خوش آمدید

نقد استدلال مذكور

در قرآن كريم از قول طرفداران مسيحيت و يهوديت نقل شده است كه تنها راه سعادت اين است كه انسان يهودى باشد يا تنها راه سعادت اين است كه انسان نصرانى باشد و چنين القاء مى كردند كه هر كس يهودى شد، او اهل نجات است يا هر كس نصرانى شد، او اهل نجات است; حتى اگر در عمل هم مقيد نباشد و مرتكب انواع گناهان شود.

تمسك به آيه 62 بقره و 17 حج براى اثبات پلوراليزم دينى

طرفداران نظريه كثرت گرايى دينى، از سويى مجموعه اى از زيربناها و مؤيدات فكرى و فلسفى را براى اين تئورى فراهم كرده اند و از سوى ديگر افرادى كه تحت تأثير اين گرايش غربى واقع شده بودند، درصدد برآمدند كه از منابع دين اسلام نيز شواهدى براى صحت اين نظريه پيدا كنند. توضيح آنكه: همچنان كه بيان شد اين شبهه و طرز فكر در مغرب زمين پيدا شد و به تدريج به مشرق زمين و كشورهاى اسلامى سرايت كرد و عده اى تحت تأثير اين تفكر واقع شدند و آن را پذيرفتند; بعضى هم از خارج دستور گرفتند كه اين تفكر را در جامعه شايع كنند. روشن است كه اگر اين فكر در يك كشور اسلامى رواج پيدا كند، مسلّماً به ضرر اسلام و به نفع اديان ديگر است.

شبهه «برحق بودن همه اديان»

قرار بود در اين جلسات به ذكر شبهاتى كه در سال هاى اخير از طرف معاندين يا فريب خوردگان و گمراهان مطرح شده و متأسفانه ذهن بسيارى از نوجوانان و جوانان را مشوش كرده، و ارائه پاسخ روشنى به آنها بپردازيم. اگر چه در مورد بسيارى از اين شبهات ـ البته نه همه آنها- بحث هاى زيادى انجام گرفته، مقالاتى نوشته شده و در مورد بعضى از شبهات كتابهايى نيز تدوين شده است و كسانى كه فرصت داشته باشند، مى توانند به كتاب هاى مربوط مراجعه كرده استفاده كامل را از آنها ببرند; ولى اگر قرار باشد هر چه در كتاب نوشته شده است گفته نشود; كمتر چيزى براى گفتن مى ماند. بسيارى از مسائل در كتابها نوشته شده است، لكن همه افراد فرصت نمى كنند كه آنها را بخوانند يا اطلاع ندارند كه به چه كتابى مراجعه كنند يا گاهى بيان كتب علمى است و اقتضا مى كند كه مطالب آن به بيان ساده ترى گفته شود.

چكيده بحث

نتيجه بحث اين است كه مسأله اختلاف قرائت ها از جمله شبهه هايى است كه از مغرب زمين براى ما سوغات آورده شده و هدف از وارد كردن اين سوغات، تضعيف اعتقادات دينى مردم است. براى اين كه وضع به گونه اى شود كه هر چه شما به اسلام نسبت بدهيد، بگويند: اين قرائت شماست و قرائت ديگرى هم وجود دارد! به اين ترتيب نمى توان هيچ كس را مخالف اسلام دانست! چون معلوم نيست اسلام كدام است.

اختلاف در احكام دين، نه در مبانى و اصول

دين هم، يك سلسله مسائل نظرى و اختلاف پذير دارد، مثلاً اين كه تسبيحات اربعه بايد سه مرتبه خوانده شود يا يك مرتبه كافى است و مسايلى از اين قبيل. در چنين مسائلى كمابيش بين صاحب نظران اختلاف وجود دارد، فقط متخصصان دينى، يعنى مجتهدان، حق اظهار نظر دارند. مجتهد، فرد خارق العاده اى نيست. مجتهد يعنى متخصص در شناخت احكام اسلام. مثل اين كه طبيب يعنى متخصص در شناخت درد و درمان و معالجه بيمار.

پاسخ شبهه تعدد قرائت ها

در هر يك از حوزه هاى معرفتى بخشى از مسائل، قطعى، يقينى و حل شده است، به صورتى كه جاى بحثى در مورد آنها نيست; بخش ديگرى از مسائل هم وجود دارد كه هنوز حل نشده و دانشمندان نظريات مختلفى درباره آنها ابراز مى كنند. همچنين بعضى از علوم، يقينيات بيشترى نسبت به سائر علوم دارند. مثل رياضيات. به طور كلى در علومى كه مسائل آن با برهان اثبات مى شود، اختلاف كمترى پيدا مى شود.

شبهه قرائت هاى مختلف

در اينجا نيز شياطين مجدداً براى حل اين معما، راه جديدى را كشف كرده اند; راه حلى كه از زمان حضرت آدم تا دوران معاصر به ذهن هيچ كس نرسيده بود. آن راه حل اين است كه يك متن مى تواند چند قرائت و معنى داشته باشد و همه اين قرائت ها هم درست باشد. نبايد گفت تنها اين معنا درست است يا تنها آن معنا درست است. تمام قرائت هايى كه از يك متن قابل تصور است، مانند هم هستند و با يكديگر تفاوتى ندارند.