نگاهي به ديپلماسي 'دسته چك' عربستان در جهان

ذخاير فراوان نفتي، درآمدهاي هنگفت ناشي از سفر ميليون ها حاجي از كشورهاي مختلف جهان براي انجام مناسك عمره و تمتع و ذخاير ارزي اين كشور در داخل و خارج كه به صدها ميليارد دلار مي رسد، حاكمان رژيم سعودي را به ريخت و پاش پول و به قولي خرج كردن دلارها واداشته است تا اهداف خود را در منطقه و جهان عملي سازند.
سعودي ها گاهي لبنان را تهديد به قطع كمك هاي مالي مي كنند، گاهي كمك هاي مليارد دلاري را به مصر سرازير مي كنند، گاهي با هزينه ميلياردي، موضع كشورهايي را عليه كشوري مثل ايران تغيير مي دهند و گاهي نيز براي جنگيدن در يمن٬ از كشورهاي فقير و گرسنه آفريقايي مزدور اجير مي كنند، همه اينها از سياست دسته چكي اين رژيم سرچشمه مي گيرد. 
عربستاني ها اين ديپلماسي را در خصوص كشورهاي مختلفي از جمله مصر، اردن، يمن، تونس، الجزاير، لبنان و ديگر كشورهاي كوچك فقير در آفريقا و آسيا اجرا كرده و در بيشتر اوقات نيز موفق بوده اند ٬ آن ها با چنين بذل و بخشش هايي در پي جلب حمايت كشورهاي ديگر از خود هستند تا از آن ها در جهت مقاصد سياسي خود بهره برداري نمايند و اينگونه است كه مي بينيم برخي كشورها را با سياست هاي سودجويانه خود در منطقه و جهان همراه كرده اند.
البته ٬ كاهش شديد قيمت نفت در دوسال گذشته٬ سعودي ها را با مشكلاتي نظير كسري بودجه و برداشت از ذخاير ارزي خود مواجه كرد و تا حدي مانع اجراي سياست هاي منفي اين كشور شد و به احتمال زياد عربستان در خصوص كمك هاي مالي به دو كشور مصر و اردن در آينده با مشكلاتي مواجه مي شود و در آن حال٬ عربستان ديگر نخواهد توانست ماه عسل گذشته در ارايه كمك هاي بي حساب به اين كشورها را تكرار نمايد.
كم شدن درآمد سعودي ها به دليل كاهش قيمت جهاني نفت كه در دو سال گذشته به كمتر از يك سوم كاهش يافته است، آنها را به خصوصي سازي برخي از شركت هاي اقتصادي بزرگ مثل شركت نفتي آرامكو و نيز افزايش قيمت سوخت در داخل، قرض گرفتن و حتي حذف يارانه از بخش هاي خدمات مردمي سوق داده است.
عربستان در آينده اي نه چندان دور، بيش از آنكه كشوري بخشنده باشد٬ مجبور به قرض كردن خواهد شد و حتي كمك هاي مالي نقدي كه اين كشور به مصر ارائه مي كرد ٬ به حمايت نفتي تبديل خواهد شد و قاهره مجبور خواهد بود بهاي آن را با سود پرداخت نمايد.اين موضوع بر روابط عربستان با كشورهايي مثل مصر و اردن تاثير زيادي خواهد گذاشت و چه بسا آنها نيز مجبور شوند به اصلاحات و اجراي رياضت هاي اقتصادي دست بزنند.
روزنامه آمريكايي نيويورك تايمز اخيرا در گزارشي با انتشار اسناد فاش شده توسط ويكي ليكس نوشت : عربستان سعودي چندين دهه است كه با صرف ميلياردها دلار از درآمدهاي نفتي خود براي سازمان هاي اسلامي سراسر جهان، به صورت مخفيانه درصدد بوده است تا با به كارگيري «ديپلماسي دسته چك»، كار خود را پيش ببرد و در اين بين، مهار ايران همه فكر و ذكر عربستان بوده است.
بر اين اساس، گنجينه اي از هزاران سند عربستان سعودي كه اخيرا توسط ويكي ليكس منتشر شده است، با پرداخت به جزئياتي تعجب آور نشان مي دهد كه هدف عربستان سعودي در طول سال هاي اخير٬ تنها گسترش نسخه خاصي از اسلام بوده و همه تلاش اين كشور اين بوده تا با معرفي ايران به عنوان دشمن خود، ايران را تضعيف نمايد.
پايگاه اينترنتي الوعي نيوز تنها بعد ازگذشت شش ماه از جنگ عربستان عليه يمن برآورد كرد كه عربستان در شش ماهه ابتداي حمله به يمن 725 ميليارد دلار صرف هزينه‌هاي جنگي كرده است.
