ارزش و اهمیت نماز درکلام امام صادق (ع)

نماز درآموزه های قرآن، یکی از اصلی ترین واجبات به شمار می رود؛ زیرا مهم ترین عبادت و نماد زیباترین پرستش و ستایش پروردگار و بهترین نیایش به درگاه الهی است.

نماز نماد ظاهری ایمان و عملی صالح است که شخص تنها آن را به جهت تعظیم و اطاعت امر الهی و تکریم وی به جا می آورد؛ زیرا خداوند هیچ نیازی به نماز بشر ندارد، بلکه این بشر است که برای دست یابی به کمالات وجودی از راه تقرب الهی به نماز نیاز دارد.

خداوند در آیاتی به نیاز انسان به نماز توجه داده است و معلوم نموده که انسان برای اموری ازجمله استعانت از خداوند درحل مشکلات و گرفتاری های مادی و معنوی دنیوی و اخروی (بقره، آیات ۴۵و ۱۵۳)، بازدارندگی از فرو رفتن درپلشتی ها و زشتی ها چون فحشاء و منکرات و عامل محافظت و ایجاد تقوا در انسان و کمک به رشد و بالندگی (عنکبوت، آیه ۴۵)، سپاسگزاری و شکر نعمت در راستای افزایش عنایت و توجه و فضل الهی نسبت به خود(ابراهیم، آیه ۷ و قریش، آیات ۳و ۴) تقرب و انس با خداوند و بهره مندی از مواهب این انس چون آرامش و آسایش جاودانه و سرور و شادی باطنی دردنیا و آخرت (طه، آیه ۱۴و آیه آخر سوره علق) به نماز متوسل می شود تا از این امور بهره مند شود.

بنابراین، می توان گفت که نماز مانند حب اهل بیت(ع) و ولایت ایشان، سود و بهره آن به خود نمازگزار و دوستدار اهل بیت عصمت و طهارت(ع) می رسد. به این معنا که اگر خداوند می فرماید اهل بیت(ع) را دوست بدارید و این اجر و مزد رسالت است: قل لااسئلکم علیه اجرا الا الموده فی القربی». (شوری، آیه ۳۲) در حقیقت این اجر و مزد رسالت به پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) نمی رسد، بلکه به خود دوستداران و محبان اهل بیت(ع) بازمی گردد: ما سألتکم من اجرا فهو لکم ان اجری الا علی الله (سباء، آیه ۷۴). بنابراین پیامبر(ص) چنان که بارها و بارها گفته است، اصولا هیچ مزد و اجری برای رسالت خود از مردم نمی خواهد: «ما اسالکم علیه من اجرا الا من شاء ان یتخذ الی ربه سبیلا»؛ «من از شما اجری نمی خواهم مگر کسی را که به سوی پروردگار خود راهی اتخاذ کند. (فرقان، آیه ۷۵) و آن چه به ظاهر به عنوان مزد رسالت مطرح شده است، مزد رسالت نیست، بلکه عنایت و فضلی از سوی خدا و پیامبر(ص) به مردم است تا این گونه از محبت اهل بیت(ع) برای قرب الهی و عنایات او بهره مند شوند. از این رو در آیه ۷۴ سوره سبا در ادامه آمده که اجر خود را تنها از خدا می خواهم و بر خداست تا آن مزد رسالت را بپردازد.

به هر حال، همان گونه که محبت به اهل بیت(ع) به ظاهر مزد رسالت دانسته شده، ولی در حقیقت این محبان هستند که سود می برند، هم چنین نزدیکی و قرب به خداوند برای سود و بهره ای است که به شخص می رسد و خداوند از ایمان و کفر مردم هیچ سود و زیانی نمی برد. بنابراین نمازگزاردن و نگزاردن بشر هیچ سود و زیانی به خداوند نمی رساند، بلکه سود و زیانش به خود مردم می رسد.

امام صادق(ع) درباره ارزش و اهمیت نماز از پیامبر(ص) روایت می کند که: مردی نزد پیامبر آمد و گفت: ای پیامبر خدا! مرا سفارش کن! پیامبر(ص) به وی فرمود: نماز را از روی عمد وامگذار که هر کس آن را از روی قصد ترک کند، دین اسلام از او وا رهیده است.

آن حضرت هم چنین در پاسخ به پرسش کسی که از وی درباره گناهان کبیره پرسیده بود، فرمود: ترک کردن نماز از روی عمد یا هر آنچه خدای جل جلاله واجب کرده است، از گناهان کبیره است؛ زیرا پیامبر خدا فرمود: هر کس نماز را از روی قصد ترک کند، از پیمان خداوند جل جلاله و پیمان پیامبرش، بیرون رفته است.

بنابراین، نماز خواندن براساس تفسیر امام صادق(ع)، عین اسلام و ایمان است و ترک آن عین کفر است، زیرا کسی که از پیمان خدا و پیامبرش(ص) بیرون رفته دیگر مسلمان نیست.

آن حضرت هم چنین در تبیین این معنا در پاسخ به این پرسش که: چگونه زناکار را کافر نمی نامید و ترک کننده نماز را کافر می نامید و دلیل آن چیست؟ فرمود: چون زناکار و مانند آن، به جهت غلبه شهوت، آن را انجام می دهد و ترک کننده نماز فقط از روی سبک شمردن و استخفاف، آن را ترک می کند.

سماموس