با اين كه خدا دروغ را نمى‏ پسندد انسانها را در «ايّاكَ نَعْبُدُ و ايّاكَ نَسْتَعين» ‏نماز مجبور به دروغ می ‏كند؟

 در بسياري از آیات و دعاهاى توصیه شده معصومین، علاوه بر جنبه تحميد و تسبيح و ذكر و تضرّع و عرض حاجت، جنبه‏ هاى آموزشى، عرفانى و تربيتى در آن لحاظ شده است. همچنین در بسيارى از ادعيه بُعد تربيتى بيشتر از ساير ابعاد است.

 اين جملات گرچه به صورت خبری است ولى در واقع از مقوله انشاء می باشد. يعني اين كلمات را بدين قصد می ‏گوييم كه بايد اينچنين باشيم نه اينكه من اينچنين هستيم.

 جمله «ايّاكَ نَعْبُدُ و ايّاكَ نَسْتَعين» نيز به همين صورت مي باشد يعني در قالب اخبار با پيامى همراه است كه آن پيام جنبه انشايى و ايجابى دارد. يعنى: اى نمازگزار بايد اينچنين باشى، پس بكوش تا به اين مرحله از عبوديت نائل شوى.

 از همين رو امام رضا عليه السلام در تفسير  «ايّاكَ نَعْبُدُ و ايّاكَ نَسْتَعين» مي فرمايد:
با عبارت «إِيَّاكَ نَعْبُدُ» بنده رغبت و تقرّب خود به خدا را بيان كرده و نيز خبر مى‏دهد از اخلاص عمل فقط براى خالق نه ديگرى و با عبارت«إِيَّاكَ نَسْتَعِينُ» بنده از خدا تقاضا مى‏كند كه توفيق و عبادتش را زياد كرده و نعمت‏ها و نصرتش را خالق نسبت به او ادامه دهد.

 همان گونه كه ملاحظه مي نمائيد امام بيشتر جنبه ايجابي آن را لحاظ نموده و اينكه بنده با بيان اين جملات به دنبال زياد شدن توفيق و عبادتش مي باشد نه اينكه به دروغ مطلبي را بيان كرده باشد.

مرکز تخصصی نماز