مشاهیر ایران و جهان - ضیاء نخشبی بدایونی، ضیاءالدین محمد

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 8 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(وف 751 / 750 ق)، نویسنده و شاعر، متخلص به نخشبى یا ضیاء نخشبى. از مردم نخشب (نسف) سمرقند بود. به روزگار جوانى از ایران به هندوستان رفت و در آن سامان به یادگیرى زبان سانسكریت پرداخت و آثارى چند از آن زبان به فارسى ترجمه كرد. او شاگرد نظام‏الدین اولیاء بود و با پادشاهان خلجى هندوستان رابطه‏ى نزدیكى داشت. ضیاءالدین برخى از آثار خود را به نام قطب‏الدین مباركشاه خلجى تألیف كرده است. او مردى زاهد و صوفى‏مشرب بود و در بعضى از آثارش نشانهایى از فكار صوفیانه دیده مى‏شود. وى در دهلى درگذشت. از آثارش: «سلك سلوك»؛ «طوطى‏نامه»؛ «كلیات و جزویات»، كه مجموعه‏اى از مقالات آمیخته از نثر و نظم درباره‏ى جسم آدمى است؛ داستان «گلریز»، كتابى است در سرگذشت معصوم شاه و دخترى به نام نوشابه، كه از جمله‏ى كتب بسیار معروف ضیاء شمرده مى‏شود؛ «لذه النساء»؛ «عشره‏ى مبشره».