یکی از نمازهایی که بخصوص در مورد آن سفارش زیاد شده چهدر قرآن و چه در روایات نماز شب است و هر کسی از بزرگان و اهل معرفت را همکه ملاحظه می‏کنیم در اثر نماز شب به مقام بالای معنوی دست پیدا کرده، البته در کنار سایر اعمال حسنه ولی مشخصاً یکی از شاخصه ‏های اصلی برنامه آنها برای غلبه بر نفس اماره و رسیدن به کمالات معنوی تهجد و شب زنده داری ونماز شب بوده است.
در این رابطه استاد بزرگوار آقای قرائتی چنین می‏گوید:
در میان نوافل نماز شب جایگاه خاصی دارد و تأکید فراوانی که در آیات قرآن واحادیث درباره آن است به مراتب بیش از نمازهای دیگر مستحبی است و به همین جهت اولیاء خدا بر آن مداومت و مواظبت داشتند و به تهد و عبادت نیمه شب می‏پرداختند تا آنجا که نماز شب را خداوند بر بنده محبوبش حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) واجب ساخته و فرمان داده بود که و من اللیل فتهجد به نافله لک(1) یعنی بخشی از شب را بعنوان نافله به تهجد بپرداز و سحرخیزیکن(2).
نماز شب آن قدر مهم و با عظمت است که خدا در قرآن در توصیف اهل نماز شب و نیایشگران شب می‏فرماید:
و المستغفرین بالاسحار استغفار کنندگان در سحرها که عبادت کنندگان الهی یکی از خصوصیاتشان این است که در دل شب به درگاه رب العالمین به راز و نیازمی‏پردازند و علاوه بر این آیه، آیات دیگری که همه در تمجید و تعریف از متهجدین و شب زنده‏داران است که بعضی از این آیات عبارتند از: سوره فرقان، آیه 64 - سوره ذاریات، آیه 18 - سوره سجده، آیه 17. و اثربخشی نماز شب آن قدر زیاد است که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) به امیر مؤمنان 3مرتبه به نماز شب سفارش نمودند که علیک بصلاه اللیل، علیک بصلاه اللیل و علیک بصلاه اللیل(3) و امام صادق (علیه السلام) فرمود: در خانه‏هایی که نماز شب خوانده می‏شود و قرآن تلاوت می‏گردد آن خانه‏ها نزد آسمانیان همچونستاره‏ها درخشانند(4) گذشته از آثار معنوی، سحرخیزی و استفاده از هوای مفید آن هنگام برای بدن نشاطآور است و در حدیث است که قیام اللیل مصحه البدن یعنی شب زنده داری بدن را تندرست می‏کند(5) و در حدیث دیگری اضافه بر آثار معنوی آن، اثر و خاصیت دردزدائی برای آن بیان شده است که می‏گوید: ومطرده الداء عن اجسادکم یعنی نماز شب دور کننده و ریزاننده درد از بدنهای شماست(6).
نماز شب توفیقی می‏خواهد که آن را هم باید از خدا خواست گاهی گناهان و دروغها باعث محرومیت انسان از نماز شب می‏شود که این هم اثر بی توجهی به معنویت است.

1) سوره اسراء، آیه 79.
2) پرتویی از اسرار نماز، ص 303.
3) وافی، ج 2، ص 22.
4) وافی، ج 2، ص 22.
5) وسائل الشیعه - ج 5، ص 272.
6) وافی، ج 2، ص 22.