14 عامل سستي در نماز چيست؟ چه راهكارهايي پيشنهاد مي شود؟
14عامل سستي در نماز چيست؟ چه راهكارهايي پيشنهاد مي شود؟
(من متأسفانه نمى تونم به طور مرتب نماز بخونم، نمازهايم را عقب مي اندازم، گاهى فراموش مى كنم، گاهى هم تنبلى مى كنم و گاهي نيز نمازم از عمد قضا مي شود.علت آن چيست و چي كار بايد بكنم؟)براي حل اين مشكل ابتدا بايد با بررسي عوامل سستي در نماز به ريشه يابي عامل اصلي اين مساله در خود پرداخت، سپس راهكار مناسبي را براي حل آن در پيش گرفت.
در پاسخ به اين سوال به چند مورد از عواملي كه در ميان جوانان و نوجوانان شيوع بيش تري دارد اشاره نموده و راهكار پيشنهادي خود را جهت برطرف نمودن آن را نيز ذكر مي كنيم....
در پاسخ به اين سوال به چند مورد از عواملي كه در ميان جوانان و نوجوانان شيوع بيش تري دارد اشاره نموده و راهكار پيشنهادي خود را جهت برطرف نمودن آن را نيز ذكر مي كنيم....
14عامل سستي در نماز چيست؟ چه راهكارهايي پيشنهاد مي شود؟
(من متأسفانه نمى تونم به طور مرتب نماز بخونم، نمازهايم را عقب مي اندازم، گاهى فراموش مى كنم، گاهى هم تنبلى مى كنم و گاهي نيز نمازم از عمد قضا مي شود.علت آن چيست و چي كار بايد بكنم؟)براي حل اين مشكل ابتدا بايد با بررسي عوامل سستي در نماز به ريشه يابي عامل اصلي اين مساله در خود پرداخت، سپس راهكار مناسبي را براي حل آن در پيش گرفت.
در پاسخ به اين سوال به چند مورد از عواملي كه در ميان جوانان و نوجوانان شيوع بيش تري دارد اشاره نموده و راهكار پيشنهادي خود را جهت برطرف نمودن آن را نيز ذكر مي كنيم.
الف- ضعف و سستي در مباني ديني و اعتقادي
وقتى نوجوان و جوان فاقد باور عميق و ريشه دار نسبت به خدا و معاد باشد نه پشتوانه اى از عشق دارد تا او را برانگيزد و نه انگيزه اش چون خوف و هراس از بازخواست اخروى تا او را به اداى تكليف دينى وادارد.
راهكار: مطالعه كتب اعتقادي [1]و برقراري ارتباط با روحانيون و حضور در مجالس سخنراني علماء
ب- انتظار و تلقى ناروا از نماز
وقتى جايگاه نماز درست تحليل و تبيين نشود ممكن است بعد از مدتى نماز كنار گذاشته شود يا منظم بر پا نشود كه اين نيز به حذف نماز مى انجامد.
گاه از نوجوان مى پرسيم چرا نماز نمى خوانى؟ و پاسخ اين است كه هر چه از خدا خواستم كه به فلان خواسته و آرزويم برسم، نرسيدم و ديگر نماز نمى خوانم، يا مدتى نماز خواندم و ديدم مشكلم حل نشد يا به خواسته ام نرسيدم، ديگر نمى خوانم! استفاده ابزارى از نماز، القاى خانواده ها كه اگر نماز بخوانى، در امتحان قبول مى شوى و نماز را در حد مشكل گشاى مسائل عادى زندگى - حتى گاه خواسته هاى نامعقول - تلقى كردن، آفت و آسيب بزرگ براى نماز خواندن است.
مشهور آن است كه در فصل امتحان، نماز خواندن دانش آموزان و دانشجويان رايج تر مى شود و پس ازامتحان- به خصوص اگر با ناكامى مواجه شوند- تعطيل مى شود!
راهكار: لازمه تغيير اين ديدگاه غلط، مطالعه و آشنايي بيش تر افراد راجع به فلسفه نماز مي باشد.
