جهت معنوی و ملکوتی وضو

امام رضا علیه السلام فرمود: «الوضوء الّتی من اجلها صار غسل الوجه و الذّرا عین و مسح الرّاس و الرّجلین فلقیامه بین یدی الله عزّ و جل و استقباله ایّاه بجوارحه الظّاهرة و ملاقاته بها الکرام الکاتبین، فغسل الوجه للسجود و الخضوع و غسل الیدین لیقلبهما و برغب بهما و یرهب و یتبتل، و مسح الراس و القدمین، لا نهما ظاهران مکشوفان یستقبل بهما فی کلّ حالاته و لیس فیهما من الخضوع و التّبتّل ما فی الوجه و الذّراعین.»
وضوئی که برای آن شستن صورت و دست ها و مسح سر و پاها لازم شده علّتش آن است که نمازگزار در پیشگاه خداوند بزرگ قرار می گیرد و با این اعضای ظاهری (مثل صورت و دست و پا و...) در برابر حق تعالی می ایستد. و با همین اعضای بدن فرشتگان بزرگ که نویسنده اعمالند ملاقات می کند.
بنابراین شستن صورت برای سجده و فروتنی (در برابر ذات اقدس الهی) است. و شستن دست ها برای آن است که ( آنها از آلودگی ظاهری و باطنی مثل گناه پاک شوند) تا بتواند آن دو را با حالت امید ( به فضل خداوند سبحان ) و ترس از ( عاقبت گناهش ) به درگاه خدای بزرگ بلند کند. و مسح سر و پاها برای این است که آن دو ظاهر و آشکاراند و در تمام لحظاتش باید (با فکر و پاهای غیر آلوده) متوجّه خداوند بزرگ باشد. و آن فروتنی و حالت معنوی که در صورت و دست ها در هنگام عبادت است در سر و پاها نیست. 1
رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم فرمود: هنگامی که نمازگزار وضو می گیرد آثار و برکاتی به دنبال دارد از جمله وقتی که صورتش را می شوید آثار گناهان از چهره اش زدوده می شود، و زمانی که دو دستش را تا آرنج (مرفق) می شوید گناهانی که بوسیله دست هایش انجام داده از بین می رود، و آن وقت که سرش را مسح می کشد معصیّت هایی که بوسیله سرش انجام داده زدوده می شود، و آن وقت که پاهایش را مسح می کشد گناهانی که به کمک پاهایش انجام داده است از بین خواهد رفت، اگر کسی در اوّل وضو گرفتن « بسم الله الرّحمن الرّحیم » را (با دقّت و فهمیدن معنایش) بگوید تمام اعضایش از گناهان پاک می شود

1- عیون اخبار الرضا علیه السلام: ج 2، ص 89 و 104. علل الشرایع: ج 1، ص 325، باب 191. وسایل الشیعه: ج 1، ص 277.