«اذان» درقرآن
«اذان» درقرآن
* در كدام آيه به اذان اشاره شده است؟ آيا واژه «اذان» در قرآن كريم آمده است؟
* در آيه: (يـأيّها الذين ءَامنوا إذا نودى للصّلوة من يوم الجمعة فاسعوا إلى ذكر اللّه...)[1]؛ اى كسانى كه ايمان آوردهايد! هنگامى كه براى نماز روز جمعه اذان گفته شود، به سوى ذكر خدا [نماز] بشتابيد.
كلمه «نودى» از ماده «نداء» به معناى «بانگ برآوردن» است و در اينجا به معناى اذان است؛ چنانكه در آيه ديگرى نيز مىخوانيم: (و إذا ناديتم إلى الصّلوة اتّخذوها هزوًا و لعبًا ذلك بأنّهم قوم لايعقلون)[2]؛ هنگامى كه آنان را به سوى نماز مىخوانيد (و اذان مىگوييد) آن را به مسخره و بازى مىگيرند؛ اين به سبب آن است كه آنها قومى نابخردند.[3]
كلمه اذان يك بار در قرآن آمده است: (و اذان من الله و رسوله...)[4] امّا اذان به معناى فقهى (جملات مخصوص متفاوت) در آيات قرآن كريم نيامده است، زيرا قرآن كريم، كتابى است كه فقط كليّات تمام چيزهايى كه برگشتش به هدايت مردم است، در آن ذكر شده است و بيان جزئيات دين و احكام مربوط به آن بر عهده رسول اكرم(صلى الله عليه وآله)و امامان معصوم(عليهم السلام) است. طبق رواياتى كه از امامان معصوم(عليهم السلام) وارد شده، «اذان» از طريق وحى به پيامبراكرم(صلى الله عليه وآله)تعليم داده شد.
امام صادق(عليه السلام) مىفرمايد: هنگامى كه جبرئيل اذان را آورد، سر پيامبر(صلى الله عليه وآله) بر دامان على(عليه السلام) بود؛ جبرئيل اذان و اقامه را به پيامبر(صلى الله عليه وآله)تعليم داد؛ هنگامى كه پيامبر(صلى الله عليه وآله) سر خود را برداشت، از على(عليه السلام) سؤال كرد: «آيا صداى اذان جبرئيل را شنيدى؟» عرض كرد: «آرى»، پيامبر(صلى الله عليه وآله)بار ديگر پرسيد: «آيا آن را به خاطر سپردى؟» گفت: «آرى»، پيامبر(صلى الله عليه وآله)فرمود: «بلال را حاضر كن و اذان و اقامه را به او تعليم ده». على(عليه السلام) بلال را حاضر كرد و اذان را به او تعليم داد.[5]
[1]. جمعه، آيه9.[2]. مائده، آيه58.
[5]. شيخ حر عاملى، وسائل الشيعه، ج5، ص369; همان، ر.ك: تفسير نمونه، ج4، ص437.
ادامه مطلب
نماز توشه آخرت:
نماز توشه آخرت:
رسول خدا ـ صلّي الله عليه و آله ـ مي فرمايد:
«الصلاة زادُ للمؤمن من الدنيا الي الاخره»[1]
نماز زاد و توشه مؤمن در دنيا براي آخرت است.
[1] . بحارالانوار، ج 79، ص 232، (فرازي از حديث نقل شده است الصلاة .... ناء ....).
ادامه مطلب
اي فرزندان آدم هنگام رفتن به مسجد خود را با زينت آراسته سازيد
اي فرزندان آدم هنگام رفتن به مسجد خود را با زينت آراسته سازيد
يا بني آدم خذوا زينتكم عند كلّ مسجدٍ.
اي فرزندان آدم هنگام رفتن به مسجد خود را با زينت آراسته سازيد.«اعراف ، 31»
در آيه نخست به همه فرزندان آدم به عنوان يك قانون هميشگي كه شامل تمام اعصار و قرون ميشود دستور ميدهد كه زينت خود را به هنگام رفتن به مسجد با خود داشته باشيد.
اين جمله ميتواند هم اشاره به (زينتهاي جسماني) باشد كه شامل پوشيدن لباسهاي مرتب و پاك و تميز،شانه زدن موها و به كار بردن عطر و مانند آن ميشود، و هم شامل زينتهاي معنوي يعني صفات انساني و ملكات اخلاقي و پاكي نيت.
و اگر ميبينيم در بعضي از روايات اسلامي تنها اشاره به لباس خوب يا شانه كردن موها شده و يا اگر ميبينيم تنها سخن از مراسم نماز عيد و نماز جمعه به ميان آمده است دليل بر انحصار نيست بلكه هدف بيان مصداقهاي روشن است.
