علل وجوب نمازهای پنج گانه

رسولخدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) راجع به علل وجوب نمازهای پنج گانه فرمود: «... اما نماز صبح، پس هنگامی که آفتاب طلوع کرد مثل اینکه بر شاخ های شیطان طلوع می کند. پروردگارم، مرا امر نموده که قبل از طلوع خورشید و قبل از

آنکه کافر برای آفتاب سجده کند، نماز صبح بخوانم تا آنکه امتمبرای خداوند، سجده نمایند و زود به جای آوردن آن، در پیشگاه خداوند محبوب تر است. این نمازی است که ملائکه شب و روز شاهد آن می باشند».
(وسائل الشیعه ج3 ص9ح7)

إنّ قرآن الفجر کان مشهوداً. نماز صبح مشهود ملائکه است.

اگرنمازگزار بخواهد نمازش از حقیقت و باطن برخوردار باشد و آن اسراری که خداوند در نماز قرار داده محقق شود، باید به وقت نماز اهمیت فوق العاده بدهد و بداند که خواندن هر نماز در هر یک از اوقات دارای یک اثر خاص است. وقطعاً نمازی

که از انسان فوت می‌شود ولو از نظر فقهی قضای آن نماز واجب است، اما آن قضاء در حدی است که فقط تکلیف را از مکلّف ساقط می‌کند و ما اطمینان نداریم به اینکه آن اسرار و حقایق موجود در نماز اداء در قضای نماز هم وجود داشته باشد.

مسلماً همة آن حقایق وجود ندارد، لذا به وقت نماز اهمیت بدهیم.

اگرکسی به قرآن کریم مراجعه کند توجّه و عنایت ویژة خدای تبارک و تعالی را نسبت به وقت نماز ملاحظه می‌کند، آیة شریفه سورة مبارکة اسراء «أَقِمْ الصّلاة لِدُلُوکِ الشّمس إِلَى غَسَقِ اللَّیْلِ وَقُرْآنَ الْفَجْرِ إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ کَانَ مَشْهُوداً» به نکتة

بسیار مهمی تصریح می‌نماید که اگر کسی به این نکته

توجّهکند حاضر نیست یک روز نماز صبحش قضا شود، و گرفتار آن خسارت بزرگ و غیرقابل جبران گردد، خداوند در این آیة شریفه می‌فرماید «إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ کَانَ مَشْهُوداً» قرآن الفجر یعنی نماز صبح و همان چیزی که در طلوع فجر خوانده می‌شود

مشهود، مورد نگاه و توجّه و شهادت است. این کلام یعنی چه؟ مشهود چه افرادی است؟ چه کسانی به نماز صبح این فرد که اول طلوع فجر از خواب برمی‌خیزد و این واجب را انجام می‌دهد نظاره می‌کنند؟ وقتی به روایات مراجعه ‌کنیم، روایات

مشخص می‌کند که نماز صبح مشهود ملائکه شب و روز است، هم ملائکة لیل که مأموران شب هستند و هم ملائکة روز که مأموران روز هستند، یعنی تنها نمازی که دو گروه از مأموران و جنود الهی به آن نگاه می‌کنند و آن را ثبت کرده و

شهادت بر آن می‌دهند و آن را در نامة عمل انسان قرار می‌دهند نماز صبح است. هم آن گروه از ملائکه‌ای که در شب مأمور نظارت بر اعمال انسان هستند، این نماز را نظاره می‌کنند و هم آن ملائکه‌ای که کار نظارتشان از روز شروع می‌شود،

البته این مطلب کهنحوة تغییر و جابجایی ملائکه چگونه است؟ آیا فرشتگانِ شب عروج می‌کنند و ملائکة روز می‌آیند؟ باید در جای خودش روشن شود،

در کتاب علل الشرائعآمده در روایتی سعید بن مسیّب از امام سجّاد(علیه السلام) سؤال می‌کند «مَتَى‏ فُرِضَتِ‏ الصَّلَاةُ عَلَى الْمُسْلِمِینَ عَلَى مَا هِیَ الْیَوْم» یا «علی ما هم الیوم علیه» چه زمانی این نماز که امروز مسلمان‌هادر اوقات صبح،

ظهر، عصر، مغرب و عشاء می‌خوانند ـ واجب شد؟

«فَقَالَبِالْمَدِینَةِ حِینَ ظَهَرَتِ الدَّعْوَةُ وَ قَوِیَ الْإِسْلَام» حضرت فرمود: در مدینه وقتی که دعوت پیامبر آشکار و علنی شد و اسلام قوی گردید نماز به این صورت فعلی واجب شد.( اسرار و آداب نماز آیت الله فاضل لنکرانی)