نمازهایی که خواندنشان در سفر حرام است
نماز خواندن دارای آداب و احکامی است. یکی از این آداب نماز، خواندن نوافل است. از جمله این احکام شکسته(قصر) خواندن نمازهای چهار رکعتی در سفر است.
حال که در سفر نماز واجب چهار رکعتی شکسته خوانده میشود، تکلیف نوافل چه می شود؟ آیا خواندن نمازهای مستحبی روزانه در سفر؛ مانند نافله شب، نوافل ظهر و عصر و نافله صبح، ساقط میشود؟
در پاسخ به این سوال باید گفت: نوافل در سفر به دو دسته جایز و ممنوع تقسیم می شود.
آن دسته از نوافل که خواندن آنها جایز است؛ نافله صبح، مغرب و نافله شب(نماز شب) می باشد که در سفر ساقط نمى‌شود. وآن دسته از نوافل که خواندن آنها در سفر جایز نیست؛ نافله ظهر و عصر است. همچنین نافله عشا (نماز وتیره) اگر به نیت رجا(شاید مطلوب خداوند باشد) اقامه شود، مانعی ندارد.[1]
البته، کسانی که نمازشان در سفر، به صورت کامل است؛ مانند رانندگان بین شهری و افراد کثیرالسفر، خواندن نافله‌های روزانه برای آنان مستحب و صحیح است.[2]
پی نوشت‌ها:
[1]. امام خمینی، توضیح المسائل(محشّی)، گردآورنده: بنی‌‌هاشمی خمینی، سید محمد حسین، ج 1، ص 426 - 427، م 767، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ هشتم، 1424ق.
[2]. فاضل لنکرانى، محمد، جامع المسائل، ج 2، ص 172، قم، امیر قلم، یازدهم، بی‌تا.
ادامه مطلب
نماز شب در سخنان علی علیه السلام
الگو بودن اهل بیت علیهم السلام مخصوص به زمان خاصی نیست در هر عصر می شود از سیره عملی آن بزرگواران برای نیل به کمال استفاده کرد و راه دستیابی به سیره اهل بیت از طریق کلام ایشان مقدور می باشد.
آثار نماز شب
قال على (عليه السلام ):
قيام اليل مصحة للبدن و مرضاة للرب - عزوجل - و تعرض الرحمة و تمسك باخلاق النيين (بحار الانوار ج 84)
برخاستن براى نماز شب ، موجب تندرستى و خشنودى پروردگار (عزوجل ) و استحقاق رحمت و تمسك به اخلاق پيامبر است .
ترك نكردن نماز شب
قال على (عليه السلام ):
ما تركت صلوة اليل منذ سمعت قول النى (صلى الله عليه وآله ): صلوة اليل نور فقال ابن الكواء: و لا ليلة الهرير؟ قال ليلة الهرير.(بحار الانوارج 41 ص 71)
از زمانيكه گفتار رسول خدا (صلى الله عليه وآله ) را شنيدم كه فرمود: نماز شب نور است ، نماز شب را ترك نكردم . ابن كواء عرض كرد: حتى در اليلة الهرير [1](هم آن را ترك نكرديد؟) فرمودند: حتى در ليلة الهرير هم آن را ترك نكردم .
سفارش به نماز شب
قال على (عليه السلام ):
اوصيكم بقيام الليل . اوصيكم بقيام اليل .(دعائم الاسلام ج 2 ص 251)
شماراسفارش مى كنم به شب زنده دارى ، شما را وصيت مى كنم به شب زنده دارى .
نماز شب در شب عمليات
قال على (عليه السلام ):
الا انكم ملاقوا العدو غدا - ان شاء الله - فاءطيلوا الليلة القيام و اكثروا تلاوة القران و اسئلوا الله الصبر و النصر.(بحار الانوار ج 100 ص 35)
در جنگ صفين به همراه خود فرمود: شما فردا با دشمن نبرد خواهيد كرد؛ لذا امشب را بيشتر در نماز باشيد (نماز شب بخوانيد) و فراوان قرآن بخوانيد و از خداوند صبر و نصرت بخواهيد.
