مشاهیر ایران و جهان - اصفهاني، حاج محمد محسن

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 14 منبع : پایگاه راسخون

در خصوص دارايي‏ها و موقوفات حاج محمد محسن اصفهاني در شهر هوگلي داستانهاي زيادي نقل شده است. گفته مي‏شود جواهرات آن مرحوم در موزه‏ي بانک مرکزي ايالت بنگال غربي و پولهاي نقدي ايشان در نزد بانک مرکزي آن ايالت نگهداري مي‏شود و بانک مرکزي در قبال ادعاهاي شيعيان نسبت به اموال نقدي مرحوم اصفهاني آن را امانت اعلام کرده است. در عين حال هيچ کس حتي معتمدين محل از سودهاي حاصل از اموال نقدي آن مرحوم خبري ندارند. به نقل از يکي از معتمدين محل فردي به نام حاج صدر اصفهاني که در حال حاضر مقيم دمشق است طبق اقامه‏ي دعوي در دادگاه ايالت بنگال غربي خود را حافظ منافع اموال مرحوم حاج محمدمحسن اصفهاني اعلام و درخواست استرداد اموال آن مرحوم را کرده استحسينيه‏ي هوگلي هوگلي دو حسينيه دارد؛ يکي حسينيه‏ي کوچک و ديگر حسينيه‏ي بزرگ. حسينيه‏ي کوچک را خود حاج محمدمحسن اصفهاني در سال 1806 ميلادي بنا کرده است و خود وي در آنجا به عبادت مشغول بود. ديگري حسينيه‏ ي بزرگ که در سال 1847 ميلادي پس از فوت مرحوم حاج محمدمحسن اصفهاني (1812 ميلادي) ساخته شد. بدين ترتيب که بعد از فوت مرحوم حاج محمدمحسن اصفهاني فردي به نام مولوي سيد محمد کرامت علي از طرف دولت وقت انگليس مسؤول حفاظت از دارايي‏هاي مرحوم حاج محمدمحسن اصفهاني مي‏شود و اين شخص در سال 1847 از درآمد حاصله از دارايي‏هاي آن مرحوم حسينيه‏ي بزرگ هوگلي را بنا مي‏کند. در اينجا ذکر اين نکته قابل توجه است که درآمد حاصله از دارايي‏هاي آن مرحوم به قدري از نظر ارزشي بالا بود که حسينيه‏اي به آن عظمت بنا شده است. بنابراين مي‏توان حدس زد که دارايي‏هاي نقدي ايشان بي‏حساب بوده است. بر سردر اين حسينيه برج بسيار بلندي قرار دارد و ساعتي بر روي آن برج نصب شده است که از اين ساعت در دنيا فقط دو نمونه وجود دارد؛ يکي ساعت BIG BEN لندن و ديگري ساعت حسينيه‏ي هوگلي. در خصوص علت نصب اين ساعت داستانهاي زيادي نقل شده است ولي آنچه که مسلم است اين است که ساعت، اهدايي ويکتوريا ملکه‏ي انگليس به اين حسينيه مي‏باشد و به هنگام ديدار ملکه ويکتوريا از هوگلي، وي آنچنان تحت تأثير زيبايي هنري معماري حسينيه قرار گرفته که ساعت ياد شده را به اين حسينيه اهدا کرده است. ساعت بزرگ حسينيه سه زنگوله دارد که زنگوله‏ي کوچک 400 کيلوگرم وزن دارد و هر يک ربع ساعت زنگ مي‏زند و زنگوله‏ي متوسط 600 کيلوگرم وزن دارد و هر نيم ساعت زنگ مي‏زند و زنگوله‏ي بزرگ 800 کيلوگرم وزن دارد و هر ساعت زنگ مي‏زند. سه چکش زنگوله‏ها هر يک به ترتيب 35، 25، و 40 کيلوگرم وزن دارند و دستگاه ساعت 2,500 کيلوگرم وزن دارد به اين ترتيب کل وزن ساعت 4,400 کيلوگرم است. اين ساعت هفته‏اي يک بار کوک مي‏شود. مرحوم حاج محمدمحسن اصفهاني تا آخر عمر ازدواج نکرد و لذا وارثي نداشت و مسلک درويشي را پيش گرفت و زندگي خود را وقف عبادت و خدمت به مردم کرد. پدر حاج محمدمحسن اصفهاني تاجر بسيار معروفي بود و بين ايران و هند تجارت مي‏کرد اين حسينيه به قدري زيبا و بي‏نظير ساخته شده است که در نگاه اول هر بيننده‏اي را به حيرت