درجات قرب

   لفظ ((درجات )) در قرآن ، مكرّر و با تعبيرهاى مختلفى آمده است كه نكات لطيفى دربر دارد. براى بعضى مى فرمايد: (لَهُمْ دَرَجات ) [8] براى آنها درجاتى است . اما درباره عدّه ديگرى مى فرمايد: (هُمْ دَرَجاتٌ) [9] آنان خود درجه هستند. مانند افراد بزرگى كه اگر در پايين مجلس هم بنشينند آنجا مى شود بالا، يعنى خود آنان درجه سازند، نه آنكه درجه و مقام آنها را بالا ببرد.

اين درجه بندى معنوى مخصوص انسان ها نيست ، بلكه سلسله مراتب در ميان فرشتگان نيز هست . قرآن در مورد جبرئيل مى فرمايد: (مُطاعٍ ثَمَّ اَمين )[10] يعنى مورد اطاعت ديگر فرشتگان است .

به هر حال درجات انسان ها در اطاعت از خدا متفاوت است :

1- گاهى فقط مطيع است ، اما نه از روى رضا.

2- گاهى نه فقط مطيع كه محبّ است ، يعنى بر اساس عشق و محبّت اطاعت مى كند.

3- گاهى بالاتر از اطاعت و محبّت ، به معرفت كامل مى رسد و هرچه مى بيند او را مى بيند.

حضرت على عليه السلام مى فرمايد: ((ما رَاءَيْتُ شَيْئاً اِلاّ وَ رَاءَيْتُ اللّه قَبْلَه و بَعْدَه و مَعَه )) [11]