خوش آمدید

مقدّمه
بحثى كه فراروى ماست بررسى كلمات اميرالمؤمنين على(عليه السلام)در زمينه صفات خداوند است. بدين رو، طبع بحث اقتضا مى كند پژوهش ما صرفاً نقلى باشد، اما ـ چنان كه خواهد آمد ـ اميرالمؤمنين(عليه السلام)، خود در توصيفاتشان، به عقل و دريافت هاى عقلى استناد كرده اند. از اين رو، بحث حاضر صرفاً نقلى نخواهد بود و از آن جا كه در اين بحث، جوياى نظرات آن حضرت هستيم، بدون نقل نيز راه به جايى نخواهيم برد. بنابراين، اين بحث نقلى مبتنى بر عقل است و سعى شده است مستندات عقلى اين بحث براساس نقل تنظيم گردد تا بيش تر از روش نقلى پى روى شده باشد. درباره صفات الهى، بحث هاى متنوّعى را مى توان مطرح كرد.1 اما در اين جا، بحث در سخنان آن حضرت درباره صفات خداوند است.

(قسمت اول)

خبرگزاري فارس: شناسايى و شناساندن شخصيت اميرمؤمنان على(ع) به عنوان انسان كامل و الگويى براى كارگزاران و عامّه مردم، جزء ضرورت‏هاى عصر حاضر است. آنچه در اين مقاله دنبال شده تصويرى از شخصيت آن حضرت است كه از زبان ايشان در نهج البلاغه ارائه گرديده.

پيش گفتار
قرآن كريم اساس معارف مسلمانان به شمار مىآيد. از اين رو جا دارد در سال پيروى عملى از سيره امام على(ع) سيماى قرآن ناطق را در كتاب نور و هدى مشاهده كنيم. شيوه رايج در اين باره نقل روايات فضايل امام(ع) به ترتيب آيه ها و يا احيانا با محور قرار دادن ارزشهاى امام(ع) است و چون به اين سبك آثار فراوانى هست(1) و بهتر است از كارهاى تكرارى پرهيز و به تحقيقات افزوده شود; بى هيچ ادعايى(2) سخنانى در اين زمينه از بزرگان نقل و بررسى مى شود شايد مفيد و موثر افتد.

چكيده
قاطعيت، به معناى اجراى مناسب و به موقع قانون و بهره گيرى از قدرتِ مشروع در جهت اجراى عدالت است و مدارا به معناى سعه صدر و تحمّل آراى ديگران. در اين مقاله اين دو مفهوم با استفاده از كلام و سيره امام على(ع) تجزيه و تحليل مى‏شوند و مواردى مانند مداراى حضرت با خلفاى قبل از خود و 25 سال سكوت، قاطعيت و مداراى ايشان در برابر مخالفان حكومت (اصحاب جمل، صفيّن و خوارج) بررسى مى ‏گردد. دعوت كارگزاران به مدارا و قاطعيت، قاطعيت در اجراى عدالت و نفى تبعيض، اجراى عدالت و قاطعيت در برابر تخلف كارگزاران، قاطعيت در اجراى احكام و قوانين الهى، قاطعيت در برابر تخريب‏كنندگان فرهنگ اسلامى و باورهاى دينى و شدت عمل نسبت به معترضان و منتقدان توطئه‏ گر، نمونه ‏هاى عملى مطرح شده در اين خصوص هستند.

چكیده
ضرورت وحدت امت اسلامى بر هیچ كس پوشیده نیست. افزون بر قرآن كریم، و سنّت پیامبر اكرم صلى‏الله‏علیه‏و‏آله سخنان و راه و روش پیشوایان معصوم علیهم‏السلام نداى روح بخش و طراوت آفرین «وحدت» را به طنین انداختند. در این مقاله، با توجه به ضرورت و هدف طرح موضوع، به مفهوم‏شناسى وحدت پرداخته شده و از تعامل امام على علیه‏السلام با خلفا در جهت وحدت اسلامى با تأكید بر پاسبان و حافظ وحدت بودن حضرت سخن به میان آمده است.

چكيده
امروزه جامعه اسلامى ما از درامد ارزى خوبى برخوردار است، اما در مقابل، فقر و بى كارى بى داد مى كند. روزى كه امام على(عليه السلام) نيز حكومت را به دست گرفتند عايدات فتوحات قلمروهاى ثروتمند عراق و ايران و شام و مصر جامعه اسلامى را در وضع مطلوبى قرار داده بود، اما در عين حال، عده زيادى از مردم با مشكلات معيشتى جدّى روبه رو بودند و در تنگ دستى روزگار مى گذراندند.

