یکی از این راهکارها استقراض از بانک مرکزی و انتشار پول است. این روش اگرچه حق قانونی دولت برای تأمین هزینه‌هایش است اما استفاده بی‌پروایانه از آن هزینه‌هایی را به مردم تحمیل می‌کند که لازم است مورد توجه سیاست‌گذاران قرار گیرد. در نوشتار حاضر روند استفاده از حق‌الضرب پول توسط دولتهای مختلف در ایران مورد بررسی قرار گرفته و تبعات تورمی آن منعکس می‌شود. همچنین، برخی مقایسه‌های بین‌المللی نیز در رابطه با میزان استفاده از حق‌الضرب پول در کشورهای مختلف ارائه می‌گردد.

...

محور : اقتصاد

 حامد قدوسی

مساله انتشار گازهای گل‌خانه‌ای (مثل دی‌اکسید کربن و متان) نمونه‌ای از شکست بازار است چون هزینه‌ای که این موضوع از طریق افزایش دمای هوا روی آینده جهانی بر جای می‌گذارد به صورت مستقیم و صد در صدی به تولیدکننده منتقل نمی‌شود. به همین دلیل دخالت دولت‌ها برای مدیریت مساله الزامی می‌شود. این دخالت می‌تواند به شکلی کاملن بوروکراتیک باشد و لذا اثرات تخریبی (Distortion)  بالایی برای اقتصاد ایجاد کند و یا تا حد امکان از مکانیسم‌های منعطف و بازاری برای کشف قیمت و تخصیص بهینه منابع بهره ببرد. این مقاله به طور خلاصه مکانیسم‌های بازاری که در خدمت این هدف هستند را توضیح می‌دهد.

...

محور : ايران و اقتصاد

 محمود صدری

واژه «مرام» یکی از عمومی‌ترین واژه‌های زبان فارسی است که عوام و خواص آن را می‌شناسند و مکرر به کار می‌برند. معنای عامیانه مرام، یکرنگی و حمیت در برابر دوست و مدارا در برابر دشمن است. خواص نیز معمولا واژه مرام را به عنوان معادلی برای پایبندی به اصول و موازین به کار می‌برند. مرام، علاوه بر این معانی عمومی، معنایی عالمانه و مترادف با اسلوب یا مشرب هم دارند. مراد از مشرب و اسلوب چارچوب‌های بنیادی اندیشه، نزد دانشوران و فیلسوفان است. یعنی اینکه وقتی کسی زبان می‌گشاید تا در حوزه  دانش و معارف – علوم انسانی و علوم تجربی- سخن بگوید، اگر اصول بنیادی‌ او نامشخص باشد، همه سخنانش مبهم و کوشش‌هایش بی‌حاصل است، زیرا بدیل هر سخن بی‌مبنا می‌تواند سخن بی‌مبنای دیگر و یحتمل نقیض سخن قبلی باشد.

...

محور : اقتصاد

 حمید بوستانی فر

جایزه نوبل اقتصاد امسال به دو اقتصاددان آمریکایی به علت تحقیقاتشان در حوزه اداره امور اقتصادی[1] رسید: الینور استروم،  اولین زن نوبلیست اقتصاد و استاد علوم سیاسی دانشگاه ایندیانا و الیور ویلیامسون استاد اقتصاد دانشگاه برکلی. این دو جزو نهادگراها محسوب می شوند یعنی کسانی که به بررسی نقش نهادها در اقتصاد می پردازند. خانم استروم بیشتر در حوزه منابع با مالکیت مشترک[2]  و ویلیامسون در مبحث چگونگی ساختار بنگاهها کار کرده اند.

جایزه نوبل اقتصاد امسال به دو اقتصاددان آمریکایی به علت تحقیقاتشان در حوزه اداره امور اقتصادی[1] رسید: الینور استروم،  اولین زن نوبلیست اقتصاد و استاد علوم سیاسی دانشگاه ایندیانا و الیور ویلیامسون استاد اقتصاد دانشگاه برکلی.

...

محور : اقتصاد

محور : ايران و اقتصاد

 علی میرزاخانی

این روزها که منتقدان دولت از اوضاع نامساعد اقتصاد خبر می‌دهند و در مقابل، مقامات دولتی چنین روایتی از اقتصاد را نادرست قلمداد می‌کنند، شاید بهترین تصویر از اقتصاد را بتوان از آمار رسمی گرفت که ضمن گویایی، مورد قبول طرفین منازعه باشد.

