ملیت : ایرانی - قرن : 13 منبع : فرهنگ فارسی معین (جلد پنجم)
(حاجىملا) گنابادى. سلطان محمد بن حیدر محمد بن سلطان محمد بن دوست محمد بن نور محمد بن حاج محمد بن حاج قاسم على، ملقب سلطانعلى شاه عارف و مؤسس سلسله گنابادى و از فضلاى نیمه دوم قر. 13 ربیعالاول قر. 14 ه. (و. بیدخت (گناباد) 1251- ف. 1327 ه.ق.). وى به علت مفقودالاثر شدن پدر از كودكى در دامان مادر و تحت مراقبت برادر بزرگتر خود نشو و نما یافت و از 6 سالگى به تحصیلات مقدماتى پرداخت و سپس در مشهد به آموختن فقه، تفسیر و حدیث مشغول شد و آنگاه به سبزوار رفت. مدتى در محضر درس حاج ملاهادى سبزوارى به تحصیل حكمت پرداخت. وى چون به دیدار حاج محمدكاظم سعادت على شاه اصفهانى شیخ سلسله نعمةاللهى نایل آمد، ترك علوم رسوم ظاهر كرد و در پى او به اصفهان شتافت و به هدایت وى وارد طریقت شد و از دست او خرقه ارشاد پوشید و پس از مراجعت به «بیدخت» به رهبرى و دستگیرى خلق پرداخت. سپس از راه باطوم، سفرى به مكه رفت. وى با وجود مخالفت ظاهریان، گروه بسیارى را تربیت كرد كه از آن جملهاند: میرزا محمد صادق نمازى شیرازى ملقب به فیضعلى، حاج محمد جعفر برزكى ملقب به محبوبعلى و حاج شیخ عبداللَّه حائرى مازندرانى. سلسله گنابادى (گنابادى) به دست او تأسیس شده. وى در سن 76 سالگى، هنگام سحر كه براى وضو بر لب جوى آبسراى خود رفته بود، به تحریك دشمنان به دست چند تن از اشرار هلاك گردید و در تپه مجاور بیدخت به خاك سپرده شد. از تألیفات اوست: بیانالسعاده در تفسیر قرآن، مجمع السعادات در شرح اصول كافى، ولایتنامه در سیر و سلوك، سعادتنامه در مراتب سلوك، تنبیهالنائمین، بشارةالمومنین، ایضاح كه شرحى است به عربى بر كلمات قصار باباطاهر، توضیح باباطاهر تهذیب المنطق تفتازانى به نام تذهیبالتهذیب، وجیزه (نحو). سلسله فقرى سلطانعلى شاه از این قرار است. 1- حاج آقا محمدكاظم سعادتعلى شاه. 2- رحمتعلى شاه. 3- حاج میرزا زینالعابدین شیروانى، مستعلى شاه. 4- حاج محمدجعفر همدانى مجذوبعلى شاه. 5- حسینعلى شاه اصفهانى. 6- نورعلى شاه اصفهانى. 7- معصومعلى شاه (معصومعلى شاه).
