اهمیت نماز صبح از نظر قرآن

  درقرآن می خوانیم: (أَقِمِ الصّلاهَ لِدُلُوکِ الشّمسِ إِلی غَسَقِ اللّیلِ وَ قُرآنَ الفَجرِ إِنّ قُرآنَ الفَجرِ کانَ مَشهُوداً)(1)؛ «نماز را از زوال خورشید، تا نهایت تاریکی شب، (نیمه شب) بر پادار و همچنین قرآن فجر (نماز صبح) را؛ چرا که قرآن فجر، مورد مشاهده (فرشتگان شب و روز ) است».
طبق روایاتی در ذیل آیه شریفه وارد شده است، مقصود از «قرآن الفجر» نماز صبح است و این روایات را دانشمندان شیعه و اهل تسنن نقل کرده اند.
زراره از امام باقر (علیه السلام) نقل می کند که مراد از «قرآن الفجر» نماز صبح است.
و نیز امام باقر و امام صادق (علیها السلام) فرمودند: منظور از «قرآن الفجر» نماز صبح است.(2)
آیه شریفه، نکات زیادی را در بر دارد؛ از جمله:
1. اهمیت و جایگاه ویژه نماز صبح نسبت به سایر نمازها (ان قرآن الفجر کان مشهوداً).
2. مطلوبیت و فضیلت اقامه نماز صبح در اول وقت (طلوع فجر).
با اینکه وقت نماز صبح نیز موسع (طلوع فجر تا طلوع آفتاب) است ولی اضافه شدن «قرآن» به واژه «فجر» اهمیت و فضیلت اول وقت را می رساند.
3. نماز صبح در اول فجر، مورد شهود و نظاره ویژه «ملائکه شب و روز» است و هر دو گروه ثواب نماز صبح را می نویسند.
4. اهتمام به اقامه نماز صبح همراه با جماعت.
احتمال دارد که ذکر صفت مشهود برای نماز صبح، نوعی تشویق به این باشد که شایسته است انجام آن در معرض شهود و دید همگان باشد.(3)
علامه طباطبایی می فرماید: «روایات از طرق عامه و خاصه متفقاً جمله «ان قرآن الفجر کان مشهودا» را تفسیر کرده اند به اینکه: نماز صبح را هم ملائکهشب (در موقع مراجعت و هم ملائکه صبح (در موقع آمدن) می بینند»(4).
و نیز در بحث روایتی، پس از نقل اخبار در ذیل آیه شریفه می فرماید: «تفسیر مشهود بودن «قرآن فجر» در روایات شیعه و سنی، به اینکه چون ملائکه شب و روزآن را می بینند، آن قدر در این دو طایفه بسیار است که نزدیک است به حدّ تواتر برسد و در بعضی از آنها همان طور که گذشت، شهادت خدا و دیدن مسلمین نیز اضافه شده است».(5)
5. نماز تنها عبادتی است که به نام «قرآن» توصیف شده است (قرآن الفجر).
6. قرآن و تلاوت آن در نماز، محور اصلی است. (قرآن الفجر) (6)
7. «قرآن الفجر» در آیه عطف است به کلمه «الصلوه» که تقدیرش چنین می شود: «و اقم قرآن الفجر» که مراد از آن، نماز صبح است و چون مشتمل بر قرائت قرآناست، آن را «قرآن صبح» خوانده؛ چون روایات همه متفق اند بر اینکه مراد از «قرآن الفجر» همان نماز صبح است.

پی نوشت ها :
1- اسراء / 78.
2- تفسیر نو ر الثقلین ، عبدالعلی حویزی، ج3، ص 201 و 202، ح 376 و 378.
3- تفسیر راهنما، اکبر هاشمی رفسنجانی، ج 10، ص 208.
4- المیزان، علامه طباطبایی، ج 13، ص 176-178.
5- همان، ص 191.
6- تفسیر نور، محسن قرائتی، ج 7، ص 104.