مشاهیر ایران و جهان - علی‏شیر

ملیت :  ایرانی   -   قرن : 9 منبع : فرهنگ فارسی معین (جلد پنجم)

(امیر) نوائى جغتائى ملقب به نظام‏الدین ابن امیر كیچكنه (و. 844- ف. 906 ه. ق.). وى از كودكى با سلطان حسین بایقرا همدرس و هم مكتب بود و پس از جلوس وى به سلطنت به وزارت او رسید. این امیر و وزیر هر دو ادیب و دانشمند بودند و ادبیان و شاعران و نویسندگان و هنرمندان را تشویق و تربیت مى‏كردند. جامى از خاصانه علیشیر بود. امیر مذكور شرح حال جامى را در «خمسة المتحیرین» آورده و جامى در اشعارش او را ستوده و به دستور وى نفحات الانس را به فارسى گردانیده. امیر علیشیر به فارسى و تركى شعر میسرود. اوراست: تاریخ الانبیاء (تركى)، تاریخ ملوك عجم (تركى)، ترجمة اللغة التركیة بالفارسیة (كه در كتابخانه آستانه قدس رضوى موجود است)، خمسه نوایى كه به تلقى و استقبال از خمسه نظامى سروده و آن پنج مثنوى است به زبان تركى جغتائى، خمسة المتحیرین (رساله‏اى به تركى جغتائى در شرح حال جامى)، دیوان تركى غزلیات (شامل چهار دیوان)، دیوان فارسى (شامل 6000 بیت)، سراج المسلیمن، مثنوى لسان اطیر، محاكمة اللغتین (محاكمه بین زبان فارسى و زبان تركى)، محبوب القلوب، منشآت تركى، تواریخ، عروض تركى، مفردات (درفن معما)، وقفیه، مجالس النفائس (تذكره‏ایست به تركى، كه سپس آن را به فارسى ترجمه كرده‏اند).