ملیت : ایرانی - قرن : 13 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)
(ز 1288 ق)، نقاش، قلمدانساز و خطاط. وى از نوابغ و استادن عصر خویش بود و در 1275 ق از دربار ناصرالدینشاه قاجار به لقب نقاشباشى مفتخر گردید. این هنرمند در تصویر و شبیهسازى توانا بود و تذهیب و ترصیع و حل كارى را خوب مىدانست و در نوشتن خطوط و سرودن شعر نیز دست داشت. محمد اسماعیل از استادن پیشگام در ایجاد سبك قاجار در نقاشى قلمدان است و او بود كه ساختن قلمدانهاى هفت گنبد و كیانى و داستانهاى خسرو و شیرین و حكایات عرفانى و مجالس مربوط به رهبانیت و آیین مسیح را معمول و متداول ساخت. بیشتر كارهاى او مجالس بزم است و صحنههاى جنگ كمتر در آثار او دیده شده است. از آثار وى: قلمدان زیبایى كه بر رویه آن تصاویرى از رجال قاجاریه دیده مىشود و به خط شكسته رقم «راقمه اسمعیل 1264» دارد؛ جلد قرآنى كه در داخل آن شمایل حضرت على و حسنین (ع) را درون ترنجى نقاشى كرده و رقم «1279 نقاشباشى اسماعیل» دارد؛ قاب آینهى زیبایى با تصاویر رجال قاجارى و حاشیه و كنارهى پر گل و تذهیب، با رقم: «محمد اسماعیل نقاشباشى 1288». در «احوال و آثار نقاشان» به بیست و سه اثر دیگر وى اشاره شده است.
