مشاهیر ایران و جهان - محلاتی شیرازی، صدرالدین

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 14 منبع : اثرآفرینان (جلد اول-ششم)

(1359 -1283 ش)، عالم دینى، فقیه، مفسر، نویسنده، استاد و شاعر. در شیراز به دنیا آمد. پدرش آیت‏اللَّه میرزا ابوالفضل محلاتى از علما و روحانیون بنام و دانشمند فارس بود. صدرالدین پس از تحصیل مقدمات به عتبات عالیات رفت و مدتى از محضر استادن آنجا بهره گرفت و به شیراز بازگشت. چندى در اصفهانى و قم تحصیلات علوم دینى خود را ادامه داد تا موفق به كسب درجه‏ى اجتهاد شد و سپس به شیراز بازگشت و در شیراز حوزه‏ى تدریس بنیان نهاد و حلقه‏ى تفسیر قرآنى ترتیب داد. از بدو تأسیس دانشكده‏ى ادبیات در شیراز به تدریس زبان عربى و ادبیات اشتغال ورزید. او علاوه بر تحقیق و نویسندگى، شعر هم مى‏سرود و چون به طریقه‏ى ذهبیه مایل بود اشعارش مضامین عرفانى داشت. از 1334 ش صبحهاى جمعه انجمن ادبى صدر را در خانه خود تشكیل داد. وى از اعضاى مؤسس كانون دانش پارس نیز بود. این كانون مجالس دبى داشت و تألیفات گوناگون اعضاى كانون را به چاپ مى‏رساند و داراى نشریه بود. آثار علمى و ادبى محلاتى در این نشریه به چاپ مى‏رسید. از آثار وى: تفسیر «سوره‏ى والعصر»؛ «شأن نزول آیات قرآن»؛ «مناسك حج»؛ «اسرار حج»؛ «دار العلم شیراز»؛ «ولایت فارس در زمان خلفاء»؛ «مكتب عرفان سعدى»؛ «مقدمه تاریخ ادب عرب».[1] مؤلف، محقق، شاعر. تولد: 1284، شیراز. درگذشت: 7 اسفند 1359، شیراز. صدرالدین محلاتى، متخلص به «صدر» فرزند آیت‏الله میرزا ابوالفضل محلاتى پس از تحصیل مقدمات، به عتبات رفت و مدتى در آنجا از محضر استادان استفاده نمود و به شیراز بازگشت. چندى در اصفهان و قم به ادامه‏ى تحصیلات علوم دینیه پرداخت و موفق به كسب جواز اجتهاد شد. سپس به شیراز مراجعه كرد و سال‏ها رییس دفترخانه‏ى اسناد رسمى شماره‏ى یك بود. از بدو تأسیس دانشكده‏ى ادبیات دانشگاه شیراز به دعوت دكتر لطفعلى صورتگر به تدریس زبان عربى و ادبیات اشتغال ورزید و تا اواخر عمر، استاد آن دانشكده بود. صدرالدین علاوه بر تحقیق و نویسندگى، شعر هم مى‏گفت و چون اهل عرفان بود، اشعارش مضامین عرفانى داشت. طبع او بیشتر به غزل‏سرایى مایل بود. از سال 1324 صبح‏هاى جمعه در خانه‏ى خود انجمن ادب تشكیل مى‏داد و عده‏اى از شاعران و نویسندگان و شعر دوستان در آن شركت مى‏كردند. مباحث اعضاى انجمن درباره‏ى مسائل ادبى، تفسیر، شعرخوانى و تصحیح اشعار بود. وى یكى از مؤسسان كانون دانش پارس است. همیشه مقالات علمى و ادبى وى در جراید «پارس» منتشر مى‏شد. از وى آثارى به چاپ رسید كه از آن جمله است: دارالعلم شیراز (1333)؛ تفسیر سوره والعصر (1338)؛ شأن نزول آیات قرآن (1334)؛ مناسك حج، اسرار حج، مكتب عرفان سعدى، مقدمه‏ى تاریخ ادب عرب، ولایت فارس در زمان خلفاء (1334). تألیفاتى كه از او باقى مانده ولى به چاپ نرسیده‏اند به این شرح است: مبانى عرفان قرآن، تصوف و عرفان سعدى، تاریخ مكه، تاریخ اسلام یا محمد (در دو جلد)؛ تاریخ ادب (در دو جلد)؛ شأن نزول آیات قرآن (جلد دوم)؛ اثبات وجود خدا. او در هفتم اسفند 1359 در سن هفتاد سالگى در شیراز درگذشت و در جوار آرامگاه حضرت على بن حمزه در مقبره‏ى خانوادگى در كنار مزار پدرش، به خاك سپرده شد.