درجات قرب

   لفظ ((درجات )) در قرآن ، مکرّر و با تعبیرهاى مختلفى آمده است که نکات لطیفى دربر دارد. براى بعضى مى فرماید: (لَهُمْ دَرَجات ) [8] براى آنها درجاتى است . اما درباره عدّه دیگرى مى فرماید: (هُمْ دَرَجاتٌ) [9]آنان خود درجه هستند. مانند افراد بزرگى که اگر در پایین مجلس هم بنشینند آنجا مى شود بالا، یعنى خود آنان درجه سازند، نه آنکه درجه و مقام آنها را بالا ببرد.

این درجه بندى معنوى مخصوص انسان ها نیست ، بلکه سلسله مراتب در میان فرشتگان نیز هست . قرآن در مورد جبرئیل مى فرماید: (مُطاعٍ ثَمَّ اَمین )[10] یعنى مورد اطاعت دیگر فرشتگان است .

به هر حال درجات انسان ها در اطاعت از خدا متفاوت است :

1- گاهى فقط مطیع است ، اما نه از روى رضا.

2- گاهى نه فقط مطیع که محبّ است ، یعنى بر اساس عشق و محبّت اطاعت مى کند.

3- گاهى بالاتر از اطاعت و محبّت ، به معرفت کامل مى رسد و هرچه مى بیند او را مى بیند.

حضرت على علیه السلام مى فرماید: ((ما رَاءَیْتُ شَیْئاً اِلاّ وَ رَاءَیْتُ اللّه قَبْلَه و بَعْدَه و مَعَه )) [11]

[8] - سوره انفال ، آیه 4.

[9] - سوره آل عمران ، آیه 163.

[10] - سوره تکویر، آیه 21.

[11] - تماشاگه راز، ص 114.