عجله و شتاب در كارها موجب لغزش می‌شود.

عجله از شیطان است

از جمله اعمالی كه به شیطان نسبت می‌دهند، عجله كردن در كارها است.
آیات و روایاتی در زمینه نكوهش آن آمده است.
و در یك جا قرآن می‌فرماید: انسان از عجله و شتاب خلق شده است،‌ ولی شما ای انسانها عجله و شتاب نكنید.[۱]

در جای دیگر می‌فرماید: انسان، همان گونه كه خواهان نیكی‌ها است به خاطر شتاب زدگی و عدم مطالعه كافی، به دنبال بدی‌ها به راه می‌افتد،
چرا كه انسان ذاتاً عجول است.[۲]

در جای دیگر راجع ‌به عجله موسی برای رفتن به كوه می‌فرماید:
ای موسی! چرا عجله و شتاب كردی؟[۳]
داستانش چنین بود كه،‌ خداوند به موسی وحی نمود كه با عده‌ای از مردم برای گرفتن تورات به كوه بیاید.
موسی از قوم جدا شد و با عجله خود را به كوه رسانید؛ در حالی كه مردم هنوز در راه بودند.
خداوند در خطاب به موسی می‌گوید: چرا در آمدن عجله كردی و با قوم خود نیامدی؟

اما روایاتی كه در نكوهش شتاب در كارها از معصومان (علیه السلام) آمده زیاد است.
از جمله:
حضرت علی (علیه السلام) می‌فرماید:‌ عجله و شتاب در كارها موجب لغزش می‌شود.
از همین رو،‌ وقتی می‌خواهد مالك اشتر را والی مصر كند به ایشان می‌نویسد:‌
ای مالك! در تصدیق سخن چینان تعجیل مكن! زیرا آنان گر چه در لباس ناصحین جلوه‌گر می‌شوند، خواه ناخواه خیانت می‌كنند.[۴]

در روایات دیگر می‌فرمایند:‌ شتاب زدگی در كارها از شیطان و فكر كردن در آنها از رحمان است.[۵]

خود شیطان هم بد عاقبت شد، ‌به این دلیل كه در قضاوت عجله كرد و گفت:
من از آدم بهترم زیرا او از خاك است و من از آتشم.

عجله در گفتار و كردار و رفتار رد همه جا ناشایست و از اعمال شیطان است مگر در چند جا:

۱- توبه كردن از گناه كه عجله كردن در آن خوب است ؛
زیرا ممكن است عمر انسان تمام شود و با حال گناه از دنیا برود. و در نتیجه داخل آتش خواهد شد.[۶]

۲- عجله در بجا آوردن حج:
زیرا ممكن است عمر انسان كفاف ندهد كه آن را در سالهای بعد به جا آورد، یا مال او تلف یا راه ناامن شود.

۳- عجله در پرداخت بدهی مردم؛
چون یكی از واجبات فوری، پرداختن حقوق و قرض مردم است و تأخیر در آن گناه دارد.

۴- عجله در غسل جنابت؛
زیرا انسان جنب تا زمانی كه غسل نكرده از خدا و قرآن فاصله دارد،‌تا جایی كه حق ندارد دست روی اسم خدا بگذارد.

۵- عجله برای نماز اول وقت و شركت در نماز جماعت؛
از این رو كه تأخیر آن باعث می‌شود انسان از ثواب‌هایی كه پیامبر (صلی الله علیه و آله) و امامان بزرگوار وعده فرموده‌اند، محروم شود.

۶- شتاب در آوردن طعام برای مهمان،
شاید مهمان گرسنه باشد و شرم كند كه بگوید من گرسنه هستم، و گرسنه بماند.

۷- عجله در ازدواج جوانان چه دختر و چه پسر؛
چون در آن آفاتی است؛ به خصوص دختران.
حدیثی در این باره می‌گوید: روزی حضرت رسول تشریف بردند بالای منبر، بعد ا ز حمد و ثنای الهی فرمودند:
ای مردم! جبرئیل از جانب خداوند به من خبر داد و گفت: دختران جوان و بكر مانند میوه‌های رسیده هستند كه اگر آن‌ها را نچینند خورشید آنان را فاسد می‌كند.
دختران جوان هم اگر شوهر نكنند فاسد می‌شوند.
هیچ دوایی برای آنان نیست مگر شوهر كردن.[۷]

۸- عجله كردن در تجهیز و دفن میت؛
زیرا در تأخیر دفن میت، هم توهین به میت است و هم بازماندگان او
و ممكن است در اثر گرمای زیاد بو گیرد.

در این چند جا عجله نیكو می‌باشد و به نفع جامعه است.

۱/ انبیاء (۲۱) آیه ۳۷/
۲/ اسراء(۱۷) آیه ۱۱/
۳/ طه (۲۰) آیه ۱۱/
۴/ نهج البلاغه، نامه ۵۳/
۵/ بحار ، جلد۷۱، ص ۳۴؛‌سفینة البحار؛ ج ۱،‌ ص ۱۲۹/
۶/ در كتاب «انسان از حشر تا دادگاه» درباره توبه از صفحه ۱۷۸ تا ۱۸۱ بحث شده رجوع شود.
۷/ وسایل الشیعه، ج۷، ص۳۹، ح۲/