نماز شب ياران محمد (صلى الله عليه وآله )
قال على (عليه السلام ):
لقد رايت اصحاب محمد (صلى الله عليه وآله ) فما ارى احدا يشبههم منكم . لقد كانوا يصبحون شعثا غبرا و قد باتوا سجدا و قياما يراوحون بين جباههم و خذودهم و يقفون على مثل الجمر من ذكر معادهم كان بين اعينهم ركب المعزى من طول سجودهم اذا ذكر الله هملت اعينهم حتى تبل جيوبهم و مادوا كما يميد الشجر يوم الريح العاصف ، خوفا نت من العقاب و رجاءللثواب .(نهج البلاغه خطبه 97)
چون ، اصحاب محمد (صلى الله عليه وآله ) را ديده ام و كسى از شما را شبيه به آنان نمى بينم .اصحاب محمد (صلى الله عليه وآله ) شب را در حال سجده و قيام بودند و با چهره ژوليده و عبار آلوده شب را به صبح مى رساندند و پيشانى ها و صورت هاى خويش را به طور متناوب بر زمين مى نهادند. آن رشد يافتگان با يادآورى بازگشت خويش ، چنان مى شدند كه گويى برگدازه آتش ايستاده اند. از طول سجود، ميان چشمانشان مانند زانوى بز برآمده بود. چشمانشان چنان گريان بود كه گريبان شان را خيس مى كرد، و به جهت ترس از كيفر و اميد پاداش ، مانند درختى در تند باد مى لرزيدند.
نماز شب شعار پرهيزكاران
قال على (عليه السلام ):
سهر الليل شعار المتقين و شيمة المشتاقين .(غررالحكم ص 192)
شب زنده دارى ، شعار پرهيزكاران و روش مشتاقان است .
تاثير شب زندارى
قال على (عليه السلام ):
فاتقوا الله عباد الله تقية ذى لب ، شغل التفكر قلبه ، انصب الخوف بدنه و اسهر التهجد غرار نومه ، و اظماء الرجاء هواجر يومه ، و ظلف الزهد شهواته ، و او جف الذكربلسانه ، و قدم الخوف لامانه .(نهج البلاغه خطبه 82)
اى بندگان خدا ! از خدا بترسيد، همانند ترسيدن خردمند كه انديشه (قيامت ) او را به خود مشغول كرده ، و ترس از خدا جسمش را رنجور ساخته ، و شب زنده دارى ، (براى عبادت ) خواب اندك او را گرفته ، و اميد به حق ، او را در نيم روز نگاه داشته بى توجهى به دنيا خواهش هاى نفس را از او دور كرده است . او پيوسته ذكر خدا بر زبانش جارى است و ترس (از خدا) را براى امنيت (روز رستاخيز بر همه چيز) مقدم داشته است .
آداب نماز شب و شب زنده داران
قال على (عليه السلام ):
اما الليل فصافون اقدامهم ، تالين لاجزاء القران يرتلونها ترتيلا يحزنون به انفسهم و يستثيرون به دواء دائهم . فاذا مراوا باية فيها تشويق ركنواليها طمعا و تطلعت نفوسهم اليهم شوقا و ظنوا آنهانصب اعينهم . و اذا مروا ياية فيها تخويف ، اصغوا اليها مسامع قلوبهم و اظنوا انهم زفير جهنم و شهيقها فى اصول اذانهم ، فهم حانون على اوساطهم ، مفترشون اجباهم و اكفهم و ركبهم و اطراف اقدمهم يطلبون الى الله فى فكاك رقابهم . و اما النهار فحلماء علماء ابرار اتقيا.(نهج البلاغه خطبه 193)
(پرهيز كاران ) به هنگام شب به پا مى خيزند و آيات قرآن را با دقت و تاءميل مى خوانند و با خواندن و انديشيدن در آن ، خود را محزون مى سازند و مى كوشند كه با آن ، درد خود را درمان كنند.
هر گاه به آيه اى برسند كه شوق انگيزو اميد آفرين باشد، به آن طمع ورزنده و مشتاقانه به آن نگرند. گويى پاداشى كه آن آيه بازگو مى كند در برابر ديدگان آنهاست . و چون به آيه اى برسند كه در آن ترس و بيم است ، گوش دل خويش را مى گشايند كه گويى فرياد و فغان در كنار گوش آنهاست .