ت- انباشت پرسش ها و ترديدها
نوجوانان و جوانان پرسشگر و كنجكاوند. براساس حق پرسشگرى و كنجكاوى، از نماز هم مى پرسند، چرا نماز؟ چرا اين گونه؟ چرا هر وقت دلم خواست نخوانم؟ چرا به هر سمت نخوانم؟ چرا هر مقدار دوست داشتم و كشش داشتم نخوانم؟ اصلا چرا بخوانم؟ و چرا... اگر اين پرسش ها، پاسخ دقيق و مجاب كننده نيابند يا پرسشگر به دليل سؤال، تحقير و تمسخر و متهم شود و يا پاسخ ها انحرافى باشد، موريانه ترديد، شك، تزلزل و درنهايت پرهيز و ستيز وجود وى را پر خواهد كرد به خصوص اگر اين سوالات در برخي محيط هاي دانشجويي توسط افراد مغرض يا نادان، با شبهات اعتقادي همراه گردد.
راهكار: ايجاد موقعيت ها و فرصت هايى براى سؤال، حتى طرح سؤالات احتمالى در فضايى سرشار از عاطفه و محبت، تشويش ها و ترديدها را مى زدايد. لذا براي حل اين مشكل ارتباط مستمر با مراكز پاسخگويي به سوالات ديني - هم چون مركز مشاوره نهاد رهبري در دانشگاه ها[2] و يا مركز ملي پاسخگويي به سوالات ديني[3] – توصيه مي شود.
ث- گناه آلودگي
گناه به طور طبيعي موجب دور شدن انسان از مسائل معنوي مي گردد اما اثر ويژه اي كه در جوانان و نوجوانان دارد آن است كه موجب نااميدي آن ها از درگاه الهي گرديده و به مرور موجب سستي آن ها نسبت به نماز و تمامي اعمال عبادي مي گردد.
راهكار: راه حل اين مشكل ترك گناه و بازگشت به درگاه الهي مي باشد كه در قرآن كريم آمده است: إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ التَّوَّابينَ وَ يُحِبُّ الْمُتَطَهِّرينَ (البقرة: 222) خداوند، توبه كنندگان را دوست دارد، و پاكان را(نيز) دوست دارد. و بهترين روش ترك گناه نيز بكارگيري سيستم مراقبه، مشارطه، محاسبه مي باشد، يعني در طول روز مراقب اعمال خويش باشيد و شب هنگام محاسبه كند تا ببينيد به وظايف و برنامه هايي كه دين از افراد با ايمان توقع دارد عمل كرده يا نه و در صورتي كه عمل نكرده باشد با خود شرطي را بگذاريد تا خود را مقيد به آن اعمال نمايد.
ج- عدم احساس نياز
عدم برآورد صحيح نيازها، موجب غفلت از ضرورت ها مي گردد. از همين رو برخي افراد به هنگام روبرو شدن با مشكلي گرايش شديدي به نماز و دعا پيدا مي كنند امّا پس از پشت سر گذاشتن مشكل همه چيز را تمام شده مي دانند لذا به سرعت وضعيت گذشته خود را فراموش كرده و به مسائل معنوي كم توجّه مي شوند و حتّي بعضي به آن پشت مي نمايند. خداوند متعال در وصف چنين افرادي فرموده است:
« وَ إِذا مَسَّ الْإِنْسانَ ضُرٌّ دَعا رَبَّهُ مُنيباً إِلَيْهِ ثُمَّ إِذا خَوَّلَهُ نِعْمَةً مِنْهُ نَسِيَ ما كانَ يَدْعُوا إِلَيْهِ مِنْ قَبْلُ وَ جَعَلَ لِلَّهِ أَنْداداً لِيُضِلَّ عَنْ سَبيلِهِ قُلْ تَمَتَّعْ بِكُفْرِكَ قَليلاً إِنَّكَ مِنْ أَصْحابِ النَّارِ»[4]؛«هنگامى كه انسان را زيانى رسد، پروردگار خود را مى خواند و به سوى او باز مى گردد؛ امّا هنگامى كه نعمتى از خود به او عطا كند، آن چه را به خاطر آن قبلا خدا را مى خواند از ياد مى برد و براى خداوند همتايانى قرار مى دهد تا مردم را از راه او منحرف سازد؛ بگو:«چند روزى از كفرت بهره گير كه از دوزخيانى!»
