گفتن اذان و اقامه در گوش نوزاد
در روایات متعددي آمده است كه اهل بیت هنگام تولد فرزندانشان، در گوش راست آنها اذان و در گوش چپ اقامه میگفتند و ديگران را نيز به آن سفارش ميكردند.1 در این روایات به برخی از تأثيرات اين سنت در زمينهسازي تربيتي بهويژه براي نماز اشاره شده است. از جمله آثار اذان و اقامه میتوان موارد زیر را نام برد:
1. گفتن اذان و اقامه در گوش نوزاد، مطابق برخي از روايات، او را از شيطان حفظ ميكند. پيامبرd فرمود: "مَنْ وُلِدَ لَهُ مَوْلُودٌ فَلْيُوذِّنْ فِي أُذُنِهِ الْيُمْنَي بِأَذَانِ الصَّلاةِ وَ لْيُقِمْ فِي الْيُسْرَي فَإِنَّهَا عِصْمَةٌ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ"؛2 هر كس فرزندى براى او تولّد يافت، بايد در گوش راستش اذان نماز و در گوش چپش اقامه بگويد كه اين سبب مىشود كودك، از شيطان رانده شده و از ترس او در امان باشد. از سوي ديگر، مطابق برخي آيات قرآن کریم، باز داشتن انسان از راه خدا و اقامه نماز یکی از اهداف و برنامههای اصلی شیطان است. "إِنَّما يُريدُ الشَّيْطانُ أَنْ يُوقِعَ بَيْنَكُمُ الْعَداوَةَ وَ الْبَغْضاءَ فِي الْخَمْرِ وَ الْمَيْسِرِ وَ يَصُدَّكُمْ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَ عَنِ الصَّلاةِ فَهَلْ أَنْتُمْ مُنْتَهُون".3 درنتیجه وقتی با گفتن اذان و اقامه در گوش نوزاد او را از شر شیطان در امان میداریم در واقع زمینه های نمازخوان شدن او را فراهم کردهایم.
2. اذان و اقامه در بردارندة مهمترين اعتقادات و عبادات اسلامي است: شهادت به یگانگی خدا، رسالت حضرت ختمی مرتبت، ولایت آلالله، دعوت به رستگاری و كار نيك و اقامه نماز است. گفتن اين عبارتها در گوش نوزاد، آن هم در زماني كه پذيرندگي او بسيار قوي است، زمينه را براي پذيرش و گرايش وي به اين آموزهها كه يكي از برترین آنها نماز است، فراهم ميآورد.
البته تأثير اذان و اقامه خاص نوزاد نيست و مطابق برخي روايات گفتن اذان و اقامه در گوش بزرگسال نيز موجب برطرف شدن بدخلقي او ميشود. اميرالمؤمنين jفرمود: "إِذَا سَاءَ خُلُقُ أَحَدِكُمْ مِنْ إِنْسَانٍ أَوْ دَابَّةٍ فَأَذِّنُوا فِي أُذُنِهِ الاذَانَ كُلَّهُ"؛4 هرگاه كسي بداخلاق شد، در گوش او همة اذان را بخوانيد. مطابق برخي روايات اذان نور است. پيامبرd فرمودند: "يَا عَلِيُّ، الاذَانُ نُورٌ"5 و گفتن آن در گوش نوزاد موجب نورانيت او ميشود.
[1]. برای نمونه در کتاب جامع أحاديث الشيعة نوشته آیه الله بروجردي، ج 26،ص 740 بابی هست به نام: باب انه يستحب لمن ولد له مولود أن يؤذن فى اذنه اليمنى ويقيم فى اذنه اليسرى...
[2]. کلینی، الكافي، ج6، ص24.
[3]. المائدة: 91.
[4]. برقی، المحاسن، ج 2، ص 466.
[5]. شعیری، جامعالاخبار، ص 67.