قامت خود را در مقابل حق خم مى كنند و پيشانى و كف دستان و زانوان سرانگشتان را بر زمين مى نهند و از خداوند بزرگ آزادى خويش را (از آتش دوزخ درخواست مى كنند و به هنگام روز، شكيبا و دانا و نيكوكار و پرهيز كار مى باشند.
شب زنده دارى
قال على (عليه السلام ):
نعم عون العبادة السهر.(منتخب الغرر ص 49)
شب زنده دارى براى عبادت ، كمك خوبى است .
شب زنده دارى ؛ بهار اولياء
قال على (عليه السلام ):
سهر اليل فى طاعة الله ، ربيع الاولياء و روضة السعدادء (غرر الحكم ص 192)
شب در طاعت و عبادت خدا بيدار ماندن ، بهار اولياء و بوستان نيك بختان است .
توجه مؤ من به نماز شب
قال على (عليه السلام ):
ان الله - جل جلاله - اذا راءى قرية اسرفوا فى المعاصى و فيها ثلاثة نفر من المؤ منين ناداهم - جل جلاله و تقدست اسماوه - يا اهل معصيتى ! لولاما فيكم من المؤ منين ، المتحابين بجلالى ، اءلعامرين بصلوتهم تارضى و مساجدى المستغفرين بالاسحار خوفا منى لانزلت بكم عذابى ثم اباليى (بحارالانوار ج 87 ص 140)
چون خداوند - جل جلاله - ديد كه مردمى در گناهان زياده روى كردند و در ميان آنها، سه نفر از مؤ منين هستند، خداوند - عزوجل - ندا مى كند: اى گناه كاران ! اگر در ميان شما نبودند كسانى كه براى من با هم دوستى مى كنند و با نماز خواندنشان ، زمين من و مسجدهاى مرا آباد مى كنند و شب ها در موقع سحر از خوف من ، آمرزش مى خواهند، عذابم را بر شما نازل مى كردم و هيچ درنگى نمى كردم .
تقوا و نماز شب
قال على (عليه السلام ):
عباد الله ان تقوى الله حمت اءوليا الله محارمه و الزمت قلوبهم مخافته حتى اسهرت لياليهم . (نهج البلاغه خطبه 113)
اى بندگان خدا، پرهيزكارى ، دوستان خدا را از انجام كارهاى حرام باز مى دارد و ترس از خدا آن چنان در دل آنان جاى مى گيرد كه شب ها را (براى نماز) بيدار مى مانند.
نماز شب بى روح
قال على (عليه السلام ):
و كم من قائم ليس له من قيامه الا السهر و العناء حبذا نوم الا كياس .(نهج البلاغه حكمت 137)
چه بسا شب زنده دارانى كه ايستادن و نمازگزاردنشان جز بيدارى و رنج حاصلى ندارد؛ چه نيكو است خواب زيركان .
پی نوشت:
[1] اليلة الهرير: شبى بود كه ميان اميرالمؤ منين (عليه السلام ) و معاويه در صفين جنگى سخت در گرفت كه تا صبح ادامه داشت .
برگرفته از کتاب: كلام برتر( سخنان حضرت على (ع ) درباره نماز)
ادامه مطلب
وقتی مادرم فکر می کرد نمازم را نخواندم
آخر شب بود. نشسته بود لب حوض داشت وضو می گرفت. مادر بهش گفت: «پسرم، تو که همیشه نمازت رو اول وقت می خوندی، چی شده که...؟! البته ناراحت نباش، حتما کار داشتی که تا حال نمازت عقب افتاده.»
محمد رضا لبخندی زد و بعد از اینکه مسح پاشو کشید، گفت: «الهی قربونت برم مادر! نماز رو سر وقت، مسجد خوندم. دارم تجدید وضو می کنم تا با وضو بخوابم؛ شنیدم هرکس قبل از خواب وضو بگیره و با وضو بخوابه، ملائکه تا صبح براش عبادت می نویسن.»