راهكار: دقّت در اين مساله كه انسان نه تنها به هنگام بروز مشكلات به خداوند متعال نيازمند است بلكه نمي تواند حتي يك لحظه از خداوند متعال بي نياز باشد چرا كه به ثمر رسيدن هر تلاش و كوششي در گرو اراده خداوند است.
ح- تسويف (واگذاري امور به آينده)
برخي از جوانان با وجود اين كه چند سالي است كه وارد سن تكليف شده و در مقابل تعاليم و دستورات دين مكلف مي باشند و بر آن ها واجب است كه به احكام ديني گردن نهند ولي با اين توجيهات كه ما هنوز جوانيم و تازه اوايل عمر ماست و تا پيري فرصت داريم و بهانه هايي از اين قبيل در نماز خواندن خود سستي مي نمايند.
راهكار: براي تصحيح اين ديدگاه غلط، تنها لازم است هر از چند گاهي انسان سري به قبرستان ها بزند و جوانان و نوجواناني كه سر به تيره تراب گذاشته اند را ملاحظه نمايد.
خ- محيط خانواده و بي توجّهي والدين
بي توجّه بودن يا كم توجّهي پدر و مادر يا مربي خانواده نسبت به فرزندان در محيط خانه و سطحي نگري آنان در ابتداي نوجواني فرزندان يا احيانا بي مبالاتي اعضاي خانواده نسبت به مسائل ديني خصوصا فريضه نماز تاثير بسزايي در تربيت جوانان و نوجوانان به جاي مي گذارد. به عنوان مثال فرزند اگر در خانه اي رشد كند كه در آن خانه كسي به نماز اهميت ندهد يا در قبال مسائل ديني خود را مسئول ندانند يا خود اهل نماز باشند ولي فرزند خانواده را تحريص و تشويق به نماز ننمايند قطعاً فرزند آن خانواده اهل نماز و عبادت نخواهد شد.
راهكار: اصلاح رفتار والدين و توجه بيش تر آن ها به نماز در جلوگيري از اين روند مؤثّر است.
د- خجالت كشيدن
خجالتي بودن يكي از ويژگي هايي مي باشد كه موجب مي شود برخي جوانان و نوجوانان از ابراز عقايد حقه خود ممانعت به عمل بياورند. مثل زماني كه فرد در جمع مهماني ها و مجالس قرار مي گيرد و خجالت مي كشد وضو گرفته و نماز بخواند.
راهكار: ايجاد اعتماد به نفس براي مقابله و مواجهه با محيط هاي ناسالم، تمسخرهاي افراد نادان و هم چنين خجالتي بودن. زيرا بعضاً ممكن است نوجواني كه اقدام به خواندن نماز مي‌كند در چنين شرايطي اگر اعتماد به نفس نداشته باشد از ميدان به در رفته و نماز را ترك كند.
ذ- تحميل عبادات مستحبي به خود، به هنگام عدم آمادگي روحي
انسان براي انجام اعمال مستحبي (هم چون نماز شب و خواندن ادعيه، حضور در مراسم هاي معنوي) همواره از لحاظ روحي داراي آمادگي نمي باشد بلكه گاهي اوقات در حال نشاط و آمادگي معنوي و گاهي اوقات هم آمادگي و نشاط لازم را ندارد.
لذا اگر فردي در حالت بي ميلي، به انجام مستحبات پرداخته و اين امور را به خود تحميل نمايد به مرور زمان موجب دل زدگي از امور معنوي، هم چون نماز مي گردند.
راهكار: رعايت حد اعتدال در عبادات و تنظيم عبادات متناسب با شرايط روحي خود.
ر- خستگي ناشي از فعّاليّت هاي روزانه
مشغول نمودن بيش از حد و توان خود به امورات مادي و فعّاليّت هاي جنبي جوانان موجب خستگي جسمي مي شود و اين خستگي جسمي به دنبال خود خستگي روحي و بي حالي نسبت به نماز و ديگر عبادات را نيز به دنبال خواهد داشت.
راهكار: تنظيم برنامه اي منسجم براي طول روز، به گونه اي كه بتوان هم نشاط عبادي خود را حفظ كرد و هم فعّاليّت هاي ديگر زندگي اعم از تفريح، ورزش و كار و تحصيل خود را به خوبي ادامه دهيد.
