چرا نماز رو به قبله؟

چرا نماز رو به قبله؟

12248140972557178248.jpg;

 براساس آیه شریفه: « فَأَیْنَمَا تُوَلُّواْ فَثَمَّ وَجْهُ اللَّهِ »؛ (1)«به هر سوی رو نمایید وجه خداوند بدان سمت است»، معلوم می‌شود از این جهت کعبه خصوصیتی ندارد، یعنی چنین نیست که اگر انسان رو به کعبه نبود ،رو به خدا نباشد، بنا بر این رو به کعبه بودن در برخی امور،‌ نظیر نماز، ذبح یا حرمت رو یا پشت به کعبه بودن در پاره‌ای موارد، تنها در محدوده احکام فقهی است و گرنه هیچ جهتی را نمی‌توان درباره خداوند مشخص کرد. (2)
ولی در آیات قرآن و سنت پیامبر (ص) دستور داده شده که برخی اعمال عبادی و غیر عبادی باید رو به قبله انجام گیرد. مثلا قرآن کریم فرمود:
« فَوَلّ‏ِ وَجْهَکَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَ حَیْثُ مَا کُنتُمْ فَوَلُّواْ وُجُوهَکُمْ شَطْرَهُ ؛ (3) پس روی به طرف مسجد الحرام کن و شما مسلمانان هر کجا باشید، در نماز روی بدان جانب کنید».
در روایات نیز تصریح شده که نماز باید رو به قبله باشد. (4)
توجه به قبله از آن رو که انسان یک وجود مادى است و بالاخره باید به سویى نماز بخواند، دستور داده شده است که همه به یک سو نماز بخوانند تا وحدت و هماهنگى در صفوف مسلمانان پیدا شود، و از هرج و مرج و پراکندگى جلوگیرى به عمل آید. فکر کنید اگر هر کسى به سویى نماز مى‏خواند و صفوف متفرق تشکیل مى‏دادند، چقدر زننده و ناجور بود؟
ضمنا سمتى که به عنوان قبله تعیین شده (سمت کعبه) نقطه‏اى است مقدس که از قدیمى‏ترین پایگاه هاى توحید است و توجه به آن بیدار کننده خاطرات توحیدى مى‏باشد.(5)
چه اینکه بر اساس آموزه های دینی مومن حتی در حال احتضار نیز باید رو به قبله باشد. گرچه علتواقعی و فلسفه احکام به طور کامل بر ما روشن نیست؛ ولی در روایتی به فلسفهاین کار اشاره شده مثلا امیر مومنان فرمود:
«دَخَلَ رَسُولُ اللَّهِ (ص) عَلَی رَجُلٍ مِنْ وُلْدِ عَبْدِ الْمُطَّلِبِ وَ هُوَ فِی السَّوْقِ وَ قَدْ وُجِّهَ بِغَیرِ الْقِبْلَه فَقَالَ وَجِّهُوهُ إِلَی الْقِبْلَه فَإِنَّکُمْ إِذَا فَعَلْتُمْ ذَلِکَ أَقْبَلَتْ عَلَیهِ الْمَلَائِکَه وَ أَقْبَلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَیهِ بِوَجْهِهِ فَلَمْ یزَلْ کَذَلِکَحَتَّی یقْبَضَ؛ (6) امیر المومنین (ع) فرمود : پیامبر (ص) بر مردی از فرزندان عبد المطلب در بازار وارد شد در حالی که آن مرد در حالت احتضار بودو مردم او را به سویی غیر از جهت قبله خوابانده بودند، پیامبر فرمود: او را به سوی قبله کنید اگر این کار را بکنید، ملائکه به او توجه کنند و همواره مورد توجه خداوند عَزَّ وَ جَلَّ قرار گیرد تا جان بدهد».
گرچه نمی خواهیم این امر را به مورد نماز تعمیم بدهیم. اما چه بسا همین علت در سایر امور و اعمال مانند نماز هم وجود داشته باشد که ما از آن آگاهی نداشتهباشیم.
چراباید رو به قبله نماز بخوانیم؟؟؟ سوالی است که شاید از ذهن خیلی از ما ها گذشته باشد. با توجه به اینکه خدا می فرماید: به هر طرف رو کنید آنجا وجه خدا است و اینکه او از رگ گردن به انسان نزدیک‏تر است.
پس چرا وقتی خداوند در همه جا هست و از هرکسی به ما نزدیکتر است باید به سمت کعبه نماز خواند؟؟؟شایدبهتر باشد دلیل این سوال را نیز از خود قرآن جستجو کنیم. همان خدایی که فرموده از رگ گردن هم به انسان ها نزدیکتر است در آیه های قرآن کریم ما را به خواندن نماز رو به قبله فرمان داده است.
درستاست که خداوند در همه جا هست ولی در آیات قرآن و سنت پیامبر (ص) دستور داده شده که برخی اعمال عبادی و غیر عبادی باید رو به قبله انجام گیرد. مثلا قرآن کریم فرمود:

