قُلْ هُوَ اللّهُ اَحَدٌ

   بگو: او خداى يكتاست .

توحيد، اساسى ترين اصلِ همه اديان آسمانى است و انبيا آمده اند تا آثار شرك و كفر و بت پرستى را از ميان بردارند و مردم را بسوى خداى يگانه دعوت كنند.

توحيد، روح و جان همه تعاليم انبياست . نه فقط اعتقادات كه احكام و اخلاق نيز بر محور توحيد استوار است .

توحيد، مرز ميان ايمان و كفر است و ورود به قلعه ايمان بدون پذيرش توحيد ممكن نيست : ((قُولُوا لا اِلهَ اِلا اللّهُ تُفْلِحُوا)) [2] و ((لا اِله اِلا اللّه حِصنى فَمَن دَخَلَ حِصنى اَمِنَ مِنْ عَذابى )) [3]

اين سوره شامل خالص ترين عقايد توحيدى است ، لذا آنرا سوره اخلاص نيز ناميده اند. اين سوره ، هم عقيده مسيحيت را در مورد تثليت رد مى كند، هم شرك يهود را و هم عقيده عرب جاهلى ، كه فرشتگان را دختران خدا مى پنداشتند.

توحيد، يعنى خالص كردن فكر و عمل از هرگونه شريك و همتايى براى خدا. نه شركِ نظرى و نه رياى عملى . بلكه هم انگيزه و هدف تنها خدا باشد، و هم نفس كار، خدايى و الهى .

((قُلْ هُوَ اللّهُ اَحَدٌ)) او يكتايى است كه دوّمى ندارد، شبيه و مثل ندارد، جزء و عضو ندارد.

((قُلْ هُوَ اللّهُ اَحَدٌ))

او معبودى است كه در همه چيز فرد است ، لذا بشر از فهم و دركِ ذات او عاجز.

دليل يكتايى او اينكه اگر خداى ديگرى هم بود، او نيز بايد پيامبرانى مى فرستاد تا مردم او را بشناسند و اطاعتش كنند!

دليل يكتايى او اينكه همه انسانها در موقع خطر، تنها به يك نقطه متوجه مى شوند و دل آنها گواهى مى دهد كه تنها يك نقطه است كه در سختى ها به انسان اميد مى دهد.

دليل يكتايى او، هماهنگى ميان زمين وآسمان ، هستى وانسان و ارتباطى دقيق و منظم ميان همه آفريده هاست . اگر شما به چند نقاش سفارش تصويرى بدهيد، مثلاً به يكى بگوييد: سر خروس بكشد و ديگرى بدن آن را رسم كند و نقاش ‍ سوّمى دُم و پاى خروس را بكشد، وقتى سه نقاشى را كنار هم بگذاريد، ميان سر و تن و پا هماهنگى نيست ، يكى بزرگ است و يكى كوچك ، يكى خوش رنگ و يكى بدرنگ .

آرى هماهنگى ميان خورشيد و ماه و زمين ، آب و باد و خاك ، كوه و دشت و دريا و همه اينها با نيازهاى انسان ، نشان دهنده يكتايى خالق است . انسان اكسيژن مى گيرد و كربن پس مى دهد و گياهان كربن مى گيرند و اكسيژن مى سازند تا نياز انسان و ديگر موجودات زنده را برطرف كنند و اين هماهنگى رمز حياتِ انسان و گياه است .

نيازهاى طفل را با محبت والدين جبران مى كند و خستگى روز را با خواب شب برطرف مى سازد. آب چشم را شور و آب دهان را شيرين آفريده ، تا يكى چشم را كه از پى ساخته شده با آب نمك شستشو دهد و يكى غذا را آماده جويدن و هضم كند.

به نوزاد، بجاى فوت كردن ، مكيدن ياد داده و قبل از تولّد شير را به سينه مادر آورده است . غذاىِ پرنده آسمان را در لابلاى دندانِ نهنگ دريا قرار داده و روزى همه جانداران را به نحو مطلوب مقدّر كرده است .

در جنگ جمل يك عرب بيابانى از حضرت على عليه السلام معناى توحيد را پرسيد، رزمندگان به او اعتراض كردند كه اكنون وقت اين سؤ الات نيست . اما حضرت در همان بحبوحه جنگ ، توحيد را براى او معنى و تفسير كرد و آنگاه فرمود: ما براى همين معنى با مخالفين مى جنگيم . [4]

آرى مبارزه پيروان حق در طول تاريخ بخاطر برافراشتن پرچم توحيد بوده است