ملیت : ایرانی - قرن : 14 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)
(تو 1282 -1278- وف 1349 ش)، نویسنده، استاد دانشگاه، محقق، مصحح، مترجم و شاعر. در روستاى بشریه از توابع طبس خراسان در خانوادهاى اهل علم به دنیا آمد. نسب وى به ملا احمد تونى، از علماى عصر شاهعباس، مىرسید. وى مقدمات علوم قدیمه را در زادگاه خود آموخت و در 1338 ق به مشهد رفت و محضر ادیب نیشابورى را درك كرد و ادب و منطق را نزد او خواند و مدتى نزد میرزا حسین سبزوارى تلمذ كرد و اصول و بعضى از مباحث فقه را از حاج شیخ مرتضى آشتیانى فراگرفت. در 1342 ق به تهران آمد، و یك دوره شرح «اشارات» و «شفا» و «كلیات قانون» را نزد میرزا طاهر تنكابنى خواند و نزد آقا حسین نجمآبادى تحصیل فقه و اصول كرد. وى قسمت الهیات كتاب «اسفار» را نزد آقا میرزا مهدى آشتیانى، و «شرح چغمینى» را نزد ادیب پیشاورى فراگرفت. فروزانفر، از آغاز ورود به تهران، با ادیب پیشاورى و شمسالعلماى گركانى و میرزا لطفعلى صدرالافاضل و میزا رضاخان نائینى و شاهزاده افسر و ذكاءالملك فروغى و علامه محمد قزوینى مأنوس و محشور بود. در 1305 ش به جاى شمسالعلماى گركانى در مدرسه دارالفنون به تدریس فقه و اصول مشغول شد و در 1306 ش معلم منطق در مدرسهى حقوق شد و سال بعد معلم زبان عربى و منطق و از 1308 ش معلم زبان و ادبیات فارسى در دارالمعلمین شد. پس از تأسیس دانشكدهى علوم معقول و منقول به سمت معاونت آنجا انتخاب و ریاست مؤسسهى وعظ و خطابه را به عهده داشت. از ابتداى تأسیس دانشگاه تهران، استاد تاریخ ادبیات فارسى شد. وى سمتهاى متعددى در دانشكدههاى مختلف داشت. فروزانفر سفرهاى متعدد به خارح كشور كرد. از جمله، به دعوت دانشگاه بیروت براى تأسیس كرسى زبان فارسى، به لنبان و براى مشاركت در كنگره اسلامى پاكستان، به لاهور و براى بازدید از مؤسسات فرهنگى و خاورشناسى و زیارت مزار مولانا جلالالدین رومى و دیدار از كتابخانههاى علمى،به تركیه نیز سفر كرد. وى دانشمندى نكتهسنج، استادى محقق و مدرسى بىنظیر بود. سر انجام بر اثر سكته قلبى در تهران درگذشت. از آثارش: «منتخبات شاهنامه»؛ «سخن و سخنوران»؛ «منتخبات ادبیات فارسى»؛ «رساله در تحقیق احوال و زندگانى مولانا جلالالدین محمد»؛ «تاریخ ادبیات ایران»؛ «فرهنگ تازى به فارسى»؛ «خلاصهى مثنوى»؛ «دستور زبان فارسى»؛ «شرح مثنوى شریف»؛ تصحیح «فیه مافیه»؛ «زندهى بیدار (حى بن یقظان)»، ترجمه؛ «قدیمترین اطلاع از زندگى خیام»؛ «احادیث مثنوى»؛ تصحیح «كلیات شمس» یا «دیوان كبیر». لازم به ذكر است كه در مجلهى «راهنماى كتاب» نام فروزانفر، جلیل ذكر شده است.
