نماز و آيين مستقيم

و ما امروآ الاّ ليعبدوا الله مخلصين له الدّين حنفاء و يقيموا الصّلوة و يؤتوا الزّكوة‌و ذلك دين القيمّة.
در حالي كه به آنها دستوري داده نشده بود جز اينكه خدا را پرستش كنند با كمال اخلاص، و از شرك به توحيد بازگردند، نماز را برپا دارند، و زكات را ادا كنند، و اين است آئين مستقيم و صحيح و پايدار.«بينه ، آيه‌ي 5»
اهل كتاب و به تبع آنها مشركان را مورد ملامت قرار داده مي‌گويد: چرا در اين آيين جديد اختلاف كردند، بعضي مؤمن و بعضي كافر شدنددر حالي كه در اين آيين دستوري به آنها داده نشده است جز اينكه خدا را پرستش كنند، و عبادت او را از عبادت غير او خالص سازند، و از هر گونه شرك باز گردند و متمايل به توحيد شوند. نماز را برپا دارند و زكات را ادا كنند
سپس مي‌افزايد:
و اين است آيين مستقيم و پايدار (و ذلك دين القيمة).
در اين كه منظور از (و ما امروا)... در اينجا چيست؟ جمعي گفته‌اند منظور اين است كه اهل كتاب در آيين خودشان مسأله‌ توحيد و نماز و زكات وجود داشته و اينها مسائلي است ثابت، ولي آنها به دستورات نيز وفادار نمانده‌اند.
ديگر اينكه در آيين اسلام دستوري جز توحيد خالص و نماز و زكات و مانند آن نيامده، و اينها اموري هستند شناخته شده چرا از قبول آن سرباز مي‌زنند و در پذيرش آن اختلاف مي‌كنند.
معني دوم نزديكتر به نظر مي‌رسد، زيرا به دنبال آيه‌ قبل كه سخن از اختلاف آنها در پذيرش آيين جديد مي‌گفت مناسب همين است كه (امروا) ناظر به آيين جديد باشد.
از اين گذشته معني اول تنها درباره‌ اهل كتاب صادق است و مشركان را شامل نمي‌شود در حالي كه معني دوّم همگان را شامل مي‌شود.
منظور از دين چيست؟
منظور از دين كه بايد آن را براي خدا خالص كنند به عقيده بعضي از مفسران همان (عبادت) است، و جمله (الا ليعبدوا الله) كه قبل از آن ذكر شده نيز همين معني را تأييد مي‌كند.
ولي اين احتمال وجود دارد كه منظور مجموعه دين و شريعت باشد، يعني آنها مأمور شده بودند كه خدا را پرستش كنند و دين و آيين خود را در تمام جهات خالص گردانند اين معني با گستردگي مفهوم (دين) سازگارتر است و جمله‌ بعد (و ذلك دين القيمة) كه دين را به معني وسيع مطرح كرده همين معني را تأييد مي‌كند.
ولي اين احتمال وجود دارد كه منظور مجموعه‌ دين و شريعت باشد، يعني آنها مأمور شده بودند كه خدا را پرستش كنند و دين و آيين خود را در تمام جهات خالص گردانند اين معني با گستردگي مفهوم (دين) سازگارتر است و جمله‌ بعد (وذلك دين القيمة) كه دين را به معني وسيع مطرح كرده همين معني را تأييد مي‌كند.
جمله‌ (و ذلك دين القيمة) اشاره به‌ آن است كه اين اصول يعني توحيد خالص و نماز توجه به خالق و زكات (توجه به خلق) از اصول ثابت و پا بر جاي همه‌ اديان است. بلكه مي‌توان گفت اينها در متن فطرت آدمي قرار دارد.[1]

[1] . تفسير نمونه، ج 27، ص 203، 204، 205.