تعیین حکم و کیفیت به جای آوردن رکوع و سجده برای هر یک از قادر، خائف و مریض
عن امیرالمؤمنین ع قال: و اما الرخصه التی هی الاطلاق بعد النهی، فمنه قوله تعالی: حافظوا علی الصلوات و الصلاه الوسطی و قوموا لله قانتین(1) فالفریضه منه ان یصلی الرجل صلاه الفریضه علی الارض برکوع و سجود تام، ثم رخص للخائف فقال سبحانه فان خفتم فرجالا او رکبانا(2) و مثله قوله عزوجل: فاذا قضیتم الصلاه فاذکروا الله قیاماً و قعوداً و علی جنوبکم(3) و معنی الایه ان الصحیح یصلی قائماً، و المریض یصلی قاعداً، و من لم یقدر ان صلی مضطجعاً و یومی بایماء، فهذه رخصه جاءت بعد العزیمه؛(4)
از امیرمؤمنان علی (علیه السلام) روایت شده که فرمود: رخصتی که آزادی بعد از نهی است، پس از آن است گفته خداوند متعال که فرموده: محافظت کنید بر نمازها و نماز وسطی و قنوت کننده باشید. پس فرضیه و واجب از آن این است که نمازگزار واجب با رکوع و سجده کامل و تمام روی زمین به جای آورد، سپس برای آن که خوف دارد رخصت داده و فرموده: اگر می ترسید پس پیاده و یا سواره به جای آرید. و همانند آن است گفتار خداوند - عزوجل - که فرمود: چون نمازگزاردید، یاد خدا کنید در حال قیام و ایستاده و یا نشسته و یا خوابیده بر پهلو معنای آیه این است که فرد سالم در حال ایستاده نماز گزارد و مریش نشسته و آن که قادر نیست، خوابیده و با اشاره نماز گزارد، پس این رخصت و اجازت بعد از عزیمت است.
1) بقره، آیه 238.
2) نساء، آیه 103.
3) همان.
4) بحارالانوار، ج 81، ص 334، ح 4.
منبع : اعتبار و کاربرد روایات تفسیری نویسنده : دکتر علی احمد ناصح