گفتن اذان و اقامه در گوش نوزاد
در روایات متعددی آمده است که اهل بیت هنگام تولد فرزندانشان، در گوش راست آنها اذان و در گوش چپ اقامه میگفتند و دیگران را نیز به آن سفارش میکردند.1در این روایات به برخی از تأثیرات این سنت در زمینهسازی تربیتی بهویژه برای نماز اشاره شده است. از جمله آثار اذان و اقامه میتوان موارد زیر را نام برد:
1. گفتن اذان و اقامه در گوش نوزاد، مطابق برخی از روایات، او را از شیطان حفظ میکند. پیامبرd فرمود: "مَنْوُلِدَ لَهُ مَوْلُودٌ فَلْیُوذِّنْ فِی أُذُنِهِ الْیُمْنَی بِأَذَانِ الصَّلاةِ وَ لْیُقِمْ فِی الْیُسْرَی فَإِنَّهَا عِصْمَةٌ مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ"؛2هر کس فرزندى براى او تولّد یافت، باید در گوش راستش اذان نماز و در گوش چپش اقامه بگوید که این سبب مىشود کودک، از شیطان رانده شده و از ترس او در امان باشد. از سوی دیگر، مطابق برخی آیات قرآن کریم، باز داشتن انسان ازراه خدا و اقامه نماز یکی از اهداف و برنامههای اصلی شیطان است. "إِنَّمایُریدُ الشَّیْطانُ أَنْ یُوقِعَ بَیْنَکُمُ الْعَداوَةَ وَ الْبَغْضاءَ فِی الْخَمْرِ وَ الْمَیْسِرِ وَ یَصُدَّکُمْ عَنْ ذِکْرِ اللَّهِ وَ عَنِ الصَّلاةِ فَهَلْ أَنْتُمْ مُنْتَهُون".3درنتیجه وقتی با گفتن اذان و اقامه در گوش نوزاد او را از شر شیطان در امان میداریم در واقع زمینه های نمازخوان شدن او را فراهم کردهایم.
2. اذان و اقامه در بردارندة مهمترین اعتقادات و عبادات اسلامی است: شهادت به یگانگی خدا، رسالت حضرت ختمی مرتبت، ولایت آلالله، دعوت به رستگاری و کار نیک و اقامه نماز است. گفتن این عبارتها در گوش نوزاد، آن هم در زمانی که پذیرندگی او بسیار قوی است، زمینه را برای پذیرش و گرایش وی به این آموزهها که یکی از برترین آنها نماز است، فراهم میآورد.
البته تأثیر اذان و اقامه خاص نوزاد نیست و مطابق برخی روایات گفتن اذان و اقامه در گوش بزرگسال نیز موجببرطرف شدن بدخلقی او میشود. امیرالمؤمنین jفرمود: "إِذَا سَاءَ خُلُقُ أَحَدِکُمْ مِنْ إِنْسَانٍ أَوْ دَابَّةٍ فَأَذِّنُوا فِی أُذُنِهِ الاذَانَ کُلَّهُ"؛4 هرگاه کسی بداخلاق شد، در گوش او همة اذان را بخوانید. مطابق برخی روایات اذان نور است. پیامبرd فرمودند: "یَا عَلِیُّ، الاذَانُ نُورٌ"5 و گفتن آن در گوش نوزاد موجب نورانیت او میشود.
[1]. برای نمونه در کتاب جامع أحادیث الشیعةنوشته آیه الله بروجردی، ج 26،ص 740 بابی هست به نام: باب انه یستحب لمن ولد له مولود أن یؤذن فى اذنه الیمنى ویقیم فى اذنه الیسرى... .
[2]. کلینی، الکافی، ج6، ص24.
[3]. المائدة: 91.
[4]. برقی، المحاسن، ج 2، ص 466.
[5]. شعیری، جامعالاخبار، ص 67.