ز- مزاحم دانستن نماز براي كارهاي شخصي
برخي چون در وقت نماز مشغول كارها و اعمال شخصي خود هستند، خواندن نماز را به وقت ديگري موكول مي كنند و فرصت هاي اوّليه براي اقامه و برپايي نماز را از دست مي دهند، در ادامه نيز - بعد از استراحت- دوباره مشغول فعّاليّت مي شوند و در نهايت اقامه نماز را مانعي براي انجام كار هاي خود مي دانند.
راهكار: رفع اين مشكل به معرفت انسان نسبت به خداوند متعال و ايمان به وعده هاي الهي بستگي دارد و اين كه انسان هر چيزي را در مدار مسائل مادي ارزيابي ننمايد و بداند كه رفع مشكلات، روزي، موفقيت و... در پرتو عنايت الهي مي باشد.
س- فقدان برنامه ريزي
به عنوان نمونه دانشجويان قبل از ورود به دانشگاه معمولا تحت نظارت والدين خود داراي برنامه اي منظم مي باشند (هم براي مسائل مادي و هم معنوي )؛امّا به محض ورود به دانشگاه روال عادي زندگي افراد تغيير كرده به گونه اي كه تقريبا تمامي مسئوليّت هاي زندگي از جمله برنامه ريزي فعّاليّت هاي روزانه بر عهده خود دانشجو قرار مي گيرد. و متاسفانه برخي از دانشجويان به دليل فضاي باز محيط هاي دانشجويي نمي توانند آن گونه كه بايد و شايد زندگي دانشجويي خود را بر اساس برنامه منظمي تنظيم نمايند تا هم بتوانند به نحو شايسته اي فعّاليّت هاي درسي خود را پيگيري نمايند و هم از مسائل معنوي مانند نماز دور نمانند.
راهكار: تنظيم برنامه زندگي بر اساس دستور رسول خدا (صلّي الله عليه و آله) كه توصيه فرمودند: سزاوار است براى عاقل، اگر مغلوب هواى نفس نباشد كه شبانه روز خود را چهار قسمت نمايد،
اول: در يك قسمت حساب نفس خود را نمايد تا ببيند در شبانه روز چه كسب كرده؛ خوبى يا بدى،
دوم: در يك قسمت حوائج خود را از حق تعالى بخواهد و با او مناجات كند و تفكر در صنايع و مخلوقات خداوند بنمايد،
سوم: در يك قسمت خلوت كند با برادران و دوستان (و بايد ايشان برادران و دوستانى باشند كه عيب هاى او را بگويند و او را از عيوبش اعراض دهند.)
چهارم: يك قسمت را از براى نفس خود گذارد كه صرف در لذّت هاى حلال كند.[5]
ش- همنشيني با دوستان ناباب
بديهي است كه نقش بسيار مهم دوستان در شكل دهي شخصيت انساني خصوصاّ در سنين نوجواني و جواني را نبايد ناديده گرفت. چه بسا جواناني كه در مسائل ديني علاقمند و به دينداري خود راغب هستند و ليكن در محيط هايي كه در آن ساعاتي را سپري مي سازند با افرادي آشنا شوند كه كارهاى نادرست انجام مى دهند يا حرف هاى لغو و بيهوده مى زنند ، به مرور زمان موجب مى گردد كه حالات و رفتار آن ها در روح انسان تأثير بگذارد و به تدريج او را در دام بي نمازي و لا ابالي گري گرفتار نمايند.
راهكار: تجديد نظر در دوستان و انتخاب دوستان مسجدي
ص- تمسخر افراد جاهل و نادان
برخي اوقات نيز تمسخر افراد نادان موجب سستي ديگران نسبت به نماز مي شود.
راهكار: تقويت اعتماد به نفس
پي نوشت :
[1] - در اين خصوص مطالعه كتاب هاي شهيد مطهري و آيت الله مصباح يزدي را توصيه مي نماييم .
[2] - بدين منظور مي توانيد به آدرس WWW.PORSEMAN.ORGمراجعه و يا با شماره پيامك 30001619 سوالات خود را طرح نماييد .
[3] - بدين منظور مي توانيد با شماره تلفن 09640 و يا پيامك 3000712 ارتباط برقرار نماييد .
