نقش محیط مدرسه در هدایت به سوى نماز

فضاى آموزشى سالم و پویا، در شکل گیرى و تثبیت شخصیت کودک و نوجوان نقش بسیار مهم و کـلیـدى دارد. اگر مجموعه عناصر تعلیم و تربیت یعنى مدیران ، معلمین ، کارکنان مدرسه به اندیشه الهى و عمل صالح آراسته و پاى بند باشند، به یقین کودک و نوجوان در چنین فضایى رشد معنوى یافته و به وظایف الهى و عبادت با پروردگار مشتاق مى شود.

بـه یـک مـعـنـى مـى توان گفت که معلم بیشترین نقش و تاءثیر را بر روحیات ، عقاید، اخلاق و رفـتـار کـودک و نـوجـوان دارد تـاحـدى کـه نـظـر و عـمـل مـعـلم بـراى آنـان حـجـت بـى بدیل است .

طبق تحقیقات1به عمل آمده ، دبیران دینى در گرایش نوجوانان به نماز داراى نقش مؤ ثرى بوده اند. در ذیل برخى از عوامل این تاءثیرگذارى را به ترتیب برمى شمریم :

1 ـ تلاش آنها در آگاه کردن دانش آموزان نسبت به اهمیت و اسرار نماز.

2 ـ شـخـصـیـت عـلمـى و مـیـزان تـوانـایـى دبـیـران دیـنـى در پـاسـخـگـویـى بـه سـؤ ال هاى مذهبى و دینى نوجوانان .

3 ـ محبوبیت دبیران دینى ، نزد دانش آموزان .

4 ـ مطابقت بین گفتار و عمل دبیران دینى (الگوپذیرى )

5 ـ یادآورى مکرر دبیران دینى درباره نماز.

هـمـچـنـیـن نقش توصیه ها و سفارش هاى دبیران غیردینى در مورد نماز و تاثیر حضور آنان در نـمـاز جـمـاعـت مـدرسـه ، در گـرایـش دانش آموزان به نماز مؤ ثر بوده است . همچنین تطابق بین گـفـتـار و عـمـل دبـیـران غـیـر دیـنـى بـیـش از تـطـابـق گـفـتـار و عمل دبیران دینى در گرایش آنان به نماز مؤ ثر است .2

علاوه بر عوامل مذکور، تاثیر عواملى همچون تحویل نگرفتن ، بى اعتنایى و بى حرمتى نسبت به کودکان و نوجوانان در اماکن مذهبى ، مشاهده انحراف ، فساد، ریاکارى، احساس تحجر و بى مـنـطـقى از مدعیان و طرفداران دین ، دیدن ناتوانى ها وعقب ماندگى جوامع اسلامى و مسلمانان و تـعـمـیم دادن آن به اصل دین ، ایجاد نوعى توقع و مزد فورى پس از عبادت ، در روحیه آنان را مى توان از عوامل اجتماعى دور شدن از نماز و عبادت کودکان و نوجوانان برشمرد.

1 فصلنامه تعلیم و تربیت ص78

2 فصلنامه تعلیم و تربیتص80