« فَوَلّ‏ِ وَجْهَکَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَ حَیْثُ مَا کُنتُمْ فَوَلُّواْ وُجُوهَکُمْ شَطْرَهُ ؛ پس روی به طرف مسجد الحرام کن و شما مسلمانان هر کجا باشید، در نماز روی بدان جانب کنید».(سوره بقره آیه 144)

همچنین در آیه 149 سوره بقره نیز آمده است:....
« وَمِنْحَیْثُ خَرَجْتَ فَوَلِّ وَجْهَکَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَإِنَّهُ لَلْحَقُّ مِن رَّبِّکَ وَمَا اللّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ؛ (و هنگام نماز) از هر جا بیرون شدی روی خود را جانب مسجد الحرام کن که این براستی حقی از جانب پروردگار توست و خدا از آنچه می کنید غافل نیست » (سوره بقره آیه 149)

ازسوی دیگر اگر قرار بود هر فردی به هر سویی نماز بخواند باعث ایجاد صفوف مختلف نماز و هرج و مرج در هنگام نماز می شد که شایسته عمل شایسته نماز نیست، همچنین مشخص بودن قبله ی واحد که همه به یک سو نماز بخوانند وحدت و هماهنگى در صفوف مسلمانان را به همراه خواهد داشت و موجب نزدیکی مسلمانان به یکدیگر می شود.

ضمناسمتى که به عنوان قبله تعیین شده (سمت کعبه) نقطه ‏اى است مقدس که از قدیمى ‏ترین پایگاه هاى توحید است و توجه به آن بیدار کننده خاطرات توحیدى مى‏ باشد.(1)

در حدیثی از حضرت محمد(ص) نماز خواندن به سمتی غیر از مسجدالحرام نفی شده که در زیر به آن اشاره میکنیم:

« اما یخاف الذى یحول وجهه فى الصلاة ان یحول الله وجهه وجه حمار؛ آیاآن کس که در نماز صورتش را از قبله برمى گرداند نمى ترسد از این که خداونداو رامسخ نماید و صورتش را مبدل به صورت حمار کند.» (2)

پی‌‌نوشت ها:
1. بقره (2) آیه 115.
2. جوادی آملی، صهبای حج، نشر مرکز اسراء، قم، 1383ش، ص226.
3. بقره (2) آیه 144.
4. حر عاملی، وسائل الشیعه، نشر دار الاحیاء التراث العربی، بیروت 1412 ق. ج4، ص 295.
5. ناصر مکارم، تفسیر نمونه، نشر دار الکتب الاسلامیه، تهران بی تا، ج1، ص 415.
6. وسائل ‏الشیعه،همان، ج 2، ص 454. موفق و موید باشید

 





[ دوشنبه 28 دی 1394  ] [ 6:14 AM ] [ فروزان ]
[ نظرات(0) ]