﷽؛

🌹 پژوهشى درباره كيفيّت تسبيح فاطمه زهرا 🌹

💠 احاديث فراوانى بر استحباب ذكر تسبيحات فاطمه زهرا عليها السلام- كه از مصاديق «ذكرِ كثير» دانسته شده تأكيد كرده‏اند. اين احاديث- كه در كتب چهارگانه شيعه و برخى از صحاح و مسانيد مشهور اهل سنّت به طريق‏هاى مختلف، نقل شده‏اند-، بيانگر، آن اند كه استحباب اين تسبيح، منحصر به تعقيب نمازهاى واجب و يا هر نمازى نيست؛ بلكه هنگام خواب و يا براى رفع پاره‏اى مشكلات نيز مفيد است.

💠 همه اين احاديث، اتّفاق دارند كه تسبيحات فاطمه زهرا عليها السلام از تركيب سه ذكرِ «اللَّه أكبر»، «الحمد للَّه» و «سبحان اللَّه» به وجود آمده و عطاى پُرارزش پيامبر خدا به دختر بزرگوارش فاطمه عليها السلام است. همچنين در تعداد هر يك از اين اذكار و نيز شمار مجموعه آنها، اتّفاق نظر است؛ يعنى همه روايات، تعداد ذكر «اللَّه أكبر» را 34 بار، «الحمد للَّه» را 33 بار و «سبحان اللَّه» را نيز 33 بار دانسته‏اند كه مجموع آنها يكصد مى‏ شود.

💠 تنها اختلافى جزئى، در ترتيب اين سه جزء است. احاديث شيعى به اتّفاق، «اللَّه‏ أكبر» را ذكر آغازين مى‏دانند؛ ولى برخى احاديث اهل سنّت، آن را ذكر پايانى مى‏شمرند، هرچند برخى ديگر كه در منابع معتبرترى هستند، در اين بخش با احاديث شيعى همسو و همگون اند.

💠 اختلاف ديگر، در حوزه احاديث شيعى و در ترتيب «الحمد للَّه» و «سبحان اللَّه» است. مشهور احاديث شيعى، «الحمد للَّه» را بر «سبحان اللَّه» مقدّم مى ‏دارند و تنها چند حديث معدود، عكس آن را ابراز مى ‏دارند. بر همين اساس، بيشتر فقها، ترتيب معمولى و رايج كنونى، يعنى «اللَّه أكبر»، «الحمد للَّه» و «سبحان اللَّه» را ذكر كرده ‏اند، هر چند برخى از آنان، قائل به تخيير شده و هر دو ترتيب را مجاز و مطابق با سنّت دانسته ‏اند.

💠 به نظر صاحب جواهر، در مسائل مستحب، اختلاف در ميان احاديث، به تعارض نمى ‏انجامد تا نياز به ترجيح يا تخيير پيش آيد؛ بلكه در اين گونه موارد، تأكيد بر يك سو، به منظور معرّفى فرد احسن و اكمل است، نه ردّ جواز و مشروعيت طرف ديگر.

📚 شناخت نامه نماز؛ جلد ۲؛ فصل تعقیبات نماز