براساس اين گزارش، هزينه دو ناو جنگي و ناوگان نظامي همراه آنها ظرف شش ماه 54 ميليارد دلار برآورد شده است. اجاره هر ناو روزانه 150 ميليون دلار است، هريك از ناو ها شامل شش هزار سرباز به همراه تجهيزات نظامي مورد نياز و 450 جنگنده به همراه خلبانان آن است .
عربستان همچنين دو ماهواره نظامي كرايه كرده است كه هزينه هر يك از اين ماهواره ها به ازاي هر ساعت يك ميليون دلار است ،به اين ترتيب هزينه دو ماهواره ظرف يك شبانه روز 48 ميليون دلار است و هزينه پرداخت شده براي كرايه اين دو ماهواره ظرف يك ماه به يك ميليارد و 440 ميليون دلار مي رسد كه اگر اين مبلغ را در شش ماه ضرب كنيم حاصل ضرب هشت ميليارد و 640 ميليون دلار خواهد بود.
همچنين هزينه حاصل از تحليل و بررسي و نمايش و برآورد اطلاعات از تصاوير و اطلاعات ماهواره هاي نظامي ٬ روزانه پنج ميليون دلار است و براي دو ماهواره ٬ روزانه 10 ميليون دلار و ماهانه 300 ميليون دلار و ظرف شش ماه يك ميليارد و 800 ميليون دلار هزينه شده است.
كارشناسان اعتقاد دارند جنگ عربستان عليه يمن ٬ كمر عربستان را شكست و به همين دليل است كه آنها به هر دليلي مي خواهند به اين بحران پايان دهند و آنها كه روزي از حذف و نابودي جنبش مردمي انصارالله سخن مي گفتند و حاضر نبودند با آنها بر سر ميز مذاكره حاضر شوند ٬ امروز براي مذاكره با هياتي از همين جنبش در كويت اطراق كرده و نمايندگان ويژه اي مانند الزياني دبير كل شوراي همكاري خليج فارس را براي وساطت و پيشرفت مذاكرات به كويت اعزام كرده اند.
همين مشكلات اقتصادي و كمبود نقدينگي همراه با كسري شديد بودجه است كه استمرار ديپلماسي دسته چك را با مشكل روبه رو كرده است.اين امر باعث شده برخي مشكلات پنهان در روابط عربستان با اردن و مصر در خصوص بحران هايي مثل سوريه، ايران و اخوان المسلمين، خود را آشكار كند، بطور مثال هدف از سفر سلمان شاه عربستان به مصر، تغيير موضع گيري هاي قاهره در رابطه با بحران يمن و هماهنگ كردن آن با موضع رياض بود چرا كه عبدالفتاح السيسي به تعهدات خود در حمايت نظامي از عمليات نظامي عربستان عليه يمن و نيز در حمايت از گروه هاي مخالف دولت سوريه عمل نكرد بلكه رابطه قوي و دوستانه السيسي با ولاديمير پوتين رئيس جمهوري روسيه، خشم سعودي ها را نيز برانگيخت. 

** سياست سعودي ها در قبال سوريه و لبنان
جوزف باهوت نويسنده آمريكايي در اين ارتباط مي گويد: سعودي ها خيلي دوست داشتند مانع نفوذ ايراني ها كه محرك اصلي در حمايت از سوريه هستند بشوند حتي به قيمت نظامي شدن اين موضوع و نيز پيدايش گروه هاي بي شماري كه خود را تسليم افكار سلفي سعودي ها نمايند.
به گفته وي ٬ آمريكا و روسيه در خصوص سوريه به توافق هايي رسيده اند و درگيري ها در سوريه ٬ تقريبا به روند سياسي تبديل شده و رو به جلو در حركت است كه البته اين خوشايند مقام هاي سعودي نيست بلكه آنها مي خواهند به هرترتيبي شده ٬ بشار اسد را از حكومت در سوريه كنار بگذارند.
وي مي افزايد سعودي ها همين سياست در قبال سوريه را در رابطه با لبنان نيز دنبال مي كنند، رياض براي سال هاي طولاني است كه از سعد الحريري و هم پيمانان او در لبنان حمايت كرده است و آنها را هميشه به ايستادن مقابل ايراني ها كه حامي حزب الله هستند ٬ تشويق كرده است. 
سعودي ها در سال 2016 ميلادي بود كه همه كمك هاي خود را به ارتش لبنان ٬ قطع كردند و بصورت مستقيم يا غير مستقيم تهديد كردند كه همه كمك هاي مالي، سياسي و اقتصادي به لبنان را قطع خواهند كرد.