مي‏اندازد. اين حسينيه داراي حياط بسيار بزرگ و در وسط آن يک حوض بزرگ و سه حياط اندرون - بيروني دارد. ساختمان آن دو طبقه با اتاقهاي متعدد و دو برج بلند دارد و با سنگ‏کاري سنتي بنا شده است. در حاشيه‏ي آن املاک سرسبز و خرم به وسعت بيش از 4,000 هکتار و يک آبگير اختصاصي جهت پرورش ماهي وجود دارد. آرامگاه خانوادگي حاج محمدمحسن اصفهاني در کنار حسينيه‏ي هوگلي در يک قبرستان کوچک اختصاصي قرار دارد که شامل قبر آن مرحوم، مادرش، خواهر بزرگش، و استاد وي است. ايراني‏هايي که در قديم در هوگلي زندگي مي‏کردند بعد از جدا شدن پاکستان از هند از هوگلي به بنگلادش و پاکستان مهاجرت کرده‏اند. بعد از فوت حاج محمدمحسن اصفهاني توليت حسينيه‏ي بزرگ و حسينيه‏ي کوچک به فردي به نام سيد محمد کرامت علي سپرده شد و آخرين متوليان حسينيه آقايان سيد الطاف حسيني و دکتر اعجاز حسين جعفري بودند؛ ولي بعد از فوت آنها به علت اختلاف شديد بين متوليان دولت ايالتي بنگال غربي دو نفر را براي اداره‏ي حسينيه تعيين کرد که هر دو از اهل تسنن مي‏باشند از آن تاريخ تا به حال کشمش و شکايت در دادگاه براي تسلط شيعيان جهت اداره‏ي حسينيه همچنان ادامه دارد. در عين حال بخش کوچکي از حسينيه به همت آقاي سيد محسن‏رضا موسوي عابدي به عنوان حوزه علميه‏اي به نام اهل بيت اداره مي‏شود و آقاي محمد زين‏العابدين بنگالي اعزامي از سازمان مدارس ديني خارج از کشور در حوزه‏ي علميه تدريس مي‏کند. اين حوزه در حال حاضر 30 طلبه دارد در صورتي که تا 10 سال پيش 85 طلبه در آن به تحصيل اشتغال داشتند. يکي از عوامل تقليل متقاضيان تحصيل فقير بودن اهالي آن شهر و دومي بلاتکليف بودن وضعيت حسينيه است. در ضلع جنوب ديوار حسينيه‏ي بزرگ وقف‏نامه‏ي مرحوم حاج محمدمحسن اصفهاني به صورت سنگ نوشته روي ديوار به طول 20 متر حک شده است. اين حسينيه داراي مغازه‏هاي بيشماري (حدود 600 باب) است که چون از سالها پيش به اجاره واگذار شده درآمد چنداني ندارد که آن هم گوشه‏اي از مخارج حسينيه را تأمين مي‏کند. يک قبرستان کوچک براي دفن اموات شيعيان، يک کالج به نام محسن کالج، يک بيمارستان، يک مدرسه به نام هوگلي اسکول متعلق به حسينيه است که در حال حاضر از طرف اوقاف اداره مي‏شود. يک باب مدرسه‏ي ديگر که قبلا زائر سراي حسينيه بود و فعلا به مدرسه تبديل شده داير است که متولي آن حاج محسن علي شيرازي از مؤمنين کلکته مي‏باشد و از درآمد آن مخارج بخشي از امور خيريه‏ي حسينيه تأمين مي‏شود. با توجه به زمينه‏هاي بسيار مساعد در اهالي شهر که قريب به اتفاق آنها مسلمان و شيعه مي‏باشند و از طرفداران انقلاب اسلامي ايران هستند در صورت انجام يک برنامه‏ريزي دقيق و در نتيجه، تسلط کامل شيعيان بر حسينيه و ابنيه و املاک آن که تقريبا به جز منازل ساکنين، تمام ابنيه و املاک هوگلي را دربر مي گيرد و با اضافه کردن 24 دهکده اطراف آن که اهالي آن نيز اکثرا مسلمان و شيعه مي‏باشند مي‏توان موقعيت خوبي را براي ايجاد يک پايگاه اسلامي شيعه در هوگلي و حومه‏ي آن به دست آورد. از طرف ديگر از تصرف املاک و موقوفات هوگلي توسط هندوها که به نقل از معتمدين محل تاکنون به لحاظ قدمت و عظمت بناي آن قيمتي براي آن تعيين نشده است جلوگيري کرد.