راههای کسب اخلاص در نماز چیست؟
راههای کسب اخلاص در نماز چیست؟
تقویت توحید
كوتاهترين راه عقلى براى رسيدن به اخلاص، تقويت توحيد افعالی در دل می باشد. يعنى، انسان باور كند كه فاعل و منشأ اثر در عالم جز خداوند نيست «لا مُؤثّرَ فِى الوُجودِ اِلا اللَّه» و رزق، منع، غنا، فقر، مرض، سلامتى، ذلت، عزت، زندگى، مردن، همه در دست خداوند است و هر آنچه در جهان هست مقهور امر حاكم بىشريك مىباشد، ديگر دل به ديگران نمىبنديم و خودنمايى در مقابل ديگران برايمان لذتى نخواهد داشت. زيرا ريشه «ريا» يا طمع در مال و منافع ديگر انسانها است، و يا محبت و دوست داشتن مدح و ستايش انسانها و يا كراهت از مذمت و ملامت مردم است.
يقين به مبدا و معاد
همه ما به خدا و روز قيامت ايمان داريم ولي اين اعتقاد به مرز يقين نرسيده است. اگر ايمان خود را به مرز يقين برسانيم ديگر اعمال خود را براي هيچكس غير از خداوند انجام نخواهيم داد.
اميرالمومنين عليه السلام مي فرمايند: « اخلاص به دنبال يقين می آید» و همچنین می فرمایند: « اخلاص آدمي به ميزان استحكام دينداري اوست» .
ياس از مردم
همه انسان ها در توصيف قرآن آنقدر ناتوان هستند که: « هرگز نمىتوانند مگسى بيافرينند، هر چند براى اين كار دست به دست هم دهند! و هر گاه مگس چيزى از آنها بربايد، نمىتوانند آن را باز پس گيرند!»
بنابراين براي دست يابي به اخلاص بايد مردم قطع اميد كرد. حضرت علي عليه السلام مي فرمايد: « نا اميد بودن از مردم، اولین قدم برای اخلاص است»
توجه به عواقب ریا
يكى از راههاى علاج ريا، توجه به آثار و عقوبات آن است كه مىتواند مانع به وجود آمدن و رشد اين صفت زشت شود.
پيامبراكرم (صلى الله عليه وآله) فرمودند: «رياكار در قيامت با چهار نام صدا زده مىشود: اى كافر! اى فاجر! اى حيلهگر! اى زيانكار! عملت نابود شد و اجرت باطل گشت! پاداش خود را از كسى بخواه كه عملت را براى او انجام دادى!»
مقابله با هوای نفس
حضرت على (عليه السلام) فرمودند: «چگونه توانايى بر اخلاص دارد كسى كه هواى نفس بر او غالب است.» لذا اگر کسی می خواهد نمازی خالصانه اقامه نماید باید با هوای نفسانی خویش مبارزه نماید.
محدود نمودن دامنه آرزوهای دراز
حضرت على (عليه السلام) فرمودند: « كم كن آرزوهایت را تا عمل هایت خالص شود. »
-« سَبَبُ الْإِخْلَاصِ الْيَقِينُ» ؛ (تصنيف غرر الحكم و درر الكلم، ص 62)
-« عَلَى قَدْرِ قُوَّةِ الدِّينِ يَكُونُ خُلُوصُ النِّيَّة» ؛ (تصنيف غرر الحكم و درر الكلم، ص 93)
- « لَنْ يَخْلُقُوا ذُباباً وَ لَوِ اجْتَمَعُوا لَهُ وَ إِنْ يَسْلُبْهُمُ الذُّبابُ شَيْئاً لا يَسْتَنْقِذُوهُ مِنْه» ؛ (حج : 73)
-« أَوَّلُ الْإِخْلَاصِ الْيَأْسُ مِمَّا فِي أَيْدِي النَّاسِ» ؛ (تصنيف غرر الحكم و درر الكلم، ص 198)
- محمد رضا رضوان طلب، پرستش آگاهانه، ستاد اقامه نماز، 1375 ش، دوم، ص 114
- قرآن در آيات متعددى به نكوهش رياكار مىپردازد و او را بىبهره و زيانكار معرفى مىكند: (بقره : 264 ؛ نساء : 38 و 142 ؛ انفال : 47 و ماعون : 6و7.)
- (ثواب الأعمال و عقاب الأعمال ؛ النص ؛ ص255)
- «كَيْفَ يَسْتَطِيعُ الْإِخْلَاصَ مَنْ يَغْلِبُهُ الْهَوَى» ؛ (تصنيف غرر الحكم و درر الكلم، ص 306)
-« قَلِّلِ الْآمَالَ تَخْلُصْ لَكَ الْأَعْمَال» ؛ (تصنيف غرر الحكم و درر الكلم، ص 155)
- سعید شمس، پرسمان قرآني نماز، سبط اكبر، پاييز 1387ش، سوم، ص 203