[4] - زمر (39)، آيه 8
[5] - ارشاد القلوب-ترجمه مسترحمى ج2ص 146
كتاب پرسش ها و پاسخ هاي نماز، سيد حسن موسوي (مركز تخصصي نماز)
در پاسخ به اين سوال به چند مورد از عواملي كه در ميان جوانان و نوجوانان شيوع بيش تري دارد اشاره نموده و راهكار پيشنهادي خود را جهت برطرف نمودن آن را نيز ذكر مي كنيم.
الف- ضعف و سستي در مباني ديني و اعتقادي
وقتى نوجوان و جوان فاقد باور عميق و ريشه دار نسبت به خدا و معاد باشد نه پشتوانه اى از عشق دارد تا او را برانگيزد و نه انگيزه اش چون خوف و هراس از بازخواست اخروى تا او را به اداى تكليف دينى وادارد.
راهكار: مطالعه كتب اعتقادي [1]و برقراري ارتباط با روحانيون و حضور در مجالس سخنراني علماء
ب- انتظار و تلقى ناروا از نماز
وقتى جايگاه نماز درست تحليل و تبيين نشود ممكن است بعد از مدتى نماز كنار گذاشته شود يا منظم بر پا نشود كه اين نيز به حذف نماز مى انجامد.
گاه از نوجوان مى پرسيم چرا نماز نمى خوانى؟ و پاسخ اين است كه هر چه از خدا خواستم كه به فلان خواسته و آرزويم برسم، نرسيدم و ديگر نماز نمى خوانم، يا مدتى نماز خواندم و ديدم مشكلم حل نشد يا به خواسته ام نرسيدم، ديگر نمى خوانم! استفاده ابزارى از نماز، القاى خانواده ها كه اگر نماز بخوانى، در امتحان قبول مى شوى و نماز را در حد مشكل گشاى مسائل عادى زندگى - حتى گاه خواسته هاى نامعقول - تلقى كردن، آفت و آسيب بزرگ براى نماز خواندن است.
مشهور آن است كه در فصل امتحان، نماز خواندن دانش آموزان و دانشجويان رايج تر مى شود و پس ازامتحان- به خصوص اگر با ناكامى مواجه شوند- تعطيل مى شود!
راهكار: لازمه تغيير اين ديدگاه غلط، مطالعه و آشنايي بيش تر افراد راجع به فلسفه نماز مي باشد.
ت- انباشت پرسش ها و ترديدها
نوجوانان و جوانان پرسشگر و كنجكاوند. براساس حق پرسشگرى و كنجكاوى، از نماز هم مى پرسند، چرا نماز؟ چرا اين گونه؟ چرا هر وقت دلم خواست نخوانم؟ چرا به هر سمت نخوانم؟ چرا هر مقدار دوست داشتم و كشش داشتم نخوانم؟ اصلا چرا بخوانم؟ و چرا... اگر اين پرسش ها، پاسخ دقيق و مجاب كننده نيابند يا پرسشگر به دليل سؤال، تحقير و تمسخر و متهم شود و يا پاسخ ها انحرافى باشد، موريانه ترديد، شك، تزلزل و درنهايت پرهيز و ستيز وجود وى را پر خواهد كرد به خصوص اگر اين سوالات در برخي محيط هاي دانشجويي توسط افراد مغرض يا نادان، با شبهات اعتقادي همراه گردد.
راهكار: ايجاد موقعيت ها و فرصت هايى براى سؤال، حتى طرح سؤالات احتمالى در فضايى سرشار از عاطفه و محبت، تشويش ها و ترديدها را مى زدايد. لذا براي حل اين مشكل ارتباط مستمر با مراكز پاسخگويي به سوالات ديني - هم چون مركز مشاوره نهاد رهبري در دانشگاه ها[2] و يا مركز ملي پاسخگويي به سوالات ديني[3] – توصيه مي شود.
ث- گناه آلودگي
گناه به طور طبيعي موجب دور شدن انسان از مسائل معنوي مي گردد اما اثر ويژه اي كه در جوانان و نوجوانان دارد آن است كه موجب نااميدي آن ها از درگاه الهي گرديده و به مرور موجب سستي آن ها نسبت به نماز و تمامي اعمال عبادي مي گردد.
