خوش آمدید

پاسخ شبهه

در مقابل اينها چه بايد گفت؟ خود قرآن تصريح مى كند كه قرآن تأويلى دارد و اين قابل انكار نيست. اما آيا تأويل داشتن ـ به فرض اين كه تأويل از قبيل مفاهيم باشد و كسانى هم بتوانند اين تأويل قرآن را بشناسند ـ مجوّز دست برداشتن از ظواهر قرآن است و به اين معناست كه ظواهر قرآن ديگر حجت نيست؟ وجود تأويل براى قرآن به معناى استغناى از ظاهر و عمل نكردن به ظاهر قرآن نيست. به علاوه، خود قرآن مى فرمايد «و ما يعلم تأويله الا الله». اگر هم «والراسخون فى العلم» بر آن عطف شود، مصاديق آن، بنا بر آنچه در روايات آمده، ائمه اطهار(عليهم السلام) هستند.

خلاصه بحث

حاصل بحث اين شد كه افرادى كه مى گويند: ممكن است چند دين با هم صحيح باشد و معتقد به كثرت گرايى دينى يا پلوراليسم دينى هستند، به چند مطلب از اسلام استناد كرده اند; اول به آيه اى از قرآن، دوّم، محفوظ بودن جان و مال اقليت هاى مذهبى در دولت اسلامى و سوم، استبعاد به جهنم رفتن اكثريت مردم. در مورد آيه گفتيم كه منظور از آيه اين است كه نام يهودى، نصرانى، يا مسلمان كارساز نيست. آنچه كارساز است، ايمان واقعى به خداوند و قيامت است و ايمان به خداوند مستلزم ايمان به جميع انبياست و در مقام عمل، بايد دستور پيغمبر خاتم(صلى الله عليه وآله) را عمل كرد.

رفع يك استبعاد

اما استبعادى كه ابتداى جلسه مطرح شد، گرچه از نظر علمى اهميتى ندارد، ولى تأثير روانى آن بيشتر از ساير شبهه هاست. امروزه حدود شش ميليارد نفر در جهان زندگى مى كنند كه در بين آنها كسانى وجود دارند كه واقعاً طالب حقيقت هستند، لكن حقيقت براى آنها ثابت نشده است.

پاسخ اين استدلال

من تصور مى كنم كودكان ما هم جواب اين شبهه را بدانند. تفاوت است بين اين كه بگوييم دين يا مذهبى حق است يا بگوييم ما از طرفداران دين يا مذهبى حمايت مى كنيم و با شرايط خاصى آنها را تحت حمايت خود مى گيريم. به اصطلاح امروزى آنها را شهروند درجه دو حساب مى كنيم. دين هاى الهى كه اصل و اساسى داشته اند، مثل يهوديت، نصرانيت و مجوسيت، هر چند امروزه تحريف شده اند اما به واسطه سابقه و پيشينه اصيل آنها، اسلام براى پيروان اين اديان احترام قائل مى شود و با آنها به گونه اى رفتار مى كند كه با مشركان به آن صورت رفتار نمى كند.

شبهه ديگرى كه براساس آن گفته مى شود كه خود اسلام بين مسلمان و غيرمسلمان تفاوتى نگذاشته است اين است كه همچنان كه مى دانيد، اسلام اجازه داده است كه يهودى، نصرانى و زرتشتى در كشور اسلامى و در پناه دولت اسلامى، در امنيت زندگى كنند. پيروان اين اديان كه "اهل ذمه" ناميده مى شوند، جان و مالشان محترم است و دولت اسلامى بايد از آنها دفاع كند; همچنان كه از مسلمان ها حمايت مى كند. آن كلام اميرالمؤمنين(عليه السلام) را شنيده ايد كه هنگامى كه شنيد اصحاب معاويه به محلى كه در آنجا اهل ذمه زندگى مى كردند حمله كرده اند، و خلخالى را از پاى دخترى يهودى يا زرتشتى كشيده اند، فرمود: جا دارد كه مسلمان از اين غصه جان بدهد كه در حوزه حكومت اسلامى به دختر اهل كتاب و ذمى جسارت كنند و خلخال از پايش بكشند يا گوشواره از گوشش درآورند. آن حضرت فرمود: اگرمؤمن از اين غصه بميرد جا دارد. طرفداران كثرت گرايى دينى يا پلوراليسم مى گويند اسلام بين مسيحى، يهودى و مسلمان تفاوتى نگذاشته و گفته است ما از غصه ظلمى كه حتى به يك يهودى هم مى شود، بايد بميريم. پس تفاوتى بين اديان نيست; آنها حق دارند كه يهودى يا مسيحى بمانند; چون اسلام براى آنها احترام قائل شده و مال و جانشان را محترم شمرده است. اين هم شبهه ديگرى در مورد پلوراليسم است.

علاوه بر اين كه در قرآن مذّمتهاى زيادى در مورد عقايد و افكار پيروان ساير اديان به خصوص در مورد يهود و نصارى كه مسلمانان با آنها مواجه بودند به چشم مى خورد. حال، تصور كنيد كه با وجود چنين مذّمتهايى، اين مطلب صحيح باشد كه هم اسلام حق است و هم مسيحيت! معناى كثرت گرايى دينى همين است كه هم اسلام دين خوبى است و هم مسيحيت. به عبارت ديگر هر دو دين، شما را به حقيقت مى رسانند. اسلام مى گويد، خدا يكى است.