چرا وقتی آب نیست برای نماز سمت خاک می رویم؟

خدا فرمود: اگر آب نیافتید، بر خاک پاک تیمم کنید. گر چه انسان می فهمد وضو و غسل برای نماز، از آن جهت لازم است که پاکی و پاکیزگی می آورد، که در تیمم نیست، بلکه تیمم و استفاده از خاک بر خلاف تمیزی است. ولی در پایان آیه تیمم خداوند می فرماید: ولکن یرید لیطهرکم روشن می شود خاک هم پاک کننده است. پاک کنندگی خاک، جز با شناختن آلودگی های معنوی شناخته نمی شود. روح و جان را از آلایش کبر، پاک می سازد، با چهره در خاک نهادن، نور تواضع پدید می آید
در وضو هدف، پاک ساختن روح از آلودگی های معنوی است. وقتی آب نباشد یا ضرر داشته باشد، باید چیزی جایگزین کرد که باطن پاک کند و آن خاک است. رمزی از رجوع به حقیقت عدمی و نیستی انسان؛ تواضعی در ظاهر برای پیدایش فروتنی باطنی، که مهمتر از تمیزی ظاهر است؛ خود را ندیدن و خودخواهی نداشتن و رسیدنم به مرتبه ای از تهذیب نفس و تزکیه باطن.

منبع : شبستان