** بحران تيران و صنافير
جوزف باهوت با اشاره به واگذاري مالكيت دو جزيره تيران و صنافير از سوي مصر به عربستاني ها مي نويسد: بزرگترين نقطه ضعف در شرايط كنوني براي دولت مصر، مخالفان داخلي بودند و دولت السيسي از موقعيت قوي برخوردار نبود حتي گفته مي شود كه قاهره در ماه هاي گذشته با رژيم صهيونيستي و واشنگتن در باره انتقال اين دو جزيره به عربستان مذاكره كرده بود و آنطور كه پيدا بود ٬ صهيونيست ها اصلا اعتراضي به انتقال اين دو جزيره و نيز تاثير آن بر حمل و نقل دريايي و كشتيراني و تعارض آن با منافع خود نداشتند. 
همچنين گفته مي شود رابطه بين رژيم صهيونيستي و مصر بسيار قوي تر از گذشته شده و در شرايط كنوني همكاري هاي عميقي در زمينه مبارزه با تروريسم و توسعه قراردادهاي فروش گاز بين آنها وجود دارد و حتي نشانه هايي از انعكاس اين رابطه بر روابط موقت بين عربستان و رژيم صهيونيستي نير به چشم مي خورد.
پايگاه خبري شئون خليجيه نيز به رابطه رياض با رژيم صهيونيستي اشاره كرده و نوشته است: رياض علنا با داشتن روابط رسمي با رژيم صهيونيستي مخالفت كرده است اما واضح است كه دو كشور در برخي مسائل اصلي مثل دشمني با ايران اشتراك نظر دارند .
ساره ركس كارشناس آمريكايي در امور خاورميانه نيز در مقاله اي در باره اشتباه السيسي در واگذاري دو جزيره به عربستان نوشت: اين اقدام السيسي بيشتر به فرو كردن ميخ در جنازه خود او است كه پايگاه مردمي او را متزلزل كرده است.
او افزود: السيسي در شرايط كنوني با اعتراض گسترده و خشم عمومي عليه دولت خود رو به رو است و دامنه اين اعتراض ها حتي به حضور هزاران مصري به خيابان ها نيز كشيده شده است.
السيسي با وگذاري اين دو جزيره در حقيقت به شهرت و سابقه دولت خود در داخل و خارج لطمه زد و در شبكه هاي اجتماعي مشهور شد كه السيسي خاك مصر را به چند ميليارد دلار به عربستان فروخت تا جايي كه حتي اسرائيلي ها طمع كردند و در روزنامه هاي خود نوشتند كه مشكل فلسطيني ها را مي توان با خريد جزيره سينا از مصر و ساكن كردن آنها در مقابل پرداخت پول حل كرد.
رد پاي عربستان هركجا باشد٬ بحث ريخت و پاش هاي دلارهاي نفتي و سياست هاي پشت پرده منفي عليه منطقه بخصوص ايران به گوش مي رسد اما اين سياست، كارآيي سابق خود را از دست داده است و نقش اين كشور در حمايت مالي گسترده در تاسيس و شكل گيري گروه هاي تندرو با افكار وهابيت ٬ بيش از پيش فاش شده است.
رسانه هاي جهاني اخيرا اعلام كردند كه مسئولان سازمان جاسوسي آمريكا (سيا) سرگرم بررسي امكان افشاي يكي از سري ترين اسناد كشور معروف به اسناد '28 صفحه اي' درباره حوادث يازدهم سپتامبر هستند. اين اسناد از وجود شبكه پشتيباني سعودي از عوامل اين حادثه در زمان حضورشان در آمريكا پرده برمي دارد.
جان ليمان دبيركل نيروي دريايي آمريكا در زمان رياست جمهوري ريگان هم گفت: 15 نفر از 19 نفر عوامل حوادث 11سپتامبر از اتباع عربستان بودند. آنها از شاگردان مكتب سعودي بودند و در همان اولين روزي كه پا به مدرسه گذاشتند، با تفكر افراطي گري آشنا شدند.
'ليمان'، وهابيت را خوانش محافظه كارانه و افراطي از اسلام معرفي كرد كه در عربستان ريشه دوانده و به تمام بخش هاي جامعه در اين كشور سرايت كرده است. 
وي رد ادامه با اشاره به ديپلماسي دسته چك مقام هاي سعودي ٬ افزود: پس از نفت و ريخت و پاش هاي ميليارد دلاري ناشي از درآمد فروش آن، وهابيت دومين صادرات بزرگ عربستان به دنياست و مبلغان وهابي در اين كشور با چنبره زدن بر پست ها و سمت هاي بالا، ميلياردها دلار براي ترويج افكار خود هزينه مي كنند.
عربستان در راستاي استمرار همين سياست كهنه مبتني بر ديپلماسي دسته چك بود كه اخيرا به دولت آمريكا 
(دوست و هم پيمان ديرينه) خود هشدار داد كه اگر اسناد دست داشتن سعودي ها در حملات تروريستي 11 سپتامبر را علني كنند، صدها ميليارد دلار سرمايه هاي خود را از آمريكا خارج خواهد كرد و البته هر چيز زماني دارد و اكنون زمان اين سياست عربستان نيز به سرآمده است . 
خاورم**1653**2041**