نماز و پیشگیری از گناه

ریشه گرفتاری­ها و بلاهای ما گناهان ماست؛ چنانچه در فقرات متعددِ دعای کمیل، این امر تأکید شده است. ما در این دعا از خدا می­خواهیم که گناهان بلاآفرین ما را ببخشد. نماز می­تواند بخش عمده­ای از بلاها و مشکلات ما را برطرف کند؛ زیرا نماز از گناه جلوگیری می­کند از طرفی گناه، بلاآفرین و      مشکل ­ساز است.

چگونه نماز چنین اثری در پی دارد؟ پاسخ آنکه چنانکه بیان شد نماز تمرین ادب عبودیت و مبارزه با نفس است و این امر در مبارزه با گناه مؤثر است. به­­علاوه نماز سبب ابهت یافتن خدا در دل می­شود. این احساس ابهتالهی، برکاتی دارد از جمله آنکه انسان را از گناه باز می­دارد؛ بنابراین کسی که می­گوید "نمی­توانم برای خدا، گناه را ترک کنم" نشان از آن دارد که خدا در دلش عظیم نیست و عظمت خدا را آنگونه که باید درک نکرده است!

گاهی از برخی افراد که نماز نمی­خوانند سؤال می­شود که چرا نماز نمی­خوانید، در جواب می­گویند: وقتی نماز می­خوانم از برخی اعمالی که انجام می­دهم عذاب وجدان می­گیرم، برای همین نماز نمی­خوانم تا راحت بتوانمکارهایم (گناهانم) را انجام دهم! هرچند این حرف، برداشت اشتباه آنها را نشان می­دهد؛ اما گویای این است که نماز حداقلی این افراد نیز نهی کننده ازگناه و بدی است. هرچند به این نهی توجه نمی­کنند و یا این نهی را خاموش می­کنند.

 نماز به­تدریج بر احساس ابهت خدا در دل می­افزاید و به­تناسبآن از گناه جلوگیری می­کند. ادامه این احساس، سبب می­شود که از میزان مکروه هم بکاهد و در انجام مستحبات هم کوشا باشد. در روایتی آمده است که بهپیامبرd گفتند: فلان شخص روزها نماز مى‏خواند و شب‏ها دزدى مى‏کند. پیامبر فرمود: "قطعا نمازش او را از این کار باز خواهد داشت."1همچنین در جای دیگری به حضرت گفتند: فلان جوانِ از انصار که با آن حضرت نماز می‌گزارد، مرتکب فواحش نیز می‌شود. ایشان در جواب فرمود: " روزی نمازشاو را از این عمل باز خواهد داشت."2 سخنان پیامبرdدلیلی است بر این مطلب است که اثرات شگرف گناه ستیزی نماز، به­‌تدریج آشکار می‌شود. از طرفی نیز اگر نماز ما را از گناه باز نمی­دارد باید نماز خود را بهبود بخشیم!

با توجه به اینکه گناه بلاآفرین و نماز مانع گناه است، اگر گرفتاری در زندگی ما فراوان است یک راه­کار احتمالی مهم، اصلاح نماز است. باید نماز خود را بازنگری کنیم.

احساس ابهت الهی در دل نه تنها ما را از گناه باز می­دارد؛ بلکه سبب تقویت توجه ما در نماز می­شود. هر اندازه عظمت و ابهت خدا، بیشتر در قلب ما جایگیر شود، هنگام سخن گفتن و مناجات با او، توجه بیشتری خواهیم داشت!

 [1]. عَنْ جَابِرٍ قَالَ قِیلَ لِرَسُولِ اللَّهِ d إِنَّ فُلَاناً یُصَلِّی بِالنَّهَارِ وَ یَسْرِقُ بِاللَّیْلِ فَقَالَd : "إِنَّ صَلَاتَهُ لَتَرْدَعُهُ"( مجلسی، بحارالانوار، ج‏79، ص‏198).