ملیت : ایرانی - قرن : 7 منبع : فرهنگ فارسی معین (جلد پنجم)
شمسالدین خطیب تبریزى از رجال اوایل قر. 7 ه. وى در هجوم مغول قد مردانگى برافراشت و دوبار تبریز را از كشتار و تاراج مصون داشت: بار اول هنگامى بود كه چنگیز ماوراءالنهر را به دست آورد و براى خاتمه دادن به كار سلطان محمد دو تن از سركردگان خود را به نام یمه و سبتاى- مأمور تعقیب سلطان محمد كرد و آنان به دنبال سلطان همه جا در شهرها مردم را از كوچك و بزرگ از دم تیغ مىگذرانیدند. پس از كشتار همدان روى به آذربایجان آوردند. صاحب آذربایجان اتابك ازبك خود را به كنار كشید و در نزدیك نخجوان بدزى پناه برد. شمسالدین با برادرزادهاش نظامالدین رئیس شهر تبریز مردم شوریده را جمع كرد و شهر را استوار ساخت. مغول وقتى از ماجرا خبر شدند از نزدیكى بدانجا خوددادرى كردند و كس فرستادند و پارهاى رخت و خواسته خواستند. شمسالدین لوازم ایشان را فرستاد و مغول از آنجا روانه سراب شدند (سال 618 ه.ق). بار دوم پس از شكست جلالالدین خوارزمشاه كه مغولان تا نزدیكى تبریز رفتند و فرمانبرداى خواستند، ولى چون مردم باز هم به دستور شمسالدین آماده دفاع بودند و مغولان هم سابقه داشتند، از هجوم خوددارى كردند. تبریزیان نیز چون از جلالالدین نومید شده بودند از در نرمى درآمدند و ارمغانى از جامه و خواسته براى ایشان فرستادند و از شر آنان آسوده شدند.
