مرحوم محدث قمى در سفينه البحار مى گويد: سجده نهايت تذلل و خاكسارى انسان در برابر خداوند، و عالى ترين درجه ى عبوديت است .
از نظر اسلام ، سجده مخصوص خداوند است . سجده ى ملائكه نسبت به حضرت آدم و سجده ى برادران يوسف درباره ى يوسف ، از باب تعظيم و تكريم بوده ، نه سجده اصطلاحى كه در نماز هفت عضو بدن را بر زمين مى گذريم .
در مصباح الشريعه آمده است : كسى كه به خوبى در سجده به خدا نزديك شود، هيچ گاه از خدا دو نخواهد شد.
پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله و سلم فرمود: اقرب مايكون العبد من ربه و هو ساجد فاكثروا من الدعاء.
يعنى : سجده بهترين عمليست كه انسان مى تواند در پرتو آن ، به خداوند متعال نزديك شود و در بارگاه الهى قرب و منزلت پيدا كند. پس در سجده زياد دعا كنيد.
قرآن كريم وقتى اصحاب پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم را معرفى مى كند؛ مى فرمايد: سيماهم فى وجوهم من اثر السجود ع . يعنى : اثر سجده در چهره ى آنان آشكار است .
يكى از القاب مبارك امام زين العابدين عليه السلام سجاد است ، و علت آن اين است كه اثر سجود در مواضع سجده ى حضرت ديده مى شد.
درباره امام كاظم عليه السلام مى خوانيم :
حليف السجده الطويله و الدموع الغريزه و المناجاه الكثيره و الضراعات المتصله .
امام كاظم عليه السلام هم پيمان با سجده هاى طولانى و همدم اشك هاى فراوان بود، و مناجات فراوانى با خدا داشت . و تضرع و ناله اى او به درگاه الهى به طور پيوسته بود.
از حضرت على عليه السلام در رابطه با علت دو سجده سؤ ال كردند، فرمودند: معناى سجده اول كه نماز گزار سر بر خاك مى گذارد، آن است كه : بارالها! تو ما را از اين خاك آفريدى . و چون سر از سجده بر مى دارد، مفهومش اين است كه تو ما را از اين خاك خارج ساختى . معناى سجده ى دوم آن است كه ، دوباره ما را به خاك بر مى گرداند (مى ميرانى ). و چون سر از سجده بر مى دارد تاويلش اين است كه : دوباره او را از اين خاك خارج خواهى نمود. (اشاره به روز قيامت دارد.)
خداوند در قرآن مى فرمايد: منها خلقناكم و فيها نعيدكم و منها يخرجكم تاره اخرى .
يعنى : ما شما را از خاك آفريديم و به سوى خاك بر مى گردانيم ، و بار ديگر شما را از خاك خارج مى كنيم . ⁽¹⁾
خداوند به حضرت موسى عليه السلام وحى كرد: اى موسى ! علت اينكه ما تو را كليم و هم سخن خويش قرار داديم ، آن است كه ، تو در نماز بهترين و عزيزترين جاى بدنت را (پيشانى و دو طرف صورتت ) بر روى خاك مى گذارى .

1- سورة طه - الآية 55

منبع : كليد سعادت
نام مؤ لف : رحمت الله عرب نوكندى