جمعى خواندن تعقیبات نماز

* با توجه به آیه شریفه 55 و 205 سوره اعراف آیا جمعى خواندن دعاها با آیه‌هاى یاد شده منافات ندارد؟
* الف) این‌که در آیه فوق فرموده که خدا را به طور «خفیه» و در پنهانى بخوانید، براى این است که از «ریا» دورتر و به اخلاص نزدیک‌تر و توأم با تمرکز فکر و حضور قلب باشد.
ممکن است منظور از «تضرع»، دعاى آشکار و منظور از «خفیه»، دعاى پنهانى باشد؛ پس مى‌توان نتیجه گرفت که هر مقامى اقتضایى دارد: گاهى باید آشکارا و گاهى پنهانى دعا کرد. اتفاقاً گاهى براى ترویج دین و تبلیغ آن، لازم است دعا به صورت آشکارا و گروهى خوانده شود. هیچ منافاتى ندارد که با رعایت حضور قلب و اخلاص، دعا را به صورت جمعى و آشکارا بخوانیم. معیار در خواندن «دعا» آن است که به هنگام تضرع و زارى در پیشگاه خداوند، صدا آن قدر بلند نشود که منافى با ادب عبودیت باشد.^[1]
ب) هرگز جمع یا مفرد آمدن لفظ، دلیل بر لزوم جمعى انجام دادن عمل و یا عکسآن نیست؛ چنان که در «سوره حمد»، الفاظش به صورت جمع آورده شده، ولى مى‌توان آن را فرادا خواند، ولى در روایات توصیه شده است که دعا، حتى‌المقدور به صورت گروهى خوانده شود. هر چند در اسلام خواندن دعا به صورتجمعى سفارش شده، ولى گاهى آثارى در دعاى فردى است که در گروهى نیست و همینطور عکس آن.^[2]