نماز و تبیین راه صحیح زندگی
نماز و تبیین راه صحیح زندگی
بدونتردید، به شمار آدمیان، راههای مختلف و متنوع زندگی نیز وجود دارد، زیرا هر کس، به اقتضای فرهنگ، باورها، بیشنها و برداشتهایش از هستی، راه و رسم خاصی در زندگی دارد، ولی آنچه که میتوان با قاطعیت اظهار نمود، میزان و درجه یقین افراد به درستی راهی است که در زندگی برگزیدهاند، چون اگر همه انسانها، رضایت از زندگی خویش داشتند، شاهد ظهور پدیدههای روبه رشد افسردگی، پریشانی، تردیدها، خودکشیها و نظایر آنها نمیبودیم. چنانچه علیرغم تنوع بی نظیر راههای زندگی، انسان مطمئن و معتمد به این واقعیت باشدکه در راه خدا گام برمیدارد و خدا از عمل او راضی است، تمامی تردیدها و نگرانیها برطرف شده و نوعی آرامش حاصل میشود.از سوی دیگر، نماز راهی روشندر جهانی تاریک است و نمازگزار علیرغم تعدد و تنوع راههای زندگی به درستی میداند که در چه مسیری گام برمیدارد و نوعی قاطعیت و یقین در انتخاب راه پیدا میکند که قادر است بر سختیهای ناشی از طولانی بودن راه حق، غلبه نماید(1).
از این رو نمازگزار در سوره حمد از خداوند میخواهد او را بهراه راست هدایت و ارشاد کند(2)، این اساسیترین درخواست هر مسلمان در نمازو راز و نیاز روزانهاش با خداست و مثال او مانند شخص سوار بر قایقی است که در مسیر رودخانه به جلو میرود و کنارههای رودخانه باعث میشود قایق ازمسیر خود منحرف نشده و به راه راست خود ادامه داده تا سالم به مقصد برسد(3).
پی نوشت ها:
1- محمد رضا شرفی، «مبانی و آثار روانشناختی نماز»، ص 4 .
2- سوره حمد (1) آیه (5) «اهدنا الصراط المستقیم».
3- بی نا :«آثار تربیتی و روحی نماز»، همشهری، شماره 10/9/79.
ادامه مطلب
پرورش روحی در سایه ارتباط با خالق هستی
پرورش روحی در سایه ارتباط با خالق هستی
خداوند میفرماید: «اَنَا جَلیسُ مَنْ ذَکَرَنی؛ من همنشین کسی هستم که مرا یاد کند.»1یکیدیگر از آثار فردی نماز، پرورش و ایجاد قوت روحی است که در اثر ارتباط مداوم و مکرر با سرچشمه هستی ظاهر میشود. قرآن میفرماید: «وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِکْری فَإِنَّ لَهُ مَعیشَةً ضَنْکًا؛ و هرکس از ذکر و یاد من روی بتابد، پس زندگی سختی خواهد داشت». (طه: 124)
در آیهای دیگر آمدهاست:
وَ مَنْ یَعْشُ عَنْ ذِکْرِ الرَّحْمنِ نُقَیِّضْ لَهُ شَیْطانًا فَهُوَ لَهُ قَرینٌ. (زخرف: 36)
اگر کسی از ذکر پروردگار رحمان سَر باز زند، شیطانی که همنشین او باشد، بر او میگمارم.
همچنینخداوند میفرماید: «وَ مَنْ یَکُنِ الشَّیْطانُ لَهُ قَرینًا فَساءَ قَرینًا؛ و هرکس شیطان قرین او باشد، پس بد همنشینی است». (نساء: 38)
دوری از ذکر حق، انسان را دچار بیهدفی و پوچی میکند؛ زیرا روح انسان به دلیل بُعد ملکوتیاش همیشه جویای اصل خویش است:
هر کسی کو دور ماند از اصل خویش
باز جوید روزگار وصل خویش
همنشینانسانِ بریده از ذکر حق، شیطان و همنشین انسان نمازگزار، حقتعالی است. همنشینی با خدا خواسته فطری هر انسانی است و تنها کسانی آرامش دارند که مطلوب درون خویش را بیابند و او جز خالق هستی نیست.
«بهعرفان فطری انسانها نظر میاندازیم و گوییم در فطرت و خلقت، انسان امکان ندارد به غیر کمال مطلق توجه کند و دل ببندد، همه جانها و دلها به سوی اویند و جز او نجویند و نخواهند جست و ثناخوان اویند و ثنای دیگری نتوانند کرد...».2
پی نوشت ها :
1. اصول کافى، ج 4، ص 255، ح 4.
2. ره عشق [نامه عرفانى حضرت امام خمینى رحمهالله]، ص 24.
ادامه مطلب
چگونه نمازی مورد قبول خداوند واقع می شود؟
چگونه نمازی مورد قبول خداوند واقع می شود؟
به طور کلی قبولی عبادات به خصوص نماز مراحل بلکه شرایطی دارد. زیرا: گاهی عبادت صحیح است ولی رشدآور نیست مثل دارویی که شفابخش نیست.
در آیات و روایات شرایط و مراحل قبولی عبادات شش چیز ذکر شده که عبارتند از:
1- شرط اعتقادی؛ 2 -شرط ولائی؛ 3 - شرط اخلاقی؛ 4 – شرط اقتصادی؛ 5 - شرط اجتماعی؛ 6 - شرط بهداشتی.
