بزگترین اثر معنوی نماز جماعت همان پاداش و اجر و ثوابی است که خداوند عزوجل به نمازگزار در جماعت عطا می‏کند.
همانگونه که رسول مکرم اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
اگر نماز صبح را به جماعت بخوانم در نظرم محبوبتر از عبادت و شب زنده داری تا صبح است. (1)
البته این حدیث از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در مورد نماز صبح است ولی منحصر به ثواب و پاداش آن نیست و رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) نماز جماعت صبح فرمودند چون حاضر شدن به نماز جماعت صبح مشقت بیشتری دارد و همت بلندتری را می‏طلبد. داستانی از یکی از اصحاب رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل شده که اثر و برکت معنوی نماز جماعت را بخوبی می‏رساند: نقل شده که شبی قتاده بن نعمان از اصحاب خاتم الانبیاء (علیه السلام) در مسجدالنبی حاضر بود اول مغرب نماز جماعت را با پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) خواند. معمولا رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) برای ملاحظه حال اصحابش که راهشان دور بود و مدینه هم مثل حالا آبادیش جمع نبود و پراکنده بود رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) نماز مغرب و عشا را طوری می‏خواند که هنوز خیلی از شب نگذشته باشد و هوا خیلی تاریک نشده باشد. یک شب هوا ابری بود و قتاده نمازش را که تمام کرد متوجه شد هوا خیلی تاریک است و برگشتنش به خانه خیلی مشکل رسول خدا (علیه السلام)از احوال او دانستند که مشکل وی چیست و لذا خواستند که قتاده از نور عملش بهره ببرد از گوشه مسجد چوب خشکی از نخل، افتاده بود پیامبر آنرا برداشت و بقتاده دادند نوری از آن چوب برخاست. پیامبر فرمود: این چوب تا ده ذراع جلوو عقب نور می‏دهد قناد آنرا گرفت و به منزل رفت اتفاقاً جانوری (حشره یا حیوان خطرناکی) در گوشه خانه‏اش بود که از همین نور چوب آنرا تشخیص داد و کشت. در روایت چنین می‏فرماید: که نور این چوب نور نماز جماعتش بود آری هر کس نوری از ایمان و عملش با اوست.(2)

1) پرتوئی از اسرار نماز، ص 211، بنقل از کنزالعمال، ج 8، حدیث 22792.
2) داستانهای پراکنده از آثار شهید دستغیب، ج 4، ص 19.