سوره حمد در بردارنده اصول سه گانه دین

  آیت الله جوادی آملی در بخشی از تفسیر سوره حمد به اصول سه گانه معارف قرآن اشاره كرده و می گوید: معارف قرآن كریم به سه بخش تقسیم می ‌شود، بخشی ناظر به توحید است، بخشی ناظر به معاد است، و بخشی هم ناظر به نبوت و رسالت كه رابط بین مبدأ و معاد است. و این بیان امیرالمؤمنین (ع) كه فرمود «رحم الله امرأ عرف من أین و فی أین و الی أین» ناظر به همین اصول سه گانه است كه فرمود: كسی از رحمت خاصهٴ خدا برخوردار است كه مبدأش را و معادش را و راهی كه بین مبدأ‌ و معادش هست را بشناسد. راهی كه بین مبدأ و معاد است همان مسأله رسالت و وحی و دین است. مبدأ و معاد هم آغاز و انجام هستی انسانهاست.

 سوره مباركه «حمد» این اصول سه گانه را به خوبی دربردارد،‌ بنابراین «ام الكتاب» خواهد بود. بخشی از این سوره ناظر به مبدأ است و آن «الحمد لله رب العالمین» اصل ذات اقدس اله و توحید ربوبی حضرتش و اتصاف حضرتش به رحمانیت مطلقه و رحیمیه است اینها ناظر به مبدأ است. مسألهٴ قیامت را به عنوان «مالك یوم الدین» بیان فرمود كه این راجع به معاد است مسأله بین مبدأ و معاد را با آیه «ایاك نعبد و ایاك نستعین» كه طی این صراط را با آیات دیگر روشن‌تر فرمود اشاره كرده‌اند، كه ناظر به وحی و رسالت و دین و راهی است كه بین مبدأ و معاد است.
منبع: خبرگزاری مهر- گروه دین و اندیشه.