شهید محمد رضا میدان دار
ادامه مطلب
با همسر بی‌نماز خود چگونه رفتار کنیم
با همسر بی‌نماز خود چگونه رفتار کنیم
تلاش شما برای آشنا ساختن همسرتان، کاری ارزشمند و مورد پسند و دعوت ایشان به آشنایی با خداوند و عبادت، از برجسته‌ترین و متعالی‌ترین امور است.
ایمان و اعتقاد دینی اگر چه با دلایل عقلانی و منطقی استحکام می‌یابد، اما شکل‌گیری آن درون جان انسان، تنها با استدلال و برهان فراهم نمی‌شود. در مقابل نیز اگر چه ممکن است برخی سؤالات و اشکالات و شبهات در بی‌اعتقادی انسان نقش داشته باشد، یا باورهای غلط دینی و تبلیغ نادرست از دین مؤثر باشند، اما عدم باور و ایمان، ریشه‌های روانی و ... دارد.
با توجه به این نکته چند کار می‌توانید انجام دهید:
1- تلاش هر چه بیشتر برای افزایش معرفت و شناخت خود در مورد آموزه‌های دینی برای استواری باور و ایمان خود و امکان پاسخ‌گویی به سؤالات و شبهات دینی همسر.
2- فهماندن این مطلب به همسر که باید بین باورهای اصیل دینی و الگوهای کامل مانند ائمه، با باورهای غلط دینی و رفتار نادرست دینداران تفاوت قائل شود.
3- او را با انسان‌های فرهیخته و عالم در مسائل دینی یا مراکز مذهبی برای طرح مسائل دینی آشنا کنید.
4- رفتار محبت آمیز خود را با همسر بیشتر کنید. این موضوع به عنوان یک عامل روانی می‌تواند تأثیر گذار باشد.
5- نسبت به باورها و اعتقادات دینی، خود را راسخ نشان دهید. عبادات خود را با پایبندی و مراقبت حفظ کنید، برای او دعا کنید، به صورت غیر مستقیم بفهمانید که برای او بسیار ناراحت و نگران هستید.
6- چنانچه امکان یافتن خانواده مذهبی و رفت و آمد با آنها را دارید، حتماً سعی در برقراری ارتباط با آنها کنید.
از نظر شرعی وظیفه دارید که با اخلاق نیک و زبان ملایم او را نصیحت کنید. امر به معروف و نهی از منکر کنید. کار را به دعوا نرسانید. فقط به تذکر و نصیحت با اخلاق نیک و بدون زخم زبان اکتفا کنید.
روشن است که امر به معروف برای تبدیل به وضعیت بهتر و نیکوتر است. پس اگر تا به حال چند بار تذکر داده‌اید و گفتن شما تأثیری نداشته، تکلیفی دیگر ندارید. بهتر است مدتی در این باره با ایشان گفت‌وگو نکنید. چون اگر روی این مسأله پافشاری کنید، ممکن است لج بازی کند و دیگر به حرف‌های شما توجه نکند. همیشه با زبان نمی‌توان افراد را اصلاح کرد. تبلیغ عملی مؤثرتر از تبلیغ زبانی است. به نماز اول وقت خود اهمیت دهید. مقید باشید در اول وقت نمازتان را بخوانید.
سعی کنید از این به بعد از توصیه و نصیحت - که نوعی نگاه از بالا به پایین است - در مورد نماز و مسائل دیگر به همسرتان که باعث موضع‌گیری منفی وی میشود، بپرهیزید، زیرا اثر معکوس خواهد داشت و شما را از اقدامات بعدی محروم می‌کند.
تلاش کنید از زیر نظر گرفتن و کنترل رفتارهای او برای مدتی بپرهیزید. وانمود کنید دیگر حساسیت سابق را نسبت به رفتار او ندارید و اعتماد گذشته را به او پیدا دارید. خوش رفتاری و نیکی و احسان نسبت به او را بیشتر کنید. به گونه ای با همسر خود رفتار کنید که جذب اخلاق شما شود.
سستی مسلمان در نماز می‌تواند علت‌های مختلفی داشته باشد. بدون آن که همسرتان متوجه شود، علت یابی کنید، زیرا نماز عملی است که در مجموعه عقیده توحیدی، دارای معنا و فلسفه خاصی است.