راهكار: راه حل اين مشكل ترك گناه و بازگشت به درگاه الهي مي باشد كه در قرآن كريم آمده است: إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ التَّوَّابينَ وَ يُحِبُّ الْمُتَطَهِّرينَ (البقرة: 222) خداوند، توبه كنندگان را دوست دارد، و پاكان را(نيز) دوست دارد. و بهترين روش ترك گناه نيز بكارگيري سيستم مراقبه، مشارطه، محاسبه مي باشد، يعني در طول روز مراقب اعمال خويش باشيد و شب هنگام محاسبه كند تا ببينيد به وظايف و برنامه هايي كه دين از افراد با ايمان توقع دارد عمل كرده يا نه و در صورتي كه عمل نكرده باشد با خود شرطي را بگذاريد تا خود را مقيد به آن اعمال نمايد.
ج- عدم احساس نياز
عدم برآورد صحيح نيازها، موجب غفلت از ضرورت ها مي گردد. از همين رو برخي افراد به هنگام روبرو شدن با مشكلي گرايش شديدي به نماز و دعا پيدا مي كنند امّا پس از پشت سر گذاشتن مشكل همه چيز را تمام شده مي دانند لذا به سرعت وضعيت گذشته خود را فراموش كرده و به مسائل معنوي كم توجّه مي شوند و حتّي بعضي به آن پشت مي نمايند. خداوند متعال در وصف چنين افرادي فرموده است:
« وَ إِذا مَسَّ الْإِنْسانَ ضُرٌّ دَعا رَبَّهُ مُنيباً إِلَيْهِ ثُمَّ إِذا خَوَّلَهُ نِعْمَةً مِنْهُ نَسِيَ ما كانَ يَدْعُوا إِلَيْهِ مِنْ قَبْلُ وَ جَعَلَ لِلَّهِ أَنْداداً لِيُضِلَّ عَنْ سَبيلِهِ قُلْ تَمَتَّعْ بِكُفْرِكَ قَليلاً إِنَّكَ مِنْ أَصْحابِ النَّارِ»[4]؛«هنگامى كه انسان را زيانى رسد، پروردگار خود را مى خواند و به سوى او باز مى گردد؛ امّا هنگامى كه نعمتى از خود به او عطا كند، آن چه را به خاطر آن قبلا خدا را مى خواند از ياد مى برد و براى خداوند همتايانى قرار مى دهد تا مردم را از راه او منحرف سازد؛ بگو:«چند روزى از كفرت بهره گير كه از دوزخيانى!»
راهكار: دقّت در اين مساله كه انسان نه تنها به هنگام بروز مشكلات به خداوند متعال نيازمند است بلكه نمي تواند حتي يك لحظه از خداوند متعال بي نياز باشد چرا كه به ثمر رسيدن هر تلاش و كوششي در گرو اراده خداوند است.
ح- تسويف (واگذاري امور به آينده)
برخي از جوانان با وجود اين كه چند سالي است كه وارد سن تكليف شده و در مقابل تعاليم و دستورات دين مكلف مي باشند و بر آن ها واجب است كه به احكام ديني گردن نهند ولي با اين توجيهات كه ما هنوز جوانيم و تازه اوايل عمر ماست و تا پيري فرصت داريم و بهانه هايي از اين قبيل در نماز خواندن خود سستي مي نمايند.
راهكار: براي تصحيح اين ديدگاه غلط، تنها لازم است هر از چند گاهي انسان سري به قبرستان ها بزند و جوانان و نوجواناني كه سر به تيره تراب گذاشته اند را ملاحظه نمايد.
خ- محيط خانواده و بي توجّهي والدين
بي توجّه بودن يا كم توجّهي پدر و مادر يا مربي خانواده نسبت به فرزندان در محيط خانه و سطحي نگري آنان در ابتداي نوجواني فرزندان يا احيانا بي مبالاتي اعضاي خانواده نسبت به مسائل ديني خصوصا فريضه نماز تاثير بسزايي در تربيت جوانان و نوجوانان به جاي مي گذارد. به عنوان مثال فرزند اگر در خانه اي رشد كند كه در آن خانه كسي به نماز اهميت ندهد يا در قبال مسائل ديني خود را مسئول ندانند يا خود اهل نماز باشند ولي فرزند خانواده را تحريص و تشويق به نماز ننمايند قطعاً فرزند آن خانواده اهل نماز و عبادت نخواهد شد.
