اقرار شورا بر انتصاب ولایت
عمر بن خطاب شورایی شش نفره را تعیین نمود تا پس از مرگش در جلسه ‌ای یکی را از بین خود به عنوان سومین خلیفه تعیین کنند.[4] امام علی علیه السلام که یکی از این شش نفر بود، در آن جلسه بسیاری از ویژگی های خود را بیان کرده، بقیه را سوگند می دهد که اگر درست می گوید تاییدش کنند و اگر گفته هایش غلط است اعلام نمایند.
واقعه غدیر یکی از مواردی است که حضرت بیان می کند. علامه امینی از کتاب "الدر النظیم"[5] نقل می کند که عامر بن واثله می گوید:

«روز شورا پای در ایستاده بودم و شنیدم که علی گفت: «... شما را به خدا سوگند می دهم، آیا در بین شما کسی غیر از من هست که رسول خدا روز غدیر خم او را برای ولایت نصب کرده باشد؟» و آنها خدا را شاهد گرفتند که خیر، کسی دیگر نیست».[6]
تعبیر "نصب" روشن می کند که ماجرای غدیر مربوط به خلافت بوده است و تمامی اهل شورا تصدیق کردند که رسول خدا صلی الله علیه و آله در این روز امام علی علیه السلام را بعد از خود نصب فرمود.
سکوت دشمن در برابر حق
معاویه نیز از کسانی است که اعتراف دارد منظور رسول خدا صلی الله علیه و آله در غدیر، تعیین خلیفه بعد از خود بوده است. پس از قتل عثمان، معاویه به بهانه خونخواهی عثمان بر طبل جنگ با امام علی علیه السلام کوبید و جنگ صفین را به راه انداخت.[7] در این بین نامه های فراوانی میان امیرالمومنین علیه السلام و معاویه رد و بدل شده است.
یکی از نامه ها را اصبغ بن نباته[8] برای معاویه برد. وقتی معاویه نامه را خواند به اطرافیان خود گفت: «علی قاتلان عثمان را به ما نخواهد داد».[9] در این هنگام اصبغ گغت: «معاویه! خون عثمان را بهانه قرار مده، تو به دنبال حکومت و سلطنت هستی و الا اگر می خواستی در زمان حیات عثمان او را یاری می کردی. اما در آن زمان منتظر نشستی تا کشته شود و قتلش را وسیله به قدرت رسیدن خود قرار دهی.» اصبغ سپس رو به ابوهریره[10] کرده، او را به خدا و پیامبرش سوگند می دهد که آیا در غدیر خم حاضر بوده است و چون ابوهریره جواب مثبت می دهد، اصبغ از او می پرسد: «رسول خدا در مورد علی چه گفت؟» ابوهریره جواب می دهد:
«هر که من مولای اویم علی مولایش است. خدایا ولیّ آنان باش که ولایتش را بپذیرد و دشمن هر که باش که دشمن اوست».
در این هنگام اصبغ به ابوهریره می گوید: «در این صورت تو ولایت دشمن خدا را پذیرفته، با ولی خدا دشمنی کرده ای».[11]
در تاریخ نیامده است که ابوهریره یا هیچ یک از افرادی که در آن جلسه بوده اند[12] به اصبغ اعتراض کنند که منظور رسول الله صلی الله علیه و آله ولایت پذیری امام علی علیه السلام نبوده است.

پی نوشت ها:

[1] - این تعبیر ناظر به وضعیت جامعه اسلامی در آن تاریخ است. تمام افرادی که در این مقاله از آنان نام آورده می شود در زمان خود شخصیتی مهم و تاثیر گذار و مورد توجه مردم بوده اند.
[2] - مسلما اعتراف مخالفان یک مطلب بر درستی آن، دلیلی استوار بر صحت آن امر است. خوشتر آن باشد که سر دلبران گفته آید در حدیث دیگران
[3] - «مناشده» یعنی سوگند دادن برای تصدیق یا تکذیب خبری. به عنوان مثال کسی، شاهدی را در دادگاه آورده به او می گوید: «تو را به خدا قسم می دهم آیا ندیدی که فلانی به زور وارد خانه من شد و مرا کتک زد». این سوگند و پرسش را مناشده می گویند. در این حال فرد مقابل خود را موظف می داند طبق همان سوگند آنچه را واقعا می داند بیان کند.
[4] - قطعا این شش نفر از بانفوذترین افراد عالم اسلامی در آن زمان بوده اند: شوری شامل این شش نفر بوده است: علی بن أبی طالب علیه السلام، عثمان، طلحه، زبیر، سَعد بن أبی وَقّاص و عبد الرحمان بن عَوف‏.
[5] - الدر النظیم نوشته عالم سنی ابن حاتم شامی است.
[6] - الغدیر، ج1، ص329.
[7] - امام در جواب نامه ای که معاویه در آن علت جنگ را خونخواهی عثمان معرفی کرده است جوابآ‌های کوبنده ای به این ادعا می دهد. از جمله می فرماید: مگر عثمان اولیای دم ندارد که تو خونخواهی او را می کنی یا اینکه خانواده ی او تو را وکیل خود کرده اند.
[8] - اصبغ بن نباته از یاران خاص امیرالمومنین علیه السلام و مورد اطمینان ایشان بوده است. او به محبت امام علی علیه السلام مشهور و از فرماندهان شرطه الخمیس بود. شرطه الخمیس افرادی بودند که در زمان خلافت امام علی علیه السلام با ایشان پیمان بستند که هرکاری امام دستور دهد انجام دهند در مقابل امام هم بهشت را برایشان ضمانت کرده بود.
[9] - معاویه خونخواهی عثمان را بهانه جنگ کرده بود و اظهار می داشت که اگر امام علی علیه السلام قاتلان عثمان را به او دهد دست از جنگ بر می دارد. این در حالی است که از سویی علت جنگ امام با او ربطی به قتل عثمان نداشت بلکه اکنون طبق فرایندی که امثال معاویه ادعای قبول داشتن آن را داشتند امام علی علیه السلام خلیفه مسلمین شده بود و اگر کسی در جامعه مرتکب خطایی شده بود خلیفه باید او را محاکمه و مجازات می کرد نه معاویه یا دیگران. از سوی دیگر فرزندان عثمان زنده و توانمند بودند ولی آنان معاویه را وکیل در خونخواهی نکرده بودند و معاویه این ادعا را تنها بهانه ای برای سرباز زدن از بیعت با خلیفه جدید قرار داده بود. برای اطلاع بیشتر از این ماجرا ر.ک: حیات فكرى و سیاسى امامان شیعه، جعفریان، صص:92 تا 94.
[10] - از یاران و همراهان معاویه و از افرادی که احدایث فراوانی در ذم و نقص امام علی علیه السلام جعل کرد.
[11] - الغدیر،ج‏1،ص:405.
[12] - برادر معاویه عتبه، عمرو بن العاص، ولید بن عقبه (خدای متعال در آیه 6 سوره حجرات او را فاسق معرفی کرده است.

منبع : پایگاه تبیان