شرط اعتقادی:
نمازگزارباید ایمان به خدا داشته باشد. قرآن در سوره نحل آیه 97 میفرماید: «عمل صالح از زن و مرد با ایمان است که موجب زندگی پاک میشود.» و در سوره مائدهآیه 93میفرماید: «نداشتن ایمان مایه بی ثباتی اعمال است.»
شرط ولائی:
یعنیبرخورداری از ولایت و رهبری صحیح و آسمانی همچون امام علی بن ابی طالب(علیه السلام) و فرزندان آن حضرت که همه بندگان خدا و بندگیها، نماز، حج و جهاد را در مسیر الهی قرار میدهد و به آنها جهت شایسته میبخشد. در حدیث است که امام باقر(علیه السلام) فرمود: «کسی که به خدا ایمان دارد و عبادتهای طاقت فرسا انجام میدهد ولی امام لایقی از طرف خدا ندارد ، تلاش بیفایده است.» (وسائل الشیعه ، ج 1، ص 90)
شرط اخلاقی(تقوا):
خدا تنها از اهل تقوا میپذیرد مثل داستان فرزندان حضرت آدم که هر دو قربانی کردند؛ ولی قربانی یکی پذیرفته شده و دیگری نه.
شرط اقتصادی: ادای حق مردم؛
ادایحقوق محرومان در درجهای از اهمیت است که گاهی قبولی عبادت بستگی به آن دارد. پرداختن زکات با داشتن درآمد مشروع از این نمونههاست. امام رضا(علیهالسلام) فرمودند: «هر کسی نماز بخواند ولی زکات نپردازد نمازش قبول نمیشود.» (بحارالانوار ،ج 96 ،ص 12)
امامصادق(علیه السلام) فرمود: «نماز فرزندانی که با خشم به پدر و مادر خود نگاه میکنند ،قبول نمیشود گرچه والدین، نسبت به آنان کوتاهی و ظلمی کرده باشند .»
شرط اجتماعی:
خیرخواهی نسبت به دیگران، حفظ پیوندهای اجتماعی و اخوت میان مسلمانان و روابط شایسته و نیکو میان پیروان اسلام حایزاهمیت است.
شرط خانوادگی:
خوشرفتاریدر امور خانوادگی و رعایت حقوق متقابل زن و شوهر، فرزند و پدر و نیز همسایگان را چنان مهم دانسته که بیتوجهی به آنها گاهی باعث بطلان عبادات میگردد.
در این زمینه امام صادق(علیه السلام) فرمود: «نماز فرزندانیکه با خشم به پدر و مادر خود نگاه میکنند، قبول نمیشود گرچه والدین، نسبت به آنان کوتاهی و ظلمی کرده باشند.» (اصول کافی، ج 2ص 349)
همچنینپیامبر اسلام(ص) فرمود: «هر کس زن بد رفتار و اذیت کنندهای داشته باشد، خداوند نماز و کارهای نیک آن زن را نمیپذیرد، مرد نیز چنین است.»(وسائل الشیعه ، ج 14، ص 116)
آریوقتی ما از نردبان نماز به معراج میرویم که پایههای آن روی زمین محکم باشد؛ ولی اگر روی یخ لغزنده یا زمین سست قرار داده شود بالا رفتن را مشکل یا غیر ممکن میسازد. پس قبولی عبادات به خصوص نماز با شرایط و مراحل ذکر شده امکانپذیر است.
ادامه مطلب
احکام و معارف دینی دیگر نیز در نماز نهفته است
احکام و معارف دینی دیگر نیز در نماز نهفته است
احکام و معارف دینی دیگر نیز در نماز نهفته است به عنوان نمونه: پاک بودن و غصبینبودن لباس و مکان نماز، اقرار به رسالت و امامت در اذان و اقامه و تشهد، اعتراف به معاد و روز واپسین، ذکر و تسبیح و تقدیس، دعا و نیایش، طلب رحمت ومغفرت در قنوت نماز و ده ها آموزه دیگر دینی در نماز وجود دارد که شرح و بیان آن از ظرفیت این مقاله بیرون است و تنها به عنوان حُسن ختام باید به کلام نورانی امیر مؤمنان درباره خاصیت و اثر گناه شویی نماز اشاره شود که فرمود: امر نماز را مراعات کنید، و بر آن محافظت نمایید، و این عبادت بزرگ را فراوان به جای آورید، و با آن به خداوند تقرب جویید، که نماز بر مومنان فریضه ای است دارای وقت مخصوص، مگر پاسخ دوزخیان را نشنیدید که وقتی از آنان پرسیده می شود: چه چیز شما را وارد جهنم کرد؟ می گویند: ما از نماز گزاران نبودیم.[1]
نماز گناهان را همچون برگ درختان می ریزد و ریسمانمعصیت را از گردن گناهکاران می گشاید آن گونه که مهار از گردن حیوانات بازمی شود، رسول خدا نماز را به چشمه آب گرمی تشبیه کرده که بر در خانه انساناست و او شبانه روزی پنج بار خود را در آن می شوید، آیا دیگر هیچ آلودگی در او باقی خواهد ماند؟[2]
پی نوشت ها:
[1] . سوره مدثر، آیه 42 و 43.
[2] . نهج البلاغه، خطبه 199
ادامه مطلب