نقش محيط مدرسه در هدايت به سوى نماز

فضاى آموزشى سالم و پويا، در شكل گيرى و تثبيت شخصيت كودك و نوجوان نقش بسيار مهم و كـليـدى دارد. اگر مجموعه عناصر تعليم و تربيت يعنى مديران ، معلمين ، كاركنان مدرسه به انديشه الهى و عمل صالح آراسته و پاى بند باشند، به يقين كودك و نوجوان در چنين فضايى رشد معنوى يافته و به وظايف الهى و عبادت با پروردگار مشتاق مى شود.

بـه يـك مـعـنـى مـى توان گفت كه معلم بيشترين نقش و تاءثير را بر روحيات ، عقايد، اخلاق و رفـتـار كـودك و نـوجـوان دارد تـاحـدى كـه نـظـر و عـمـل مـعـلم بـراى آنـان حـجـت بـى بديل است .

طبق تحقيقات1 به عمل آمده ، دبيران دينى در گرايش نوجوانان به نماز داراى نقش مؤ ثرى بوده اند. در ذيل برخى از عوامل اين تاءثيرگذارى را به ترتيب برمى شمريم :

1 ـ تلاش آنها در آگاه كردن دانش آموزان نسبت به اهميت و اسرار نماز.

2 ـ شـخـصـيـت عـلمـى و مـيـزان تـوانـايـى دبـيـران ديـنـى در پـاسـخـگـويـى بـه سـؤ ال هاى مذهبى و دينى نوجوانان .

3 ـ محبوبيت دبيران دينى ، نزد دانش آموزان .

4 ـ مطابقت بين گفتار و عمل دبيران دينى (الگوپذيرى )

5 ـ يادآورى مكرر دبيران دينى درباره نماز.

هـمـچـنـيـن نقش توصيه ها و سفارش هاى دبيران غيردينى در مورد نماز و تاثير حضور آنان در نـمـاز جـمـاعـت مـدرسـه ، در گـرايـش دانش آموزان به نماز مؤ ثر بوده است . همچنين تطابق بين گـفـتـار و عـمـل دبـيـران غـيـر ديـنـى بـيـش از تـطـابـق گـفـتـار و عمل دبيران دينى در گرايش آنان به نماز مؤ ثر است .2

علاوه بر عوامل مذكور، تاثير عواملى همچون تحويل نگرفتن ، بى اعتنايى و بى حرمتى نسبت به كودكان و نوجوانان در اماكن مذهبى ، مشاهده انحراف ، فساد، رياكارى ، احساس تحجر و بى مـنـطـقى از مدعيان و طرفداران دين ، ديدن ناتوانى ها و عقب ماندگى جوامع اسلامى و مسلمانان و تـعـمـيم دادن آن به اصل دين ، ايجاد نوعى توقع و مزد فورى پس از عبادت ، در روحيه آنان را مى توان از عوامل اجتماعى دور شدن از نماز و عبادت كودكان و نوجوانان برشمرد.

1 فصلنامه تعليم و تربيت ص78

2 فصلنامه تعليم و تربيتص80