راهكار: اصلاح رفتار والدين و توجه بيش تر آن ها به نماز در جلوگيري از اين روند مؤثّر است.
د- خجالت كشيدن
خجالتي بودن يكي از ويژگي هايي مي باشد كه موجب مي شود برخي جوانان و نوجوانان از ابراز عقايد حقه خود ممانعت به عمل بياورند. مثل زماني كه فرد در جمع مهماني ها و مجالس قرار مي گيرد و خجالت مي كشد وضو گرفته و نماز بخواند.
راهكار: ايجاد اعتماد به نفس براي مقابله و مواجهه با محيط هاي ناسالم، تمسخرهاي افراد نادان و هم چنين خجالتي بودن. زيرا بعضاً ممكن است نوجواني كه اقدام به خواندن نماز مي‌كند در چنين شرايطي اگر اعتماد به نفس نداشته باشد از ميدان به در رفته و نماز را ترك كند.
ذ- تحميل عبادات مستحبي به خود، به هنگام عدم آمادگي روحي
انسان براي انجام اعمال مستحبي (هم چون نماز شب و خواندن ادعيه، حضور در مراسم هاي معنوي) همواره از لحاظ روحي داراي آمادگي نمي باشد بلكه گاهي اوقات در حال نشاط و آمادگي معنوي و گاهي اوقات هم آمادگي و نشاط لازم را ندارد.
لذا اگر فردي در حالت بي ميلي، به انجام مستحبات پرداخته و اين امور را به خود تحميل نمايد به مرور زمان موجب دل زدگي از امور معنوي، هم چون نماز مي گردند.
راهكار: رعايت حد اعتدال در عبادات و تنظيم عبادات متناسب با شرايط روحي خود.
ر- خستگي ناشي از فعّاليّت هاي روزانه
مشغول نمودن بيش از حد و توان خود به امورات مادي و فعّاليّت هاي جنبي جوانان موجب خستگي جسمي مي شود و اين خستگي جسمي به دنبال خود خستگي روحي و بي حالي نسبت به نماز و ديگر عبادات را نيز به دنبال خواهد داشت.
راهكار: تنظيم برنامه اي منسجم براي طول روز، به گونه اي كه بتوان هم نشاط عبادي خود را حفظ كرد و هم فعّاليّت هاي ديگر زندگي اعم از تفريح، ورزش و كار و تحصيل خود را به خوبي ادامه دهيد.
ز- مزاحم دانستن نماز براي كارهاي شخصي
برخي چون در وقت نماز مشغول كارها و اعمال شخصي خود هستند، خواندن نماز را به وقت ديگري موكول مي كنند و فرصت هاي اوّليه براي اقامه و برپايي نماز را از دست مي دهند، در ادامه نيز - بعد از استراحت- دوباره مشغول فعّاليّت مي شوند و در نهايت اقامه نماز را مانعي براي انجام كار هاي خود مي دانند.
راهكار: رفع اين مشكل به معرفت انسان نسبت به خداوند متعال و ايمان به وعده هاي الهي بستگي دارد و اين كه انسان هر چيزي را در مدار مسائل مادي ارزيابي ننمايد و بداند كه رفع مشكلات، روزي، موفقيت و... در پرتو عنايت الهي مي باشد.
س- فقدان برنامه ريزي
به عنوان نمونه دانشجويان قبل از ورود به دانشگاه معمولا تحت نظارت والدين خود داراي برنامه اي منظم مي باشند (هم براي مسائل مادي و هم معنوي )؛امّا به محض ورود به دانشگاه روال عادي زندگي افراد تغيير كرده به گونه اي كه تقريبا تمامي مسئوليّت هاي زندگي از جمله برنامه ريزي فعّاليّت هاي روزانه بر عهده خود دانشجو قرار مي گيرد. و متاسفانه برخي از دانشجويان به دليل فضاي باز محيط هاي دانشجويي نمي توانند آن گونه كه بايد و شايد زندگي دانشجويي خود را بر اساس برنامه منظمي تنظيم نمايند تا هم بتوانند به نحو شايسته اي فعّاليّت هاي درسي خود را پيگيري نمايند و هم از مسائل معنوي مانند نماز دور نمانند.
