جِدّ و جَهد در عبادت 

انسان مؤمن باید برای انجام عبادت تلاش کند و همواره در انجام آن کوشا باشد و تا آن جا که ممکن است به راز و نیاز با خدا بپردازد. تکامل روحی و معنوی آدمی تنها از طریق عبادت و پرستش خدای متعال میسر است. قرآن کریم، آفرینش بشر را برای عبادت دانسته و می فرماید: (و ما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون)؛(1) ما جن و بشر را نیافردیم، مگر برای عبادت. عبادت معصومین(علیهم السلام) از نظر کیفیت و کمیت در سطح بالایی قرار داشت و در حقیقت کامل ترین عبادات را به جا می آوردند.
در سیره بسیاری از معصومین(علیهم السلام) آمده است که در اثر عبادت و پرستش خدا پاهای شان ورم کرده بود. امام سجاد(علیه السلام) در توصیف عبادت رسول خدا(صلی الله علیه و آله) می فرماید: «کان رسول الله(صلی الله علیه و آله) یقف فی الصلاه حتی ترم قدماه و یظما فی الصیام حتی یعصب فوه؛(2) پیامبر(صلی الله علیه و آله) آن قدر در نماز می ایستاد که پاهایش ورم می کرد و در روزه به قدری تشنه می شد که دهان مبارک در اثر تشنگی می خشکید». هم چنین مغیره درباره ی رسول خدا(صلی الله علیه و آله) می گوید: «کان رسول الله یصلی حتی تورم قدماه؛(3) رسول خدا(صلی الله علیه و آله) آن قدر عبادت می کرد و نماز می خواند که پاهای مبارکش ورم کرده بود».
درباره فاطمه زهرا (علیهاالسلام) نقل شده است که در اثر عبادت، پاهایش ورم کرده بود. امام حسین(علیه السلام) از برادرش امام حسن مجتبی(علیه السلام) روایت کرده است: «رأیت أمی فاطمه (علیهاالسلام) قامت فی محرابها لیله جمعتها فلم تزل راکعه ساجده حتی اتضح عمود الصبح، تدعو للمؤمنین و المؤمنات و تسمیهم و تکثر ادعاء لهم؛(4) مادرم فاطمه زهرا (علیهاالسلام) را در شب جمعه دیدم، در محراب عبادت ایستاده و تا صبح در حال رکوع و سجود بود و برای مردان و زنان مؤمن به نام هایشان زیاد دعا می کرد». حسن بصری گوید: «ما کان فی هذه الدنیا أعبد من فاطمه، کانت تقوم حتی تورم قدماها؛(5) در این دنیا عابدتر از فاطمه زهرا (علیهاالسلام) کسی را سراغ ندارم. او آن قدر برای عبادت قیام کرد تا این که پاهایش ورم نمود».
امام حسین(علیه السلام) همان گونه که مشهور به شجاعت، ایثار و فداکاری در راه خداست، در زمره عابدان و شب زنده دارانی قرار دارد که عمر شریفش را در عبادت و پرستش خدای متعال به سر آورده است. درباره ی سیره عبادی آن حضرت آمده است: «لقد کان قواما بالیل صواما بالنهار؛(6) امام حسین(علیه السلام) قائم اللیل و صائم النهار بود»؛ یعنی شب ها نماز به جا می آورد و روزها روزه بود. هم چنین در توصیف عبادت آن حضرت گفته اند: «کان الحسین(علیه السلام) فاضلاً دیناً کثیر الصلاه و الصوم و الحج؛(7) حسین(علیه السلام) با فضیلت و متمسک به دین بود و نماز و روزه و حج بسیار انجام می داد. هزار رکعت نماز در شب هم در مورد امام حسین(علیه السلام) نقل شده که بعضی از شب ها انجام می داد.(8)
عبدالله بن حازم گوید: از پدرم شنیدم که می گفت: هیچ هاشمی برتر از علی بن الحسین(علیه السلام) ندیدم. او در شبانه روز هزار رکعت نماز می خواند.(9) هزار رکعت نماز در شبانه روز برای امام علی(علیه السلام) (10) و امام رضا(علیه السلام)(11) نیز نقل شده است که نشان دهنده جد و جهد آنان در عبادت می باشد.

پی نوشت ها:

1. ذاریات، آیه ی 56.
2. بحارالانوار، ج46، ص57.
3. السیره النبویه، ج4، ص96-94.
4. بحارالانوار، ج43، ص81.
5. همان، ص84.
6. پرتوی از عظمت حسین(علیه السلام)، ص 165.
7. همان.
8. همان.
9. عن عبدالله بن ابی حازم قال: سمعت ابا حازم یقول: ما رأیت هاشمیاً افضل من علی بن الحسین(علیه السلام) و کان یصلی فی الیوم و اللیله الف رکعه؛ (بحارالانوار، ج46، ص67).
10. امام باقر(علیه السلام) درباره عبادت امام علی(علیه السلام) فرمود: «وانه کان بیصلی فی الیوم و اللیله الف و رکعه؛ علی(علیه السلام) در شبانه روز هزار رکعت نماز می خواند». (وسایل الشیعه، ج1، ص66).
11. اباصلت هروی در روایتی گفته است: «ان الرضا کان یصلی فی یومه و لیلته الف رکعه؛ امام رضا(علیه السلام) در شب و روز هزار رکعت نماز به جا می آورد». (وسایل الشیعه، ج1، ص67).