....

محور : اقتصاد

محور : اقتصاد

 حمید زمان‌زاده
در بادی امر احتمالا مفهوم «اقتصاد بازار آزاد اسلامی» برای خواننده، مفهومی‌متناقض‌نما (پارادوکسیکال) بنماید. این امر احتمالا به واسطه مفهومی‌از «بازار آزاد» است که در ذهن خواننده نقش بسته است؛ اما هنگامی‌که مفاهیم «بازار آزاد» و «بازار آزاد اسلامی» در دستگاه مفهومی‌نویسنده، آشکار شود، آنگاه «بازار آزاد اسلامی» قابل تامل‌ و قابل دفاع می‌نماید. از نظر نویسنده اقتصاد بازار آزاد بیشترین سازگاری و قرابت را با چارچوب ایدئولوژیک اسلام داشته و اقتصاد سوسیالیستی و فرمانی، بیشترین تضاد و ناسازگاری را با چارچوب ایدئولوژیک اسلام دارد؛ و عجیب اینکه نظام اقتصادی ما تاکنون به دومی‌قرابت بیشتری داشته است تا به اولی.

 اساس بحث حاضر حول روشن کردن این ایده است که اقتصاد بازار آزاد می‌تواند در چارچوب ایدئولوژیک اسلام، تعریف و تصریح شود و برای نظام اقتصادی جامعه ایران، کاربردی شده و نظام اقتصادی کشور را سروسامان دهد. به نظر نویسنده این نیاز حیاتی و ضروری اقتصاد ایران است.

...

محور : اقتصاد

 حمزه عرب زاده جمالی

علی رغم آنکه هایک، همواره ایده ابطال پذیری پوپر را می ستود، اما معتقد بود که کاربست آن باید محدود باشد و نباید آن را به حیطه علوم پیچیده تری نظیر علوم اجتماعی و حتی زیست شناسی تعمیم داد. از نظر هایک میان مشخصه های علوم طبیعی و علوم اجتماعی تفاوت عمده ای وجود دارد که مانع از آن می شود که بتوان روش شناسی حاکم بر علوم طبیعی رابه علوم اجتماعی تعمیم داد. آنچه سبب می شود، به زعم هایک، که بتوان پروژه ابطال پذیری را در عرصه فیزیک بکاربست، محدود بودن مولفه هایی است که با یکدیگر رابطه متقابل دارند و بر یکدیگر تاثیر می گذارند. محدود بودن این متغیرها(مولفه ها) سبب می شود که بتوانیم با وارد کردن این مولفه های موثر در موضوع تحقیق و خارج نمودن مولفه های غیرموثر از آن، سیستم به نسبت بسته ای را شکل دهیم که در آن تمام مولفه های تعیین کننده را بتوان کنترل کرد. البته هایک تاکید می کند که اصولا در جهان هیچ نظام بسته ای که همه مولفه هایش مشخص باشد، وجود ندارد؛ ولی ما می توانیم از درجات باز یا بسته بودن الگوها و نظام ها در حیطه های مختلف علوم صحبت کنیم. به گفته خود هایک "هیچ نظام بسته ای در جهان وجود ندارد.

...

محور : اقتصاد

 فرانک شوستاک*، مترجم: پریسا آقا کثیری
مترجم: پریسا آقاکثیری

 
در میانه مهم‌ترین بحران مالی بعد از رکود بزرگ، برخی از اقتصاددانان درصدد یافتن پاسخ‌هایی برای این سوال هستند که چه طور می‌توان ثبات را به سیستم مالی بازگرداند. متاسفانه اکثر کارشناسان بر این عقیده‌اند که از طریق اعمال کنترل بیشتر بر بازارهای مالی می‌توان به این هدف رسید. اگر میلتون فریدمن زنده بود، از رواج چنین ایده‌هایی شوکه می‌شد، او معتقد بود که ریشه عدم ثبات بازارهای مالی سیاست‌های فعال بانک مرکزی یا سیاست‌های عقیم‌سازی پولی است.

فریدمن بر آن بود که این سیاست‌ها عامل اصلی نوسانات عرضه پول و بنابراین عامل نوسانات اقتصادی است.

من فکر می‌کنم که در شرایط فعلی، وضع قانونی که مقامات پولی را ملزم کند که رشد حجم پول را در نرخ‌ ثابتی حفظ کنند، می‌تواند بهترین راه‌حل باشد.

...

