آداب نماز و نمازگزار

  آدابي كه براي نمازگزار بيان شده، به دو دسته آداب ظاهري و باطني تقسيم مي شوند. (بقره، آيه 238، انعام، آيه 92؛ معارج، آيه 34)
از جمله آداب ظاهري نماز مي توان به جمال و آراستگي ظاهر نمازگزار اشاره كرد. (اعراف، آيه 31) آراسته ساختن خويش به زينت و آرايه ها در هنگام نماز بويژه در هنگام حضور در مساجد و اقامه نماز مورد تاكيد خداوند است. از جمله اين آرايه ها مي توان به لباس زيبا، شانه كردن مو، عطر زدن و مانند آن اشاره كرد. (تفسير نورالثقلين، ج 2، ص 18 و 19، ص 61 تا 68)
همچنين طهارت در ظاهر و شست وشوي بدن و مو و مانند آن نيز مورد تاكيد قرار گرفته و حتي مهمترين اصل در نماز، طهارت از طريق وضو و غسل و مانند آن دانسته شده است. (نساء، آيه 43؛ مائده، آيه 6؛ مدثر، آيه 4)
استعاذه به خدا در هنگام قرائت در نماز (نحل، آيه 98 و مجمع البيان، ج 5 و 6، ص 593)، استغفار در نماز بخصوص هنگام سحر (آل عمران، آيات 15 و 17)، انتظار كشيدن براي درك نماز در وقت خود (آل عمران، آيه 200؛ البرهان، ج 1، ص 732، حديث 9)، بالا بردن دستها تا گلوگاه به هنگام گفتن تكبيرات نماز (كوثر، آيات 2 و 3؛ نورالثقلين، ج 5، ص 683، احاديث 17، 20 و 22)، پرهيز از عبث و توجه به اطراف (بقره، آيه 238؛ التبيان، ج 2، ص 276)، پرهيز از كسالت و خواب آلودگي (نساء، آيات 43 و 143؛ توبه، آيه 54؛ نورالثقلين، ج 1، ص 438، حديث 261)، لزوم نشاط (همان)، تقارن و هماهنگي نمازگزاران در افعال نماز جماعت (بقره، آيه 43 با اشاره به واژه مع)، تلاوت آيات خدا (آل عمران، آيه 113 و مجمع البيان، ج 1 و 2، ص 816)، توجه به معنا و قرائت صحيح و توجه به معاني اذكار آن (نساء، آيه 43)، اقامه نماز به جماعت (بقره، آيه 43؛ آل عمران آيه 43 و اعراف، آيه 29؛ مجمع البيان، ج 3 و 4، ص 635)، حضور در مسجد (اعراف، آيه 29 و مجمع البيان، همان)، حضور قلب (نساء، آيه 63)، خشوع (بقره، آيات 45 و 238 و مومنون، آيات 1 و 2)، پايين انداختن چشم در نماز به طوري كه صدق بستن نكند (مومنون، آيه 4) از امام صادق در اين باره روايت است كه ايشان خشوع را به معناي فرو هشتن چشم در نماز گرفته است (بحارالانوار، ج 81، ص 264)، خضوع همراه با بندگي در ظاهر (بقره، آيه 238 و اعراف، آيه 206؛ قنوت به معناي خشوع، خضوع، دعا در حال نماز، سكوت و نيز طول قيام در نماز آمده است)، خوف و خشيت از خدا (فاطر، آيه 18 و معارج، آيات 22 و 27)، مداومت در دعا و نيايش (اعراف، آيه 29 و مجمع البيان، ج 1. 2، ص 600)، ذكر و ياد خدا (اعلي، آيه 15)، مواظبت بر اوقات نماز (بقره، آيه 238؛ طه، آيه 130 و اسراء، آيه 78 و هود، آيه 114)، رفع نيازهاي مردم در هنگام نماز (ماعون، آيه 2 تا 7)، سكوت و اجتناب از كلام بي جا (بقره، آيه 238) و همچنين طولاني كردن قيام در نماز (بقره، آيه 238، از معاني قنوت) از مهم ترين آداب نماز است كه مستحب است رعايت شود تا نماز تاثير واقعي خود را به جا گذارد.

عليرضا شعاعي
kayhannews.irمنبع