قنوت
قنوت
معنای قنوت اطاعت و دعا و توجه به خدا و خشوع در نماز است. خداوند خطاب به حضرت مریم مى فرماید: «یا مَرْیَمُ اقْنُتى لِرَبِّک».[1]
امام صادق علیه السلام در تفسیر آیه «و تَبَتَّلْ اِلَیْهِ تَبْتیلاً»[2]مىفرماید: مراد از «تبتّل» آن است که در نماز دستها را به دعا بلند کنیم.[3] تبتّل در لغت به معناى قطع امید از غیر خداست.[4]
قرآن که به ما سفارش مىکند: «اُدْعُوا رَبَّکُمْ تَضَرُّعاً وَ خُفْیَةً»؛[5]پروردگارخویش را در حال زارى و نهان بخوانید؛ یکى از نشانههاى تضرّع و زارى به درگاه الهى، دست بلندکردن به دعاست. انسان فقیر دست خود را به سوى بى نیاز مطلق دراز مىکند و فقط از او مىخواهد و دل از غیر او مىشوید.
گرچه قنوت در نماز مستحب است، اما به قدرى مورد توجه است که امام رضا علیه السلام در نامه اى به مأمون مىنویسند: قنوت یک سنّت واجب درتمام نمازهاى شبانه روزى است،[6]کهالبتّه مراد امام تاکید بر اهمیت قنوت است؛ چنانکه اگر انسان آن را قبل ازرکوع فراموش کرد، مستحب است بعد از رکوع قضا نماید و اگر در سجده یادش آمد، بعد از سلام آن را قضا کند.
قنوت، دعاى خاصى ندارد و انسان مىتواند هر دعایى بخواند، چنانکه لازم هم نیست دعا به عربى باشد و مىتوان در قنوت، حاجات خود را به فارسى هم بیان کرد. البتّه روشن است که دعاهاى قرآنى و یا دعاهائى که معصومین علیهم السلام در قنوت خود مىخواندهاند، از فضیلت و اولویّت خاصى برخوردارند.[7]
در روایت است که بهترین نماز آن است که قنوتش طولانیتر باشد.برخی از علما (حاج ملاهادی سبزواری) در قنوت نماز شب خود، دعای جوشن کبیر را میخواند که بسی طولانی است و شامل هزار نام و صفت خداوند است. این گونهنماز نشان عشق به خدا و علاقه به مناجات با اوست. یا حضرت آیت الله العظمیاراکی در قنوت، دعای کمیل را میخواندند و در سلامى که در زیارت آل یس به حضرت مهدى عجل اللّه تعالى فرجه مىدهیم، مىگوییم: "اَلسَّلامُ عَلَیْک حینَ تُصَلّى وَ تَقْنُت"؛ سلام بر تو هنگامى که به نماز و قنوت می ایستى.
[1] . آل عمران/43.
[2] مزمل/8.
[3] . وسائل الشیعه، ج4، ص912.
[4] . مفردات راغب. به نقل از تفسیر نماز، ص158.
[5] . اعراف/55.
[6] . بحارالانوار، ج82، ص197.
[7] . تفسیر نماز، صص158- 159.