پژوهشى درباره كيفيّت تسبيح فاطمه زهرا
﷽؛
🌹 پژوهشى درباره كيفيّت تسبيح فاطمه زهرا 🌹
💠 احاديث فراوانى بر استحباب ذكر تسبيحات فاطمه زهرا عليها السلام- كه از مصاديق «ذكرِ كثير» دانسته شده تأكيد كردهاند. اين احاديث- كه در كتب چهارگانه شيعه و برخى از صحاح و مسانيد مشهور اهل سنّت به طريقهاى مختلف، نقل شدهاند-، بيانگر، آن اند كه استحباب اين تسبيح، منحصر به تعقيب نمازهاى واجب و يا هر نمازى نيست؛ بلكه هنگام خواب و يا براى رفع پارهاى مشكلات نيز مفيد است.
💠 همه اين احاديث، اتّفاق دارند كه تسبيحات فاطمه زهرا عليها السلام از تركيب سه ذكرِ «اللَّه أكبر»، «الحمد للَّه» و «سبحان اللَّه» به وجود آمده و عطاى پُرارزش پيامبر خدا به دختر بزرگوارش فاطمه عليها السلام است. همچنين در تعداد هر يك از اين اذكار و نيز شمار مجموعه آنها، اتّفاق نظر است؛ يعنى همه روايات، تعداد ذكر «اللَّه أكبر» را 34 بار، «الحمد للَّه» را 33 بار و «سبحان اللَّه» را نيز 33 بار دانستهاند كه مجموع آنها يكصد مى شود.
💠 تنها اختلافى جزئى، در ترتيب اين سه جزء است. احاديث شيعى به اتّفاق، «اللَّه أكبر» را ذكر آغازين مىدانند؛ ولى برخى احاديث اهل سنّت، آن را ذكر پايانى مىشمرند، هرچند برخى ديگر كه در منابع معتبرترى هستند، در اين بخش با احاديث شيعى همسو و همگون اند.
💠 اختلاف ديگر، در حوزه احاديث شيعى و در ترتيب «الحمد للَّه» و «سبحان اللَّه» است. مشهور احاديث شيعى، «الحمد للَّه» را بر «سبحان اللَّه» مقدّم مى دارند و تنها چند حديث معدود، عكس آن را ابراز مى دارند. بر همين اساس، بيشتر فقها، ترتيب معمولى و رايج كنونى، يعنى «اللَّه أكبر»، «الحمد للَّه» و «سبحان اللَّه» را ذكر كرده اند، هر چند برخى از آنان، قائل به تخيير شده و هر دو ترتيب را مجاز و مطابق با سنّت دانسته اند.
💠 به نظر صاحب جواهر، در مسائل مستحب، اختلاف در ميان احاديث، به تعارض نمى انجامد تا نياز به ترجيح يا تخيير پيش آيد؛ بلكه در اين گونه موارد، تأكيد بر يك سو، به منظور معرّفى فرد احسن و اكمل است، نه ردّ جواز و مشروعيت طرف ديگر.
📚 شناخت نامه نماز؛ جلد ۲؛ فصل تعقیبات نماز
ادامه مطلب
آثار سياسى و اجتماعى نماز
نماز چه تأثيرى در زندگى سياسى – اجتماعى افراد مى گذارد؟
آثار سياسى – اجتماعى نماز جماعت را در چندين شاخص مهم مى توان يافت؛
برقرارى وحدت اجتماعى
نماز باعث بروز همكارى اجتماعى بين نمازگزاران مى شود؛ اگر اين همكارى بين مردم در شئونات مختلف زندگى اجتماعى باشد و اين همكارى ها افزايش يابد، زمينه براى انجام كارهاى خير كه جنبه عمومى دارد و همچنين، تعهدات اجتماعى نمازگزاران نسبت به جامعه افزايش مى يابد. اين گونه تعاملات اجتماعى كه برخاسته از روحيه معنوى و خدامحورى است، تنها در بُعد مادى همچون كمك مالى به نيازمندان خلاصه نمى شود؛ بلكه در ابعاد مختلف عاطفى و معرفتى نيز مى باشد و هر چه اين ابعاد گسترش بيشترى پيدا نمايند، ميزان نااميدى و انفعال اجتماعى در جامعه كمتر مى شود....
ادامه مطلب
چرا دانههای تسبیح ۱۰۱ عدد است؟
تسبیح برای به خاطر سپردن تعداد تسبیحات است، اصل این موضوع به هر روشی ممکن است انجام شود.
آنچه از روایات استفاده میشود این است که در زمان ائمه(ع) تسبیح 34 دانه و 33 دانه وجود داشته است.