انسان طبق فطرتش همواره به چیزی که برایش اهمیت دارد، توجه و اهتمام می‌ورزد. یکی از علل ترک نماز یا سستی در انجام آن عدم آشنایى با فلسفه نماز است. اگر انسان بداند چرا نماز می‌خواند و نماز چه آثاری و برکاتی در زندگی دنیا و آخرت او دارد و ترک نماز چه عواقب و نتایجی خواهد داشت، قطعاً نماز را ترک نخواهد کرد.
آدمی بدون نماز راه را گم خواهد کرد. نمازهای پنج گانه همانند چراغ‌های برق هستند که مسیری طولانی و پر خطر را روشن کرده‌اند تا کسی راه را گم نکند و به بیراهه و سقوط کشانده نشود. آنچه که موجب میشود برخی از نماز، رویگردان باشند و یا نسبت به انجام آن تنبلی کنند، ندانستن فلسفه نماز و یا درکی نادرست از آن است.
برخی می‌پندارند که نماز انسان، نیازی را از خداوند برطرف می‌کند که البته تصور ناصحیح است. خداوند به هیچ مخلوقی نیاز ندارد. از این رو آنچه که به عنوان عبادات بر آن تأکید شده، جملگی در راستای کمال انسان است.
در مراحل ارشاد و راهنمایی از برخورد نیک و ملاطفت آمیز و احترام نهادن دور نشوید. با فشار و اجبار کسی را نمی‌توان هدایت نمود چه بسا تأثیر منفی آن بیشتر از هدایت شود.
تبلیغ عملی داشته باشید. یعنی باید آثار خواندن نماز، مانند دوری از گناهان، داشتن اخلاق نیکو، کمک به دوستان و وفاداری و فداکاری، پاکیزه بودن در ظاهر و باطن، اعمال نیک و شایسته و برخورد خوب و... در کردار و گفتارتان نمایان باشد. بهترین روش تبلیغ از یک عمل دینی و نیک، تبلیغ عملی است.
باید راههای نفوذ و تأثیرگذاری بر همسر خود را بشناسید. متناسب با آن برنامهریزی کنید. بدون داشتن چنین درکی چه بسا بسیاری از زحمات شما بی نتیجه یا کم ثمر خواهد بود. بنابراین اگر شوهر شما منطقپذیر است، باید با زبانی منطقی و مستدل او را قانع سازید. اگر فردی نصیحت پذیر است، باید بیشتر بر جنبههای مجازات ترک نماز و روایات و حکایات وارده در این مورد با او سخن گویید. اگر احساس میکنید با محبت بیشتر می‌توانید او را به سوی خدا بکشانید، باید از همین طریق وارد شوید. اگر راههای دیگری مؤثر است، تا جایی که با احکام شرع همخوانی دارد، از آن ها استفاده کنید.
بیان تأثیرات منفی ترک نماز و روزه و استفاده از روایات اهل بیت (ع ) در این زمینه بسیار موثر است به خصوص اگر به روش غیرمستقیم ارائه شود و موجب آگاهی وی را فراهم سازد. یعنی غیر از ارائه شناخت باید در صدد موعظه و آگاهی وی برآیید. با ترس و بیم دادن از عذاب اخروی و پیامدهای منفی ترک نماز و روزه، دل او را از غفلت رهایی بخشید.
در عین حال اگر آثار مثبت چندانی مشاهده نکردید، نگران تأثیر پذیری وی نباشید، البته با جدیت تمام از ایمان و عمل صالح خود به دقت مواظبت کنید. همواره از خداوند حفظ ایمان و دیانت خود را طلب نمایید. از طرف دیگر سرمایه گذاری جدی روی فرزندان خود داشته باشید. در موارد بسیاری دیده شده ایمان و اعمال فرزندان بر والدین تأثیر گذاشته و موجب هدایت آنان شده است.
جام نیـوز
ادامه مطلب
درباره وبلاگ
آرشیو ماهانه
آرشیو موضوعی
آمار وبلاگ
دیگر امکانات
دستور آسان نماز شب از زبان حجت الاسلام عالی وصیت شهدا