وَ مِنْ حَيْثُ خَرَجْتَ فَوَلِّ وَجْهَكَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ وَ إِنَّهُ لَلْحَقُّ مِنْ رَبِّكَ وَ مَا اللَّهُ بِغافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ [۱]

از هر كجا (و از هر شهر و نقطه‌ای) خارج شدن (به هنگام نماز) روی خود را به جانب مسجد الحرام كن. این فرمان دستور حقی است از طرف پروردگار تو، و خداوند از كردار شما غافل نیست.

ـ در آیه فوق تغییر قبله و لزوم و توجه به كعبه تكرار شده و به عنوان یك فرمان مذكور و یك امر حق از طرف پروردگار معرفی گردیده است و در آیه بعدش برای سومین بار روی این مسأله تكیه شده است.

این تأكیدات پی در پی همگی حاكی از این حقیقت است كه مسأله تغییر قبله و نسخ این حكم در میان مسلمانان گران و سنگین و در میان دشمنان لجوج دستاویزی برای سمپاشی بود.

پیام‌ها و نكته‌ها

۱ـ تغییر قبله موجب كوتاه شدن زبان مخالفان

۲ـ تغییر قبله یك نوع تربیت و تكامل نعمت پروردگار بود.

۳ـ تغییر قبله سبب شد كه مسلمانان با انضباط اسلامی آشنا شوند و از تقلید و تعصب دور گردند و هدایت یابند.

۴ـ تغییر قبله همزمان با تشكیل حكومت اسلامی بعد از هجرت پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ بود.

۵ـ تغییر قبله و نماز خواندن به سوی مسجد الحرام، زمینه‌ اتمام نعمت خدا بر مؤمنان.

۶ـ تغییر قبله باعث شد كه مسلمانان متوجه قدیمی‌ترین خانه‌ توحید شدند و به این ترتیب یك مرحله‌ تكامل و تربیت تحقق یافت.

كعبه، قبله‌ مسلمانان

قبله بودن مسجد الحرام و یا كعبه جلوه‌ای از ربوبیت الهی.

كفایت جهت قبله به هنگام نماز.

نظارت دقیق و همه جانبه خداوند نسبت به اعمال انسان.

تهدید خداوند نسبت به متخلّفین از پیروی پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ در مورد قبله.

تعیین مسجد الحرام و یا كعبه به عنوان قبله، حق و از جانب پروردگار است. [۲]

مسلمانان هر جا كه باشند هنگام اقامه نماز باید مسجد الحرام و یا كعبه را قبله قرار دهند.

تغییر قبله از مسجد الاقصی به مسجد الحرام از نقاط عطف تاریخ صدر اسلام است.

تغییر قبله و نماز خواندن به سوی مسجد الحرام زمینه‌ هدایت مؤمنان.

خانه‌ كعبه كه در مكه معظمه می‌باشد قبله است و باید روبروی آن نماز خواند ولی كسی كه دور است اگر طوری بایستد كه بگویند رو به قبله نماز می‌خواند كافی است.

كارهای دیگری مانند سر بریدن حیوانات باید رو به قبله انجام گیرد.

مسلمانان باید در عبادت رو به كعبه كنند حتی در كارهایی همچون خواب، خوراك، هنگام وضو گرفتن و..

پيام‏ها: [۳]

۱- مسلمانان بايد از هر كارى كه بهانه به دست دشمن مى‏دهد پرهيز كنند. «لِئَلَّا يَكُونَ لِلنَّاسِ عَلَيْكُمْ حُجَّةٌ»

۲- نفى سلطه‏ى ديگران و رسيدن به استقلال، يك ارزش است. «لِئَلَّا يَكُونَ لِلنَّاسِ عَلَيْكُمْ حُجَّةٌ»

۳- تغيير قبله، عامل خنثى سازى ايرادهاى بى‏جا و بهانه‏تراشى‏هاى اهل كتاب و مشركان و منافقان مى‏باشد. «لِئَلَّا يَكُونَ لِلنَّاسِ عَلَيْكُمْ حُجَّةٌ»

۴- دشمنان خارجى، بزرگترين خطر براى مسلمانان نيستند، بى‏تقوايى خطر اصلى است. «فَلا تَخْشَوْهُمْ وَ اخْشَوْنِي»

۵- تعيين قبله‏ى مخصوص براى مسلمانان، زمينه‏ى اتمام نعمت خدا بر آنهاست. «وَ لِأُتِمَّ نِعْمَتِي عَلَيْكُمْ»

۶- تعيين قبله و نماز خواندن به سوى مسجدالحرام، زمينه‏ى هدايت مؤمنان است. «لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ»

۷- هدايت، داراى مراحلى است. با آنكه مخاطب آيه مسلمانان هستند كه هدايت شده‏اند، پس منظور دست‏يابى به مراحل بالاترى از آن است. «لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ»
____________________________________
[۱] - بقره /۱۴۹
[۲] - تفسیر راهنما، ج ۱، ص ۳۸۵.
[۳] -  تفسير نور(۱۰جلدى)، ج‏۱، ص:۲۳۱و ۲۳۲