چكيده
كار و تلاش رمز اصلى بقا و سرزندگى همه جوامع انسانى است. مردمى كه با تكيه بر توانمندى و ذخاير خداداد ملى خويش، بر ضعف و فقر غلبه كرده اند، مايه خرسندى درونى و اقتدار ملى خويش را فراهم ساخته اند. اگرچه نمى توان گفت كه امروز روحيه راحت طلبى بر عموم جوانان ما حاكم است، اما مى توان گفت كه بسيارى از نسل جوان از انجام كارهايى كه مستلزم تلاش و سخت كوشى است، كراهت داشته و طالب رفاه و راحتى با كم ترين زحمت هستند. سودآورى برخى از مشاغل غيرتوليدى و دلّال مآبانه نيز اين روحيه را تقويت كرده است.

یكي از اركان فلسفه سياسي امام آن است كه هر كسي كه حقي دارد، در قبال آن تكليفي هم خواهد داشت . به اين معنا عدالت نه يك تكليف، بلكه يك ناموس الهي است. و علي (ع) هرگز روا نمي‌دارد كه يك مسلمان آگاه به تعليمات اسلامي، تماشاچي صحنه‌هاي تبعيض و بي‌عدالتي باشد.

عدالت از مفاهيمى است كه شرافت و بزرگى آن، همه افراد بشر را به تحسين واداشته است. انسان از وقتى كه خود و جامعه را شناخته است، به ضرورت حضور ارجمند عدالت در زندگى، براى تعالى خود و اجتماع‏اش پى برده است. با آنكه كلمه «عدالت‏» داراى كاربردى فراگير است، مع‏الوصف تعريف آن داراى فراز و نشيب‏هايى است كه دستيابى به يك معناى متفق عليه را مشكل كرده است.

على (ع) امام معصوم و انسان كاملى است كه تمام رفتار و سخنان و تأييدات او براى ما حجّت و اعتبار دارد او قرآن ناطق و امام مبينى است كه به قول جورداق مسيحى: تنها نسخه‏اى است مطابق اصل خود يعنى پيامبر اكرم (ص) كه مانند او در شرق و غرب عالم يافت نمى‏شود. بدان جهت تمام لحظات عمر او شنيدنى و درس است.

 حقيقت آن است كه درك درست رخدادهايى كه پس از رسول خدا (ص) ، در ارتباط با رهبرى جامعه افتاد، بدون توجه به جناح بنديهاى موجود در مدينه آن روز ممكن نيست. يك گروه مهم انصار بودند كه از جريان فتح مكه به اين طرف در انديشه مشكلات پس از رحلت رسول خدا (ص) افتاده و نگران آينده خود بودند، آنان به دليل ترسى كه از تسلط قريش داشتند، بى‏توجه به بيعتى كه در غدير با امام على (ع) كرده بودند- و شايد احتمال موفقيت او را نمى‏دادند- در سقيفه اجتماع كردند.

پيش گفتار
مسلم اول, شه مردان على(ع)
عشـق را سرمايه ايمان على(ع)(1)
در آن روزگار, زمينيان, ملت هاى پراكنده اى بودند, با گرايش هاى ناهمسو و روش هاى پراكنده, در سويى, كسانى مى زيستند كه براى شناخت خدا به قياس آويخته بودند و در ديگر سو, قومى زندگى مى كردند كه در نام خدا به دام الحاد فرو افتاده بودند و گروهى نيز بت پرستى را پيشه خود ساخته بودند...(2)))

سخن در باره اميرالموءمنين (ع) بسيار گفته و نوشته شده است، اما پاياني نخواهد داشت زيرا كه پيامبر خدا (ص) فرموده است: ذِكرُ عَليٍّ عِبادَةٌ.
علامه ابن مغازلي در كتاب مناقب علي‏بن‏ابي‏طالب، ذيل حديثي نسبتاً طولاني به نقل از محدثان بزرگ، مانند صاحب كفايت الطالب و علامه ذهبي و ابن حجر عسقلاني و بالأخره احمدبن حنبل، آورده است كه سلمان فارسي گفت: "از محبوبم محمد (ص) شنيدم كه گفت: من و علي در پيشگاه حق تعالي نوري بوديم كه خداوند را هزار سال پيش از خلقت آدم تسبيح و تقديس مي‏كرد. آن‏گاه كه خداوند آدم را آفريد اين نور را به او منتقل فرمود. اين نور در پشت آدم همواره در يك جهت بود تا ما به صلب و پشت عبدالمطلب منتقل و از هم جدا شديم و سپس پيامبر و تبليغ رسالت از آن من و خلافت و جانشيني از آن علي گرديد." (علي (ع) قطب الرطي 99).

 درباره علوم قرآنى, تعريفهاى گوناگونى ارائه شده است, زرقانى دراين باره مى نويسد:
(علوم قرآنى, دانشهاى مربوط به قرآن كريم است از جنبه نزول, ترتيب, كتابت, قراءت, تفسير, اعجاز, ناسخ و منسوخ و رفع شبهه ازاين كتاب الهى و علوم مانند آن. موضوع علوم قرآنى, قرآن كريم است.)