نماز کمکی برای برطرف نمودن وسواس

نماز کمکی برای برطرف نمودن وسواس

72645157014492190441.jpeg 

وسواس(1) از قدیمی‌ترین اختلالات شناخته شده روانی است که بین مردم از شیوع نسبتاً بالایی (حدود دو درصد جامعه) برخوردار است، و آن را امروزه در دو عنوان کلی «وسواس فکری» مانند احتیاط یا تنفر مربوط به ترشحات و مواد دفعی بدن، ترس از وقوع اتفاقات وحشتناک مانند آتش سوزی و مرگ، افکار آلوده جنسی و ترسهای فرضی و ... و «وسواس عملی» مانند شستشوی دست، استحمام، آرایش مفرط، امتحان درها و قفلها، مرتب و منظم کردن، احتکار و جمع آوری و ... طبقه‌بندی می‌کنند.
در مورد وسواس فکری که می‌تواند مشکلات متعدد و مسایل آزار دهنده بسیاری را برای شخص مبتلا و اطرافیانش به همراه داشته باشد، همچون تصاویر و صحنه‌های وحشتناکی که هرچه بیمار سعی در مقاومت در برابر آنها را دارد نمی‌تواند از آنها خلاص شود،‌ به نظر می‌رسد «مذهب» و شکوهمندترین جلوه آن یعنی «نماز» در زدودن آن نقش بسیار مهمی را ایفا کند.
گواهی این موضوع نیز یادآوری این مسأله است که در منابع اسلامی وسواس پدیده شناخته شده ایست و از آن به عنوان «وسوسه‌ای از سوی شیطان» اشاره می‌شود.به عنوان نمونه روایتی از امام صادق – علیه السلام – که یکی از یاران ایشان در نزد ایشان شخصی را به عقل و درایت یادآور شد ولی شخص نسبت به وضو و نماز خود گرفتار وسواس بود. حضرت فرمود:
«و أیُّ عقلٍ لَه و هُوَ یُطیعُ الشَیْطان» «کدام عقل را دارد که فرمانبر شیطان است.(2) »در این مورد حتی منابع اسلامی از قول معصومین - علیهم السلام – روشهای متعددی را برای پیشگیری و درمان وسواس پیشنهاد کرده‌اند که از آن جمله بهره از ادعیه و اذکار خاصی از جمله «لاحول و لا قوه الا بالله» می‌باشد(3) و ما حصل همه آن روشها در «ذکر خدا» خلاصه می‌شود و در روایاتی نیز برای درمان و دفع وسوسه کمک گرفتن از نماز را به شخص وسواسی پشنهاد نموده‌اند.(4) و در مورد وسواس عملی که نمونه های آشنای زیادی را در اطراف و جامعه می‌توان یافت از جمله افرادی که به انجام مکرر فعالیتهای معین مانند وضو و غسل و ... شک دارند این نکته را باید عنوان نمود که علیرغم این که اسلام، آیین نظم و ترتیب و مسلک پاکیزگی و طهارت است اما آنجا که کار به افراط و مبالغه می‌کشد آن را مذموم تلقی نموده و برای نزدیک نمودن آن به تعادل راه حل عملی پیشنهاد می‌کند و بخش قابل توجهی از تعالیم اسلامی و نمود برجسته آن یعنی «نماز» به زدودن وسواس از زندگی انسانها اختصاص دارد.نمونه آن شخص کثیر الشک است که در اجزای نماز زیاد دچار شک می‌شود و به فتوای مراجع نباید به شک خود اعتنا نماید و نمونه دیگر مسائل شکیات در نماز که به برخی نباید اعتنا کند و برخی را به یک طرف شک عمل می‌کند بدین ترتیب آموزشهای نماز،(5) بسی قدرتمندتر از روشهای معمول در علم غرب مانند روش حساسیت زدایی تدریجی، در زدودن وسواس مطرحند چرا که انسان نمازگزاری که در شبانه روز بارها به تعالیم ضد وسواس همراه نماز گردن می‌نهد به نحو مؤثری دور از وسواس خواهد زیست(6).
پی نوشت ها:
1- Obsession.
2- شیخ کلینی، اصول کافی، ترجمه محمد باقر کمره‌ای، ج 1، ص 38.
3- شیخ عباس قمی، حاشیه مفاتیح الجنان، ص 413 تا ص 415.
4- رک به محمد باقر مجلسی، همان، ج 91، ص 354، روایت 17.
5- رساله مراجع.
6- سایت درمانگران ایران، نکته هفدهم و هجدهم‌، ص 417 و ص 418
 

 





[ دوشنبه 12 بهمن 1394  ] [ 9:58 PM ] [ فروزان ]
[ نظرات(0) ]