راهكار: تنظيم برنامه زندگي بر اساس دستور رسول خدا (صلّي الله عليه و آله) كه توصيه فرمودند: سزاوار است براى عاقل، اگر مغلوب هواى نفس نباشد كه شبانه روز خود را چهار قسمت نمايد،
اول: در يك قسمت حساب نفس خود را نمايد تا ببيند در شبانه روز چه كسب كرده؛ خوبى يا بدى،
دوم: در يك قسمت حوائج خود را از حق تعالى بخواهد و با او مناجات كند و تفكر در صنايع و مخلوقات خداوند بنمايد،
سوم: در يك قسمت خلوت كند با برادران و دوستان (و بايد ايشان برادران و دوستانى باشند كه عيب هاى او را بگويند و او را از عيوبش اعراض دهند.)
چهارم: يك قسمت را از براى نفس خود گذارد كه صرف در لذّت هاى حلال كند.[5]
ش- همنشيني با دوستان ناباب
بديهي است كه نقش بسيار مهم دوستان در شكل دهي شخصيت انساني خصوصاّ در سنين نوجواني و جواني را نبايد ناديده گرفت. چه بسا جواناني كه در مسائل ديني علاقمند و به دينداري خود راغب هستند و ليكن در محيط هايي كه در آن ساعاتي را سپري مي سازند با افرادي آشنا شوند كه كارهاى نادرست انجام مى دهند يا حرف هاى لغو و بيهوده مى زنند ، به مرور زمان موجب مى گردد كه حالات و رفتار آن ها در روح انسان تأثير بگذارد و به تدريج او را در دام بي نمازي و لا ابالي گري گرفتار نمايند.
راهكار: تجديد نظر در دوستان و انتخاب دوستان مسجدي
ص- تمسخر افراد جاهل و نادان
برخي اوقات نيز تمسخر افراد نادان موجب سستي ديگران نسبت به نماز مي شود.
راهكار: تقويت اعتماد به نفس
پي نوشت :
[1] - در اين خصوص مطالعه كتاب هاي شهيد مطهري و آيت الله مصباح يزدي را توصيه مي نماييم .
[2] - بدين منظور مي توانيد به آدرس WWW.PORSEMAN.ORGمراجعه و يا با شماره پيامك 30001619 سوالات خود را طرح نماييد .
[3] - بدين منظور مي توانيد با شماره تلفن 09640 و يا پيامك 3000712 ارتباط برقرار نماييد .
[4] - زمر (39)، آيه 8
[5] - ارشاد القلوب-ترجمه مسترحمى ج2ص 146
كتاب پرسش ها و پاسخ هاي نماز، سيد حسن موسوي (مركز تخصصي نماز)
[ چهارشنبه 13 دی 1396 ] [ 2:12 PM ] [
فروزان ]
[
نظرات(0) ]
ساعت فلش مذهبی
دستور آسان نماز شب از زبان حجت الاسلام عالی وصیت شهدا
درباره وبلاگ
نماز از اركان دين شمرده شده و در اسلام هيچ عملي پس از خداشناسي به پاي آن نمي رسد.همچنين پذيرش عبادات ديگر بستگي به پذيرفته شدن نماز دارد.و نماز همچون نهر آبي است كه آلودگي گناه را از قلب مي زدايد.
پایگاه با بیش از 18000 مطلب در باره نماز در خدمت شما عزیزان می باشد.کپی برداری با ذکر منبع یا با صلوات برمحمد و آل محمد(ص) و تقدیم ثواب آن به ارواح طيبه همه انبياء و ائمه (ع) و مؤمنان از آغاز افق آفرينش تا پيدايش شفق غروب تاريخ بلا مانع است
التماس دعا
آرشیو ماهانه
آرشیو موضوعی
آمار وبلاگ
كل بازديدها : 2735382 نفر
كل مطالب : 18314 عدد
تعداد کل نظرات : 1168 عدد
تاریخ ایجاد بلاگ : پنج شنبه 24 اردیبهشت 1394
آخرین بروز رسانی : پنج شنبه 18 بهمن 1397
دیگر امکانات
دستور آسان نماز شب از زبان حجت الاسلام عالی وصیت شهدا