و همچنين اگر ميبينيم كه در بعضي ديگر از روايات زينت به معني رهبران و پيشوايان شايسته تفسير شده دليل بر وسعت مفهوم آيه است كه همه زينتهاي ظاهري و باطني را در بر ميگيرد.
لذا در اسلام استفاده كردن از زيباييهاي طبيعت لباسهاي زيبا و متناسب به كار بردن انواع عطرها و امثال آن نه تنها مجاز شمرده شده بلكه به آن توصيه و سفارش نيز شده است و روايات زيادي در اين زمينه از پيشوايان مذهبي در كتب معتبر نقل شده است.
در حديث ديگري ميخوانيم كه يكي از زاهدان ريائي به نام عباد بن كثير با (امام صادق ـ عليه السّلام ـ ) روبرو شد (در حالي كه امام ـ عليه السّلام ـ لباس بسيار ساده ميپوشيد) گفت: چرا چنين لباس جالبي بر تن تو است آيا بهتر نبود كه لباسي كم اهميتتر از اين ميپوشيدي امام فرمود: واي بر تو اي عباد!
من حرم زينة الله التي اخرج لعباده و الطيبات من الرزق
چه كسي حرام كرده است زينتهايي را كه خداوند براي بندگانش آفريده و روزيهاي پاكيزه را؟
... و روايات متعدد ديگر.
اين تعبير كه خداوند زيبايي را دوست دارد.
و يا تعبير به اين كه خداوند زيباييها را آفريده همگي اشاره به اين حقيقت است كه اگر استفاده از هرگونه زيبايي ممنوع بود خداوند هرگز اينها را نميآفريد آفرينش زيباييها در جهان هستي خود دليل بر اين است كه خالق زيباييها آن را دوست دارد.[1]
در مجمع البيان آمده:
اي اولاد آدم لباسهاي نو و زيباي خود را در نماز جمعه و نماز عيد بپوشيد اين معني از امام باقر ـ عليه السّلام ـ است.
روايت شده كه امام حسن مجتبي ـ عليه السّلام ـ هر وقت به نماز بر ميخاست بهترين لباسهاي خود را ميپوشيد علت را جويا شدند فرمود:
«انّ الله جميلٌ و يحبُّ الجمال فاتجملّ لربّي و هو يقول خذوا زينتكم عند كلِّ مسجدٍ.»
خدا زيباست و زيبايي را دوست دارد من براي خدايم خود را ميآرايم او ميگويد زينت خود را نزد هر نمازي به تن كنيد دوست دارم كه بهترين لباسم را بپوشم.[2]
[1] . تفسير نمونه، ج6، ص147 و 148.
[2] . مجمع البيان، ج9، ص87 و ج3ـ4، ص636.
ادامه مطلب
پیام و شأن نزول آیه مباركه 114، سوره هود چیست؟
پیام و شأن نزول آیه مباركه 114، سوره هود چیست؟
خداى مهربان در این آیه مى فرماید: و در دو طرف روز ]اول و آخر آن [و نخستین ساعات شب نماز را برپادار، زیرا خوبى ها، بدى ها را از میان مى برد. این براى پندگیرندگان، پندى است.
برخى از مفسران درباره شأن نزول این آیه شریف گفته اند: شخصى از كارهاى زشت خود ناراحت بود، به همین رو پس از نماز در مسجد از پیامبراكرم(صلى الله علیه وآله) خواست تا او را تنبیه كند، آیه مذكور نازل شد، حضرت به او فرمود: چون بعد از آن كار خلاف، در نماز جماعت شركت كردى، خداوند تو را بخشید، زیرا خوبى ها، بدى ها را از بین مى برند.[1]
بنابر روایات و سخنان امامان معصوم(علیه السلام) مراد از «طرفى النهار» (دو طرف روز) صبح و مغرب و مراد از «زلفا من اللیل» (اوایل شب)، نماز عشا است; پس آیه مذكور اشاره به وقت سه نماز (صبح، مغرب، عشا) دارد. شایان توجه است كه براى همین پیام هاى موجود در آیه حضرت على(علیه السلام)مى فرماید: از دوست و حبیب خودم رسول خدا(صلى الله علیه وآله) شنیدم كه فرمود: امیدبخش ترین آیه قرآن، آیه مذكور است.[2]
[1]. ر.ك: طبرسى، مجمع البیان، ج5، ص345، مؤسسة الاعلمى، بیروت.
[2]. ر.ك: همان، ج5ـ6، ص305ـ309، انتشارات ناصر خسرو.
ادامه مطلب