محور : اقتصاد

 موسی غنی‌نژاد

بحران مالی آمریکا و تاثیرات آن بر عملکرد اقتصادی مدتی است که به یکی از موضوعات خبرساز جهانی تبدیل شده است. در جامعه ما نیز این موضوع با تاکید بیشتر بر جنبه‌های مخرب آن بدون پرداختن به ماهیت مساله به شدت ادامه دارد.

پرسش‌های مهمی را به طور مستقیم و غیرمستقیم در رابطه با این بحران می‌توان مطرح ساخت از جمله اینکه آیا این بحران ذاتی نظام بازار است یا از عوامل بیرونی (غیراقتصادی) نشات می‌گیرد؟ ماهیت بحران چیست؛ وقوع آن ناگزیر است یا می‌توان از آن اجتناب کرد؟ نتیجه بحران نابودی نظام اقتصادی خواهد بود یا اصلاح مسیر و تصحیح اشتبا‌هات؟

پاسخ به پرسش‌های فوق نیازمند بررسی‌های نظری جدی است، اما اغلب مشاهده می‌کنیم که داوری‌های شتابزده ناسازگاری در این باره ارائه می‌شود که به جای کمک به روشن شدن موضوع، سردرگمی و آشفتگی فکری بیشتری را به همراه می‌آورد. سیاستمدارانی که باید پاسخگوی مردم در برابر وضعیت فعلی باشند ترجیح می‌دهند تقصیر را به گردن بازار آزاد نظارت نشده بیندازند و خواهان اعمال مقررات بیشتر، یعنی سلطه بیشتر دولتمردان بر نظام اقتصادی شوند.

...

محور : اقتصاد

 پویا جبل عاملی

نگاهی اجمالی به مباحث اقتصاد توسعه، نشان از شکافی بارز میان متد جریان رایج اقتصادی و اقتصاددانان توسعه دارد. در بند نبودن به مدل سازی، خارج شدن از مرزهای کمی و ورود به مباحث کلی، عدم رعایت روش شناسی فردگرایانه و پیشنهادهای سیاستی با پشتوانه های توصیفی، همه و همه نشان از چارچوبی در اقتصاد توسعه دارد که با پیکره اصلی علم اقتصاد فاصله محسوس دارد.

امروز مباحث علم اقتصاد مرزهای دیگر علوم را شکسته و به توسعه آنها کمک کرده است. از حوزه سیاست گرفته تا روان شناسی و آموزش و پرورش همه و همه از علم اقتصاد تاسی گرفته اند و اقتصاددانان بسیاری هستند که وارد این حوزه ها شده اند. اما بحث بر سر این است که آیا روش این اقتصاددانان برای ورود به این مباحث  منطبق به روش شناسی اقتصاد است؟ در واقع متد علمی اقتصاد ابزاری شده است برای عالمان این حوزه که وارد حیطه های دیگر علم شوند. این فرایند اگرچه برای اقتصاد تازه می نماید اما این اولین بار در تاریخ علم نیست که چنین اتفاقی افتاده است. ریاضیات اولین حیطه علمی بود که وارد حوزه های دیگر شد و هنوز که هنوز است هیچ علمی اینگونه تبدیل به مادر علوم نشده است، اما علم اقتصاد نیز نشان داده که دارای چنین پتانسیل  توانمندی هست.

...

محور : اقتصاد

محور : اقتصاد جهان

 زهرا رهایی

آشنایی با اصول ومبانی یک مکتب فکری مهمترین واساسی ترین گام جهت شناخت آن می باشد اما اقتصاد اتریشی از جمله جریانهای فکری است که سخن گفتن از مبانی آن کار چندان ساده ای نیست .وجود گستره ای تاریخی از آراء توماس اکویناس قدیس در قرن 15 تا کارل منگر در قرن 19 و ا ندیشمندانی چون باورک ، میزس ، هایک وسایرین در کنار حاکمیت اقتصاد متعارف باعث گردیده تا اجماع بر اصول این مکتب دشوار شود. با اینهمه سه اصل فردگرایی روش شناختی ،ذهن گرایی روش شناختی و فرآیند گرایی از جمله مفاهیمی است که در بین اندیشمندان این مکتب مشترک بوده و وجه تمایز آنها با سایر مکاتب اقتصادی محسوب می شود .این مقاله ضمن ارایه تاریخچه ای مختصر از سیر تحول این اندیشه برآن است تا به تببین این سه اصل اساسی علم اقتصاد اتریشی بپردازد.

...