ملیت : ایرانی - قرن : 2 منبع : مشاهیر زنان ایرانی و پارسی گوی
ز نیمه دوم قرن دوم هجرى. پدرش اسحاق كوكبى، از سادات شیعه و از جاسوسان هارونالرشید (193 -170 ق)، خلیفه عباسى، بود. اسحاق بر ضد بنىهاشم و علویان جاسوسى مىكرد و بسیارى از آنها به همین دلیل به شهادت رسیدند. اما سرانجام هارون به اسحاق هم بدگمان شد و او را به زندان انداخت و در همانجا درگذشت. دخترش امكلثوم كه تحت تعقیب بود به ایران فرار كرد و به شیراز آمد و در خانهاى پنهان گردید و به عبادت مشغول شد. ولى جاسوسان خلیفه به كمك دشمنان او كه در دمشق بودند، مخفیگاه او را پیدا كردند و در صدد دستگیرى او برآمدند. وى هنگام فرار از دست ماموران به چاه افتاد یا شاید از بیم دستگیرى اقدام به این كار كرد. از آن پس این چاه نزد مردم شیراز مكان مقدسى به شمار رفت و بسیارى از عرفا و زهاد و بزرگان در جنب مدفن او دفن شدند. شیخ احمد بن حسین؛ چند تن از اتابكان فارس، از جمله منكوبرس، بزابه و همسرش، ابش خاتون، سعد بن زنگى و پسرش ابوبكر بن سعد بن زنگى در آنجا مدفونند. شیخ احمد بن حسین (367 ق) از عابدان و زاهدان معروف شیراز مدتى خادم بقعه امكلثوم بود و پس از مرگ در همانجا دفن شد. به نوشته نورانى وصال گرچه در كتاب انساب عمدةالطالب فى انساب آل ابیطالب، نام امكلثوم در ردیف فرزندان اسحاق كوكبى نیامده است لیكن چون در آن زمان مرسوم نبوده كه اسامى دختران را ذكر كنند بنابراین نمىتوان استنباط كرد كه او دخترى به این اسم نداشته است. به نوشته شیرازنامه، امكلثوم در زمان پادشاهى عمادالدوله دیلمى (338 -322 ق) به شیراز آمد كه بسیار بعید به نظر مىرسد.