1. «وَ رَوَى عُبَیْدُ اللَّهِ بْنُ عَلِیٍّ الْحَلَبِیُّ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ ع قَالَ لَا یَخْلُو الْمُؤْمِنُ مِنْ خَمْسَةٍ مِسْوَاکٍ وَ مُشْطٍ وَ سَجَّادَةٍ وَ مِسْبَحَةٍ فِیهَا أَرْبَعٌ وَ ثَلَاثُونَ حَبَّةً وَ خَاتَمِ عَقِیقٍ»؛[1] امام موسی بن جعفر(ع) فرمود: مؤمن از پنج چیز بینیاز نیست؛ مسواک، شانه، سجاده، تسبیح 34 دانه و انگشتر عقیق.
2. «قَالَ أَبُو الْحَسَنِ مُوسَى (ع) لَا تَسْتَغْنِی شِیعَتُنَا عَنْ أَرْبَعٍ خُمْرَةٍ یُصَلِّی عَلَیْهَا وَ خَاتَمٍ یَتَخَتَّمُ بِهِ وَ سِوَاکٍ یَسْتَاکُ بِهِ وَ سُبْحَةٍ مِنْ طِینِ قَبْرِ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ الْحُسَیْنِ ع فِیهَا ثَلَاثٌ وَ ثَلَاثُونَ حَبَّةً مَتَى قَلَبَهَا ذَاکِراً لِلَّهِ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِکُلِّ حَبَّةٍ أَرْبَعِینَ حَسَنَةً وَ إِذَا قَلَبَهَا سَاهِیاً یَعْبَثُ بِهَا کَتَبَ اللَّهُ لَهُ عِشْرِینَ حَسَنَة»؛[2]
امام کاظم (ع) فرموده است: شیعیان ما از چهار چیز بىنیاز نیستند، حصیرى که بر آن نماز بگزارند و انگشترى که در دست کنند و مسواکى که با آن مسواک کنند و تسبیح از تربت سید الشهداء(ع) که داراى 33 دانه باشد، هرگاه با آن ذکر بگویند خداوند برایشان در قبال هر دانه آن چهار حسنه مىنویسد و هر گاه بدون اینکه ذکر بگویند، با آن تسبیح بازى کنند، خداوند براى آنان 20 حسنه مینویسد.
این دو روایت با هم منافاتی ندارند؛ و اگر جایی 34 دانه گفته شده به این جهت بوده که مهره بزرگ رشته تسبیح را که بالای همه مهرهها است، به حساب آوردهاند و آنجایی که 33 دانه ذکر شده، این مهره به حساب نیامده است؛ محمدتقی مجلسی(پدر علامه مجلسی) در اینباره مینویسد: «سى و سه دانه اصل و یکى بر فوق همه و این تسبیح مولاة و واجب الاطاعة و المحبة ما فاطمه زهرا (صلوات اللَّه علیها) است؛ چون حمزه شهید شد آنحضرت از خاک قبر حمزه این تسبیح را ساختند و بعد از هر نمازى به آن تسبیح میکردند».[3]
آنچه اکنون مرسوم است، تسبیحی است که سه ردیف 33 دانهای در آن وجود داشته و یک سر تسبیح و دو حد فاصل نیز در آن وجود دارد.
[1]. شیخ مفید، محمد بن محمد، کتاب المزار(مناسک المزار)، محقق و مصحح: ابطحى، محمد باقر، ص 152، کنگره جهانى هزاره شیخ مفید، قم، چاپ اول، 1413 ق.
[2]. شیخ طوسى، محمد بن حسن، تهذیب الأحکام، محقق و مصحح: موسوی خرسان، حسن، ج 6، ص 75، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ چهارم، 1407 ق.
[3]. مجلسی، محمدتقی، لوامع صاحبقرانی مشهور به شرح فقیه، ج 3، ص 443، مؤسسه اسماعیلیان، قم، چاپ یوم، 1414ق.
چرا دانههای تسبیح ۱۰۱ عدد است؟
ادامه مطلب
آيا مي توان نماز را به فارسي خواند؟
آيا مي توان نماز را به فارسي خواند؟
فقيه وارسته و دانشمند مهذّب آيت الله حاج آقا رحيم ارباب يكي از اين شخصيت هايي است كه در سال 1297 ق. در «چرمهين» از توابع لنجان[1] ديده به جهان گشود. در كودكي همراه پدرش به اصفهان رفت و پس از آموزش مقدمات ادبي و بخشي از سطح، در محضر استاداني چون حاج ميرزا بديع (متوفاي 1318 ق.) و علامه آقا سيدمحمدباقر درچه اي (متوفاي 1342 ق.) به تكميل اصول و فقه پرداخت....
ادامه مطلب